Hafta içerisinde Cumhurbaşkanı Erdoğan “Sosyal Konut Projesini” açıkladı. Ardından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı çeşitli televizyon programlarında projenin detayları hakkında bilgiler paylaştı.

Konutların fiyatları, büyüklükleri, ödeme koşulları ve kiralar hakkında net sayılar açıkladı.

Dar gelirli vatandaşlarımızın ucuz yolla ev sahibi olmasından memnuniyet duyarım.

Çünkü hatalı iktisat politikalarının ekonomide yarattığı tahribat, nüfusun önemli bir kısmının konut sahibi olma hayalini ortadan kaldırdı. Hayalini!

Ancak ben Bakan’ın açıklamalarını dinledikçe proje hakkında daha fazla bilgi sahibi olacağıma, kafam daha da karıştı.

Nasıl mı?

Gelin bir bakalım.

TARİHÇE

2019 Aralık’ında yine Sayın Cumhurbaşkanı bir konut projesinin müjdesini açıklamıştı. “81 ilde 100 bin Sosyal Konut Projesi.”

75 metre kareli 2+1 dairenin satış fiyatı 140 bin TL.

100 metre kareli 3+1 dairenin satış fiyatı 160 bin TL.

Hak sahipleri satış fiyatının % 10’unu peşin ödeyeceklerdi.

Vade 240 ay. 2+1 ve 3+1 evlerin taksitleri sırasıyla 894 ve bin 22 lira olarak belirlendi.

Faiz aylık % 0,49 olacak denildi.

Değerli okur o dönemde net asgari ücretin 2 bin 20 lira olduğunu da ben belirteyim.

Sosyal medyadan öğreniyoruz ki bu proje yürümedi.

Sosyal medya dedikodusunu boş ver dedim kendi kendime.

TOKİ’nin duyuru sayfasına gittim ve şu cevabı aldım: “404 - Dosya veya dizin bulunamadı. Aradığınız kaynak kaldırılmış, adı değiştirilmiş ya da geçici olarak kullanım dışı.”

Gelin bu projeyi biz de kullanım dışı bırakalım ve yenisine bakalım.

YENİ PROJE

100 bin konutluk projesini başarıyla tamamlayamayanlar el artırdılar, 500 bin konut projesini müjdelediler.

Yanına arazi ve işyerlerini de eklediler.

2023-2028 arasında 500 bin konut yapılacak. İlk etapta 2 yıl içerisinde 250 bin konut için başvurular alınmaya başlandı.

Basından öğrendiğimiz kadarıyla 2+1 konutların satış bedeli 608-770 bin TL arasında değişecek. Ortalaması 689 bin. Bunun % 10’u 68 bin 900 lirası peşinat olarak ödenecek.

3+1 konutların satış bedeli 850-950 bin arasında olacak. Ortalaması 900 bin lira. 90 bin lirası peşinat olarak ödenecek.

Taksitler 2+1 ve 3+1 konutlar için sırasıyla 2 bin 280 ve 3 bin 187 lira olacak.

Mevcut durumda asgari ücret net 5 bin 500 TL.

Değerli okur bu sayılarla kafanızı karıştırmayın. İzin verirseniz bu sayıları sizin adınıza ben okuyayım.

Büyük müjdeyle açıklanan ilk projeden, en yeni müjdeli konut projesine kadar geçen sürede net asgari ücret 2,7 kat artmış.

Konutların fiyatları ise ortalamada 5,3 kat artmış.

Yani konut fiyatlarındaki artış hızı, asgari ücretin artış hızının yaklaşık iki katıdır.

Dikkatinizi çekerim iki katı. Vatandaşın ödeme gücü, başarısız ilk projeye göre yarı yarıya düşmüş.

Devam edelim.

Şunu özellikle bilmenizi istiyorum: “Hak sahibi olup sözleşme imzalayanlar konutlarını borçları bitene kadar devredemeyeceklerdir.”

Sakın ola ki 3-4 sene sonra primiyle satar çıkarım zehabına kapılmayın.

Vade önceki projeyle aynı. 240 ay. Ancak faiz oranları farklı.

Önceki projede faiz öngörülebilir biçimde % 0,49 olacaktı. Kalan borç bakiyesi ve aylık taksitler her yılın Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yılda iki kez, bir önceki 6 aylık dönemdeki Memur Maaş Artış Oranı dikkate alınarak İdarece tespit edilen oranda artırılacaktır.

İdare başka neleri dikkate alacaktır? Bilmiyoruz.

Artışlar memur maaşlarının altında mı, üzerinde olacak mı? Bilmiyoruz.

Değerli okur buraya kadar okuduklarınızı unutabilirsiniz. Çünkü aslında hiçbir şeyi bilmiyoruz.

Bakın TOKİ’nin sayfasında ne deniliyor: “Konutların, adet, brüt m², net m² ve fiyat bilgileri projenin ihalesi yapıldıktan sonra kesinlik kazanacaktır.”

Konutların sayısını bilmiyoruz, büyüklüğünü bilmiyoruz, fiyatını bilmiyoruz. Bunların hepsini yetkililer ile birlikte ihalelerden sonra öğrenecekmişiz.

Peki, bu ortada uçan sayılar ne anlama geliyor?

Bu sorunun cevabını Bakan’a bırakalım ve biz devam edelim.

KATMA DEĞER VERGİSİ

Değerli hak sahipleri anahtar teslim tarihinde geçerli olan KDV oranından verginizi peşin olarak ödeyeceksiniz.

İlk proje müjdelendiği zaman 150 metrekareye kadar olan konutlarda KDV oranı % 1 idi.

1 Nisan 2022 tarihinden sonra bu oran % 8’e çıkarıldı. Çünkü kamu finansmanı zor durumdaydı.

Bu demek oluyor ki anahtar tesliminde 2+1 daireler için 55 bin 120 lira ve 3+1 daireler için de 72 bin TL KDV ödenecek. Hem de peşin olarak.

Artış olmasaydı ödenecek KDV tutarları sırasıyla 6 bin 890 ve 9 bin lira olacaktı.

Ne sosyal projeymiş ama?

GELİR GARANTİSİ

Hafta içerisinde Ana Muhalefet Lideri “bu konutlara gelir garantisi verin, söz veriyorum iktidara geldiğimde ödeyeceğim” demiş.

Bu açıklamayı da sizin adınıza okuyayım isterseniz.

Gelir garantisini KÖİ projelerinden biliyoruz. Bu projelerde verilen garanti tutarı yaklaşık 160 milyar dolara yakındır.

2021 yılında işletmede olan projelere bütçeden yaklaşık 5 milyar dolar gelir garantisi ödendi. Yani bugünkü kurlarla 90 milyar lira.

2022’nin ilk 8 ayında kur korumalı mevduata 160 milyar lira ödendi ve şirketlere 20 milyar lira vergi avantajı sağlandı.

Sosyal Konut Projesi’nin tahmini maliyeti 900 milyar liraymış.

Şehir hastaneleri modeline benzer biçimde işletmeciler konutları yapsınlar ve işletsinler. İşletme süresince konutların bakım onarımını da üstlensinler. . Sözleşme süresi sonunda konutları oturanlara devir etsinler. Bütçeden yıllık 90 milyar lira da bu konutlara kira olarak ödensin. Yoksullar da bedavaya otursun.

Buyurunuz.

Tercih sizin.

Müteahhitler mi? Mevduat sahipleri mi? Yoksullar mı?

İyi pazarlar.