Temmuz ayının da sonuna geldik. Neredeyse on güne yakın bir kısmı tatil ile geçen bu ay sona erdiğinde 2021 yılının yedi aylık sürecini tamamlamış olacağız. Her ne kadar iklim değişikliği nedeniyle şimdiden önümüzdeki sonbahar aylarının da sıcak geçeceğini tahmin etsek de yaz aylarının da üçte ikilik kısmı geride kalmış olacak.
Bazen bu tip dönemlerde tatil ve sıcağın yarattığı rehavet nedeniyle sanki geçmiş hiç yaşanmamış gibi olabiliyor. Ancak son yedi ayda hatta ondan öncesinde yaşadıklarımızı asla unutmamalıyız. Hele konu ekonomi ise hep aklımızın bir kenarında kalmalı yaşananlar. Ancak o zaman yanlışlardan ders çıkarıp, doğruları yapmaya başlayabiliriz.
Bu yedi aylık süreçte neyi ya da neleri unutmamalıyız?
Mesela haziran ayı başına kadar kısmi ve tam kapanma önlemleriyle evde kalmak zorunda olduğumuzu unutmamamız lazım. Salgının hepimizin hayatında yarattığı kayıpları, hasarları hep aklımızda tutmamız gerekiyor. Sağlık endişesi, ekonomik endişeler derken aşı tedarikinin gecikmesi nedeniyle sağlık ve geçim arasına sıkıştırıldığımızı unutmamalıyız.
Bu dönemde birkaç müteahhit şirkete milyarlarca lira ödeme yapılırken koca ülkenin bütçesinden binlerce esnafa, milyonlarca yoksula on-on beş milyar TL’nin dışında bir destek ayrılmadığını hatırımızda tutmalıyız. Bu dönemde salgın yayılırken siyasetçilerin özellikle de iktidar partisinin kongrelerine ara vermeden salonlarda lebalep toplantılar yaptığını unutmamalıyız.
Zaten enflasyon altında ezilen milyonlarca çalışanın işsizlik tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı bir dönemde günlük 50 TL’lik ücretsiz izin uygulamasına mahkum edildiğini unutmamalıyız. Temmuz ayı geldiğinde artık her şey normalleşti, kısa çalışma ödeneği ve nakdi destek ücreti uygulaması sona erdi dendiğini aklımızda tutmalıyız. Milyonlarca insanın o günden itibaren önümüzdeki dönemde işini kaybetme riski ile karşı karşıya kaldığını bilmeliyiz.
Aşılamanın hızlandığı Haziran ayı başından bu yana doğru düzgün bir kampanya yapılmadığını hatırlamalıyız. Hala Türkiye’de milyonlarca insanın aşıdan uzak durduğunu, bu sürecin tersine çevrilmesi için atılması gereken adımların atılmadığını aklımızdan çıkarmamalıyız.
Temmuz ayı itibariyle sanki salgın bitmiş gibi bir yol haritası çizildiğini, dört binlere kadar gerilemiş günlük vaka sayılarının koşa koşa yirmi binlere gittiğini görmeliyiz.
Başta Rusya olmak üzere Türkiye’ye daha fazla turist gelsin diye sınırlarımızı gelene geçene hala açık tuttuğumuzu hatırlamalıyız. Bu dönemde vatandaş eve hapsedilirken, bu ülkeyi gezmeye gelen turistlerin bizden çok daha fazla bu ülkeye sahip olduğunu gördüğümüzü unutmamalıyız. Yaşanan ekonomik krize çözüm bulamayanların turizme el bağlamak durumunda kaldığını, hatta öyle ki sektör çalışanlarına “ben aşılandım” maskesi dağıtmaktan kamuoyu baskısı ile vazgeçtiğini hatırlamalıyız.
Daha burada sıralayabileceğim onlarca olay var. Onları da siz ekleyin…
Ancak bir tanesi var ki onu ayrıca yazmadan geçmek mümkün değil.
Kasım ayı başında değişen ekonomi yönetiminde en önemli adım TCMB’deki yönetim anlayışı değişikliği idi. TCMB Başkanı Murat Uysal görevden alınıp, yerine Naci Ağbal atanmıştı. Ağbal yönetimindeki TCMB’nin uzun zaman sonra ilk kez dünyanın gerçeklerine uygun bir politikanın işaretlerini vermeye başlamıştı. Kasım ayında 8,50’nin üzerine gören Dolar/TL yılbaşında 7,40’lara sonrasında ise 6,90’lara kadar gevşemişti. Sonrasında neden olduğunu anlamadığımız (!) bir şekilde Ağbal bir gecede görevden alındı.
Aradan geçen dört ayda hem enflasyon yükselmeye devam etti, hem faiz yüksek kaldı hem de TL’nin değer kaybı sürdü.
İmkansızı başardık anlayacağınız.
Bir gecelik kararların bedelini yine biz ödedik. Bu bedeli niye ödediğimizi dahi anlamadan ödedik hem de.
Her ne olursa olsun bu da aklımızda kalsın. Bunu da unutmayalım!
Bu yaz sıcağında, bu tatil rehavetinde dahi unutmayalım!
