Bugün artık asgari ücret görüşmelerinden bir sonuç çıkması muhtemel. Görüşmeler başlamadan önce işveren temsilcileri ve hükümet yetkilileri sürecin hızla tamamlanabileceğine dair umutlu olduklarını ifade etmişlerdi. Ancak yapılan üç toplantıdan da sonuç çıkmadı.
Yapılan açıklamalardan anladığımız kadarıyla işverenlerin teklif ettikleri asgari ücret seviyesi ile işçilerin beklentileri arasında derin bir uçurum var. Her ne kadar işveren temsilcileri somut bir tutar ifade etmediklerini söylemiş olsalar da geçtiğimiz hafta asgari ücretin 3.100 TL’ye çıkarılması teklifi çokça yazıldı, çizildi.
İşverenler de asgari ücretin bu şekilde 3.100 TL olmasına kimsenin razı olmayacağını biliyorlarken bu 3.100 TL rakamı neden ortaya çıkmış olabilir?
İşçi temsilcilerinin beklentileri nedeniyle yapılan bir hamle olabilir. Mesela Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) görüşmelere başlamadan önce asgari ücretin en az 5.200 TL olmasını istediklerini kamuoyu ile paylaşmıştı. 2021 başından bu yana asgari ücretlinin temel harcama kalemlerinde yaşanan fiyat artışları ve önümüzdeki dönemde de enflasyonda yaşanacak olası artışlar dikkate alındığında talep gayet makul.
Ancak işin bir de işveren boyutu var ve anlaşılan o ki işveren kesimi asgari ücrette o seviyelerin telaffuz dahi edilmesini istemiyor. Bu şartlar altında sonuç ne olacak tahmin yapmak güç.
Ancak benim bir tahminim var.
Hatırlayın. Cumhurbaşkanı Erdoğan daha önce asgari ücrete fevkaledenin fevkinde bir artış yapılacağını açıklamıştı. Daha önce asgari ücrete AKP iktidarları döneminde yapılan en yüksek artış oranı yüzde 30 idi. Böyle baktığınızda artış oranının yüzde 30’un üzerine çıkması kesin gibi. İşverenlerin ise pozisyonu yukarıda da belirttiğim gibi.
Her ne kadar DİSK gibi işçi örgütleri kabul etmese de asgari ücrete yüzde 35 civarında bir artış yapılması gündeme gelebilir. Bu dediğim gerçekleşirse brüt ücret üzerinden yüzde 35’lik artışın net ücret karşılığı 3.710 TL gibi bir seviyeye tekabül ediyor. Net asgari ücret üzerinden bu ücret artışı yapılırsa ise 3.800 TL gibi bir asgari ücret karşımıza çıkabilir.
10 milyondan fazla çalışanı oldukça zorda bırakacak böyle bir asgari ücret seviyesinin kabul edilebilmesi için bir ihtimal Temmuz 2022’de enflasyon farkı kadar ek artış da gündeme gelebilir. Bunlar sadece tahmin.
Elbette başta belirttiğim gibi gönülden geçen tüm çalışanların yaşam standartlarının yükselmesi, asgari ücretin en azından yoksulluk sınırına yaklaşması.
***
Asgari ücret gündemi bir süredir işgal ediyor ancak toplumda asgari ücretliler gibi oldukça zor durumda olan bir kesim daha var. O da asgari ücretten dahi daha düşük aylık bağlanan emekliler. Onlar da bir yandan yeni yılda kendilerine yapılacak maaş artışını merak ediyorlar. Biliyorsunuz ki emekli maaşları da memur maaşları da toplu sözleşmede belirlenen artış oranı ve enflasyon farkına göre belirleniyor.
Toplu sözleşme masasından hükümet ve memur sendikası yetkilileri rekor artış müjdesiyle çıkmışlardı. Kabaca iki yıl için yüzde 35’e varan artışı da büyük bir iş gibi anlatmışlardı. İşin ilginç tarafı gerçekten de ilk yıl maaş artışları enflasyon nedeniyle yüzde 35’e çıkabilir. Ancak bu yüzde 35’lik artışın temel nedeni belirlenen maaş artış oranları değil, enflasyondaki hızlanma olacaktır.
Gelin kabaca hesaplayalım!
2022’nin ilk altı ayı için anlaşılan artış oranı yüzde 5. Bu orana 2021 ikinci altı ayı için enflasyon farkı da eklenecek. Enflasyonun Aralık ayında oldukça yüksek bir seviyeye çıkacağı tahminiyle hareket edersek ve TÜİK enflasyonu yüzde 4 gelirse enflasyon yüzde 14,9 ve enflasyon farkı da %11,9 oluyor. Yüzde 5’lik zammı da eklediğimizde yılbaşında memurlar ve emeklilere toplam yüzde 17’ye yakın bir ücret artışı gündeme gelebilir.
Benzer şekilde ikinci altı ay için anlaşılan ücret artış oranı da yüzde 7 ve yanına ilk altı aylık enflasyon farkı. Eğer enflasyondaki artış bu şekilde devam ederse yılın ilk yarısında yüzde 15’lik bir ara dönem ücret artışı da söz konusu olabilir.
Ama böyle bir ücret artışı iş görür mü? Ürünlere gelen zamların yanında fiyat artışı olarak değerlendirilebilir mi?
Ona da siz karar verin!
