Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez Bankası rezervlerinde artış olacağını duyururken kaynak belirtmeden “Merkez Bankası rezervlerimiz şu an itibarıyla 109 milyar dolar seviyesindedir. Süreci tamamlanan işlemlerle önümüzdeki günlerde bu rakam 115 milyar doların üzerine çıkacak” demesi, kendisinin gizlediği ama gizlenmesi mümkün olmayan IMF katkısını tartışmaya açtı. Aradaki fark; yani, rezervi 115 milyar Dolar’a çıkartacak miktar bilindiği gibi IMF’den geldi. Uluslararası Para Fonu 190 ülkeye sermaye payları oranında özel çekme hakkı (SDR) imkanı tanıdı ve böylelikle ülkelerin covid salgınında kötüleşen rezerv tablolarının bir miktar düzelmesine katkı verdi. Bütün paket 650 milyar Dolar, bize düşen pay ise 6,3 milyar Dolar oldu.
Sorun yok… Dünyanın sıkıntıda olduğu bir süreçte ve özellikle bazı ekonomiler çok daha büyük sıkıntılar yaşarken IMF’nin yaklaşımı faydalıdır. Türkiye’nin de bu kaynağı kullanması yerindedir ve zaten zaruridir. Yükümlülükler, swaplar ve IMF’den gelen para düştükten sonra net rezevimizin hala eksi 55 milyar Dolar seviyesinde olduğu ortamda başka seçenek yoktur.
Hazine Bakanlığı da Erdoğan’ın adını anmadığı bu kaynağı utangaç bir açıklamayla duyururken, sorun olmadığını anlatmaya çalışıyor. Bakanlık şöyle diyor:
“Ülkemiz 1947 yılından bu yana IMF üyesi olup, bahse konu kuruluşta yüzde 0,98 sermaye payına sahiptir. IMF, 23 Ağustos 2021 tarihinde Covid salgını nedeniyle üye ülkeleri desteklemek amacıyla toplam 650 milyar ABD Doları tutarında SDR tahsisatı, başka bir ifadeyle koşulsuz rezerv desteği sağlamıştır. IMF ile bu konuda bir anlaşma imzalanmamış ya da program ilişkisine girilmemiştir.”
Yani hala yerli ve milliyiz! Kimse bizden bu para karşılığında bir söz istemedi. Eskiden olsa, burası çok önemli derlerdi. Eski yeni farketmez; bize zaten şartlı para yaramaz, kafamıza göre kullanmayı tercih ederiz. Amerika bile 112,9 miyar, Almanya bile 36 milyar Dolar almış… Ayıp değil.
Buraya kadar gayet normal. Zaten kurucusu olduğumuz bir fonun ucuz kaynağını almayacağız da ne yapacağız?
Sorun şudur. Türkiye birkaç yıldır IMF üzerinden o kadar çok hamaset, o kadar çok biz bize yeteriz edebiyatı yaptı ki şimdi öyle ya da böyle aynı yerden para gelince çelişkiyi sorgulamak kaçınılmaz oluyor. Erdoğan’ın IMF parasından dolayı mutsuz hissetmesi ama mecbur da kalmasının ekonomi bilimiyle alakası yoktur. Sadece slogan siyasetinin kaçınılmaz çelişkisidir. Dünyada hiçbir ülke bunu tartışmazken bizim IMF’nin SDR’sini mevzu etmemiz Erdoğan’ın seçim meydanlarında kullandığı coşkulu dilin eseridir.
Oysa herkes biliyor ki Türkiye kendi kendine yeten bir ülke değildir. Şimdi neredeyse tamamen kaybettiği yabancı yatırıma ve şimdi neredeyse dünyada en yüksek faiz/CDS ile elde edebildiği yabancı kaynağa; yani borca ihtiyacı olan bir ülkedir. Gerekli gereksiz bütün altyapı, üstyapı yatırımları için de giderek artan borç servisini yönetmek için de borç bulmak zorundadır. Makul şekilde ve miktarda borçlanmak da gelişmekte olan hatta gelişmiş ekonomiler için sorun değildir. Sorun bu ihtiyaçla bağlıyken toplumdan gerçeği gizlemek, dünyaya da afra tafra yapmaktır. İçeriye aksi anlatılmakla birlikte uluslararası finans sistemine göbekten bağlı ekonomilerden birisi olduğumuz gerçeğini perdelemektir.
Sorun, ülkeyi yönetmekten, ekonomiyi kurallarına uygun sevk ve idare etmekten çıkıp sürekli olarak seçimi ve sandığı yönetecek dilden vazgeçmemektir.
Türkiye’nin ekonomi dahil birçok alanda gerilemesinin sebebi bu odak kaybında yatmaktadır. Birçok alan! Mesela, birkaç gün önce Afganistan’dan asla çıkmayız mesajı verip şimdi geri dönmek gibi... Yahut düne kadar ölçüsüz ithamlarla karşımıza aldığımız ülkelerle şimdi iyi ilişki kurabilmek adına fırsat kollamak gibi…
Bir sorun da şu… Bu dilin ömrü tükenmiştir. Ama yerine başkası konulamadığı için ve bu saatten sonra konulamayacağı için içeriye başka dışarıya bambaşka nutuklar dinlemeye devam edeceğiz.
