Geçen hafta Edebiyat Ortamı dergisinin 2018 yılı Şiir Yıllığı’nda dile ve söyleyişe yeterince dikkat ve özen gösterilemediğini delillendirerek yazmış ve konuya devam edeceğimi belirtmiştim. Yapıp ettiklerimizde iyiye ve mükemmele erişmemizin eleştirel bakışla mümkün olabileceğini düşünenlerdenim. Eleştiri bir anlamda boy aynasında kendimizi görmektir ve bundan kaçınmamak gerekir. Eleştirirken de tek ölçümüz âdil ve ahlâklı olmaktır. Böyle olunca dostluklara halel gelmeyeceğine inanmak isterim. Yıllığı incelemeye devam edelim:
Yıllığı hazırlayanlar; Arif Ay, Beyhan Kanter, Halil İlteriş Kutlu ve Erdem Dönmez, 2017’den Seçilmiş Şiir Kitapları başlığıyla, büyük bir emek sarfederek değerlendirmelerde bulunmuşlar. Derginin ve Yıllığın yayın yönetmeni Arif Ay’ın değerlendirmesinden; sayfa numarasını belirtip ve doğru yazılışını parantez içinde verdiğim, gözde çapak mahiyetinde notlarım şunlar: Cahilliye, 60 (Cahiliye), “Gel de ört bürdeni düşerimize”, 60 (düşlerimize olabilir), Söz gelim, 63 (gelimi), “Babam elimde (elinde olabilir) kadeh, ağzında sigara”, 63. “Senden bahsemiyorum (bahsedemiyorum olabilir) ortalığı dağıtmadan”, 64,… her kalıba girebilece (girebilecek), 64. Birnokta (Bir Nokta) Kitaplığı, 71,… dini rivayet olan e (silinmeli) Kur’an-ı Kerim’in, 73. Beyhan Kanter’in değerlendirmesi bir hayli özenli. Sadece üç adet düzeltme gerekiyor. ‘El Aşk (V’el Aşk), 76, … imgelerin arındaki (arasındaki) çağrışımlarla, 82. Doğan Kitap Yayınları (Doğan Kitap).
Aynı özeni maalesef Halil İlteriş Kutlu’nun değerlendirmesinde göremiyoruz. Düzeltmeler: … fasıllar haline (halinde), 85,… duyguların (duyguları), 85,…şiirin tebyîn ediciliğin (açıklayıcılığın denilebilir) aksine… Ali (A. Ali) Ural, 87,88,89. Antonius Stadivarius (Stradivarius), 88. Wolfgang Amedeus (Amadeus), 88. …ayrıntı (ayrıntılı), 90. Andrwes’ın (Andrews), …dilin havada, estetik duyumsallığın askıda kaldığı, 92 (Ne demek isteniyor acaba?). … okuyormuş intibası, 94 (intibaı). …sözlerime mim koyuyorum, 98 (Muamma niye?). … otuz üçü, 100 (üç). Levent Uğur’un kitabı sol camianın şiiri için umut verici diyebiliriz. 100 (Laf ola beri gele). Martin Heideger (Heidegger). 103. … Platon’dan mülhem olan aleteia’nın, 103 (İçinden çıkamadım), … ideolojinin küflenmiş kokusu, 105. (Bir laf ola beri gele daha). … tarzında kaleme alınana (alınan), hece ölçüsünün (ölçüsüne) tabi edilen (olan) ve alfabetik sıra ile sıralanana, ( alfabetik olarak sıralanan), 106. Görüldüğü üzere sadece yazım değil, ifade özürlü de bir değerlendirme ile karşı karşıyayız. Erdem Dönmez’in değerlendirmesi de özenli sayılabilir. Görelim: Alova’nın şiir kaynaklarını (kaynakları) keşfediliyor, 121.124.sayfada üç kez Mamak (Madak) yazılmış. Furuğ Ferzad, (Ferruhzad), 124. Selim Işık’tan Hikmet Benol’a, 124 (Bunların roman kişileri olduğunun farkında olunmamış). Gaston Bacherald, (Bachelard), 124. …bilinç düzeyine, (düzeninde), 129. Edebiyat Ortamı yıllıklarında seçilen şiirlere yer verildiği gibi, dize seçkilerine de yer veriliyor. Dize Seçkisi bölümüne ilişkin düzeltmeler takdir edileceği üzere mantık yürüterek yapıldı. Örnekler: “Perde ile oynamayı bıraktım candan (camdan) jandarmayı görünce. 137 “Har (Harf) harf yürütüyorum bu ömrü, 141. Kazım (Kâzım) Güler, 139. Ay vakti (Vakti), 142. Asuman Susan (Susam), 143. Çevrimdışı, İstanbul (Virgül yok), 143.
Şiir yıllıklarının can damarı seçilen şiirlerdir, bununla değerlendirilirler. Doğrusu şiirleri okumadığımdan, bu bölüme ilişkin isimlerin doğru yazımı dışında, düzeltme notlarım olmayacak. Yalnız evvelki yıllıklarda olduğu gibi, şairlerin doğum tarihlerine yer verilmemiş. Oysa, yaş ile şiir arasında bir bağ kurulabilir. Şiirde aranan özelliklerden biri de ‘zamanın ruhu’nu yansıtmasıdır.İşte yanlış yazımlar: Bizim Külliye, Sayı 72. Sayı (Fazladan), 153. İtibar, Sayı 74, 154, İtibar, 68.sayı, 155 (Yazım birliği yok). Kargış, 172 (Sayı yok). Dergâh, 328.sayı, 213 (Ay belirtilmemiş). Dört Mevsim (Edebiyat), 224. Kitaplık (Kitap-lık), 231,233,240,243,259. Hayal 244, 262 (Sayı yok). Süleymâ (Süleyman), 249. W. B. (Vural Bahadır), 263. Seçilen şiirin başlığı Dialogicae. Yılmaz Daşçıoğlu’nunki de Ducret.
İki dizeyle bitirelim: “Kimselerin vakti yok / durup ince şeyleri anlamaya” (Gülten Akın)
(Yine bitmedi, devamı haftaya)
