Her yıl ramazan ayının gelişiyle birlikte ekranları tele-vole hocaların istila etmesinden hep endişeye kapılmışımdır. Oysa ramazan diriliş ayıdır, bu ayın ruhuna uygun olarak camilerde, ekranlarda bir rahmet dini olan İslam’ın hepimizin dünyasını zenginleştirecek temel değerlerini anlatarak insanların hayatında yeni bir başlangıcın kapıları aralanabilir.
Özellikle de içinde yaşadığımız dönemin kanayan bir yarası haline dönüşen adaletsizliklerin, yolsuzlukların ve yozlaşmanın nasıl bir ahlaki çürümeye yol açtığı Kur’an’dan örneklerle anlatılarak toplumsal bir uyanışa vesile kılınabilir.
Ama ne yazık ki ne Diyanet İşleri’nin böyle bir misyonu yüklenmeye, ne de ekranlarda hurafe bilgilerle ve menkıbelerle şov yapan hocaların böyle bir derdi yok.
Bu çerçevede adını asla anmak istemediğim ramazan ekranlarının popüler yıldızı bir hoca var ki her gece ekranlarda ağlamaklı sesiyle milyonlara hurafeler anlatıyor ve dünya malında asla gözünün olmadığını söyleyerek adeta bir sihirbazlık becerisiyle insanları ağlatıyor. İşte dünya malında gözü olmadığını söyleyen bu din şovmeni her gün bir gazetede yazı yazıyor, her gece iftar ve sahur şovu sunuyor, YÖK üyeliği görevi var, bir üniversitenin rektörlüğünü yapıyor, bu da yetmiyor vekaleten fakülte dekanlıkları yapıyor. Yani dünya malında hiç gözü yok!..
Kim nasıl anlar bilemem, benim kişisel kanaatim ramazanın mehabetine yakıştıramadığım tele-voleci hocalara karşı özellikle ramazan akşamlarında caz dinlemenin (ayrıca rock da olabilir) daha makbul bir eylem olduğuna inanıyorum. Hatta dini değerleri yozlaştıran din şovmenlerinin safsatalarını dinlemekse cazın efsane ismi John Coltrane’nin ilahi tadındaki müziğini dinlemek sevap bile olabilir…
Açıkçası, din satarak makam ve mevki oluşturan hocalardan zihnimi korumak için iftar sonrası çayımı içiyor ve belli bir süre sonra da caz alemine yolculuğa çıkıyorum. Biraz klasikçi olduğum için Luis Armstrong’tan Duke Ellington’a, Charlie Parker’den Dizzy Gillespie’yi, Miles Davis’ten John Coltrane’ye, John McLaughlin’den Wynton Marsalis’e kadar bütün ustaları dolaşıyorum ve bu gece John Coltrane…
John Coltrane, kentin rhythm-blues geleneğine sıkı sıkıya bağlı bir isim. Coltrane’nin yaratıcılığının doruk noktası olan ünlü A Love Supreme plağı, Tanrı’nın yüceliğini konu alan büyük bir ilahi niteliğindedir. Coltrane’nin bizzat kendisinin kaleme aldığı metnin sözleri şöyle: “Tanrı bütün övgülere layık olandır… Oh tanrım sana layık olmak için her şeyi yapmak istiyorum… Sana şükran doluyum, tanrım… Sözler, tınılar, konuşmalar, insanlar, anılar, düşünceler, korku, duygular, zaman; hepsi senden gelir, Tanrım…” Bu duanın sonu üç sözcükle biter: Mutluluk, zarafet ve coşku…
Aslında dışarıdan bakan bir göz, Coltrane gibi bir modern caz müzisyeninin böylesine tanrıya yönelmesini şaşırtıcı bulabilir. Ancak John Coltrane, Duke Ellington gibi bir efsanenin tersine çok renkli sanatsal kariyeri boyunca hep dini meselelere yönelmiştir.
Joachim E. Berendt ‘Caz Kitabı’ adlı eserinde John Coltrane’nin 1957’de “Tanrının inayetiyle ruhsal bir uyanış” yaşadığını, “böylece daha zengin, daha dolu ve daha yaratıcı bir hayata” yöneldiğinin altını çizer.
Bir bakıma toplumsal ve ırksal bir yönü de olan 1965’te New York’taki “New Black Music” adlı serbest caz konserinin plağını değerlendiren siyahi yazar ve ozan Leroi Jones’in tespitleri adeta siyahi bir manifesto niteliğindedir.
“Trane ‘Nature Boy’ isimli parçasında oryantalisttir… bir barış lisanıdır bu… Tanrı’dan söz ettiğinde, bunun Doğulu bir Tanrı olduğunu hissediyorsun; belki de Allah.. Bu çağdaş siyahi kültürün müziğidir. Bu müziği yapanlar ya entelektüel ya da sufi veya her ikisidir. Siyah ritmik enerjinin, blues tarzı hissedişin ve siyah duyarlılığın izdüşümü yansıma düzleminde görülmektedir…” (Joachim E. Berendt, Caz, s.147)
