Biliyorum yılbaşı gecesi Cumhurbaşkanından icazetli, ‘yerli ve milli’ şarkıcıları dinlemediğim için beni ‘dış güçler’in adamı olarak suçlayanlar olacaktır ama ben yine de inadına caz ve klasik Batı müziği dinlemeye devam ediyorum.
Her ne kadar cumhurbaşkanımız makbul sanatçıların nasıl olması gerektiğini ayrıntılı bir şekilde tarif etse de ben yılbaşı gecesini ‘makbul’ şarkıcıları dinleyerek değil, evrensel müziğin estetik dünyasıyla ihya etmeyi tercih ettim. Bilindiği gibi Cumhurbaşkanının sanatçı tarifi şöyle: “Beklediğimiz o sanatçı, önce davasını sanatıyla ifade edecektir. Beklediğimiz o sanatçı, adaletsizliğe ve zulme başkaldıran şarkılarıyla dünya müzik listelerini altüst edecek, evrensel müzik anlayışını değiştirecektir. Beklediğimiz o sanatçı, slogan atarak kendini göstermeye çalışmayacak, başarıları ile dünyanın en muhteşem salonlarında ayakta alkışlanacaktır. Beklediğimiz o sanatçı, marifetini sosyal medya hesabından savurduğu siyasi polemiklerle değil, kanatlanıp uçurduğu sanatıyla gösterecektir. Beklediğimiz o sanatçı, ait olduğu milleti hor görüp sürekli şikayet etmek yerine kendi sanatını üretecektir.”
Her ne kadar memleketin ‘makbul’ sanatçıları arasında yer alan Demet Akalın gibi şarkıcıları dinlemeyi hiç tercih etmesem de galiba “dış güçlerin ajanı” sayılmam. Zira Berlin ve Viyana filarmoninin yılbaşı konserlerini TRT-2’den izledim. Dolayısıyla biraz da olsa ‘yerli’ ve ‘milli’ sayılabilirim herhalde...
Malum TRT-2 her yıl başı, Berlin ve Viyana Filarmoni orkestralarının konserlerini canlı yayınla ekranlara getiriyor. Bu yıl da 31 Aralık’ta Berlin Filarmoni Orkestrası’nın geleneksel olarak düzenlediği “Yeni Yıl Gala Konseri”yle farklı bir gece yaşadık.
Şef Kirill Petrenko yönetimindeki Berlin Filarmoni Orkestrası’nın İspanyol gitar sanatçısı Pablo Sainz Villegas’ın eşlik eşlik ettiği ve Beethoven’e adanan konserde 2021 yılını Latin, Akdeniz ve Rus müziğinden esintilerle karşıladık. Bestecinin 3 No’lu Leonore Uvertürü ile açılan konserde sırasıyla Manuel de Falla, Joaquín Rodrigo, Heitor Villa-Lobos, Nikolay Rimski-Korsakov ve Dmitri Şostakoviç’in eserleri seslendirildi. Viyana filarmoni ile karşılaştırıldığında, Berlin Filarmoni’nin konseri biraz vasat olarak nitelendirilse de, geceye yakışan bir konserdi.
Yine TRT-2’de canlı olarak yayımlanan Viyana Filarmoni Orkestrası’nın her yıl 1 Ocak’ta verdiği geleneksel yılbaşı konseri ise kelimenin tam anlamıyla muhteşemdi. Ünlü İtalyan şef Riccardo Muti’nin 1993, 1997, 2000, 2004 ve 2018’den sonra altıncı kez yönettiği konserde orkestra Franz von Suppè, Johann Strauss II, Carl Zeller, Carl Millöcker, Karel Komzák II, Josef Strauss, Johann Strauss I’in eserlerini seslendirdi ve konser Johann Strauss II’nin polkaları ile sona erdi.
Herkesin bildiğini tekrar etmeyi istemem ama dünyaca ünlü bu saygın orkestra, özellikle de İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra gerçekleştirdiği düzenli yeni yıl konserleriyle bu alanda müstesna bir şöhrete sahip.
Her vesileyle “kültür erozyonu”, “sanatta yabancılaşma” gibi şablon kavramlarla evrensel sanat değerlerine burun kıvıran ve “Filarmoni Orkestrasının icra ettiği senfoninin Avrupalı için sanat değeri olabilir. Fakat millî sanatı engellenmiş, Batılılaşma inkılâplarının zulmüne uğramış Türkiye’de Viyana Filarmoni Orkestrasının icra ettiği müzik Müslüman Türk toplumunda ne ifade edebilir?” diyerek sürekli mağduriyet edebiyatına sığınanlara ne yazık ki pek itibar edemiyorum. Zira estetik yoksunu bu tür zihinler aslında Türk sanat musikisine de hiçbir zaman vakıf olamamışlar ve her zaman kendi yetersizliklerini örtmek için bir ‘günah keçisi’ icat etmişlerdir. Ayrıca, henüz Türkçeyi bile doğru dürüst kullanamayanların “kültür erozyonu”ndan söz etmeye hakkı olmamalıdır.
1 Ocak’ta TRT 2’de Viyana Filarmoni’nin konserini dinleyemeyenlere önerim; bir şiirin dizelerinde, bir romanın, hikayenin satırlarında ilerlerken Youtube’tan bu konseri bulun ve mutlaka dinleyin. Zira Viyana Filarmoni’nin yeni yıl konserini dinlemek bu dünyanın en estetik zevklerinden birisidir.
