Çin’in Uygur Türkleri’ne uyguladığı insan hakları ihlalleri sebebiyle Batı’lı ülkelerden üstüste yaptırım haberleri geliyor…
ABD’nin başlattığı kampanya kısa zamanda karşılık buldu, boykot, gittikçe de genişliyor…
Şubat ayında Çin’de düzenlenecek 2022 Pekin Kış Olimpiyatları ve Paralimpik Oyunları’na yönelik diplomatik boykota ABD, İngiltere ve Avustralya’dan sonra Kanada da katıldı.
***
Aslında sporda yaptırım düşüncesi yeni bir şey değil. 1980 Moskova Olimpiyatları, 1979’da, Sovyetler’in Afganistan’ı işgali sebebiyle Türkiye ve Batılı ülkeler tarafından boykot edilmişti…
O günkü gerekçemize sportif bir kılıf bulunmuş, “Olimpiyatlara hazır değiliz...” denmişti.
Tabii bir sonraki Olimpiyat 1984’te ABD’nin Los Angeles şehrindeydi… Bu sefer de Sovyetler’in başını çektiği Doğu Bloku ülkeleri boykotla misillemede bulunmuştu…
Bu sefer de tamamen Batılı devlet sporcularının katıldığı bir Olimpiyat yapılmış ve madalyalar bu ülkelere dağılmıştı,
***
1980’de Sovyetler Birliği’nin başkenti Moskova’da düzenlenen oyunlara IOC’ye üye yaklaşık 200 ülkeden sadece 80’i, 1115’i bayan 5189 sporcu ile katılmıştı….
Oysa Olimpiyatlar’a yaklaşık 12 bin 500 sporcu katılıyor…
Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ işgal etmesini, Olimpiyat ruhuna aykırı bulan, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ve ABD’nin başı çektiği 33 ülke 1980 Moskova’yı boykot etmiş.
Oyunları Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Brejniev açmıştı.
***
Buna Doğu Bloku ülkelerinin misillemesi gecikmemişti. Hemen 4 yıl sonraki Olimpiyatlar, ABD’deydi…
1984 Los Angeles’ta gerçekleştirilen oyunlara, Moskova’dan 60 fazlası toplam 140 ülkeden 6829 sporcu katıldı.
Bu kez de Sovyetler Birliği ile onu destekleyen ülkeler Los Angeles Yaz Olimpiyatları’nı boykot ettiler.
Olimpiyat açılışını ABD Başkanı Ronald Reagan yaptı.
Türkiye oyunlara, 2’si bayan 48 sporcuyla katılırken, tam 36 yıl sonra ilk kez minder dışında bir branşta madalya kazandık.
Boksör Eyüp Can ve Turgut Aykaç bronz madalya kazanan isimler olurken Türkiye’nin 3. ve son madalyası yine bronz olarak güreşçi Ayhan Taşkın’dan gelmişti.
***
Şimdi de yeni bir olimpiyat ve paralimpik oyunları boykotu kapıda… 1984’ten bu güne tam 38 yıl sonra bu sefer de Uzakdoğu’ya uzanan bir yaptırım olacak…
Daha önce hiç bir kış olimpiyatları boykotu yaşanmamıştı. Bu bir ilk olacak.
Batılı ülkeler uzun süredir Çin’i, Uygur Türkler’ine karşı uyguladığı insanlık dışı muamele sebebiyle eleştiriyor, uyarıyor ve sürekli yaptırım uygulamakla tehdit ediyordu…
Bu da en çok ses getirecek bir alanda gerçekleştiriliyor… Her türlü politik mülahazalardan uzak tutulan sportif faaliyetler, insan hakları, işkence ve katliamlar sebebiyle istisna tutulabiliyor ve yaptırımlardan nasibini alıyor…
1992 Avrupa Futbol Şampiyonası’nda Yugoslavya, Boşnaklar’a karşı işlenen katliamlar sebebiyle organizasyondan ihraç edilmişti…
***
ABD hükümeti, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki insan hakları ihlalleri nedeniyle Pekin Kış Olimpiyatları’na diplomatik boykot uygulama kararı almış, boykotun ABD’li yetkililerle sınırlı olacağını ve milli sporcuların oyunlara katılımını etkilemeyeceğini belirtmişti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian ise ABD’yi sporda siyasi tarafsızlığı ihlal etmekle suçlamış boykotun yalan ve asılsız söylemlere dayandığını ifade etmişti.
***
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Pekin’deki Kış Olimpiyatları’na sporcuların katılabileceğini ancak bakanlar ve yetkililerin diplomatik boykot uygulayacağını söyledi.
Johnson, hükümetin Çin’deki insan hakları ihlalleri konusundaki endişelerini dile getirmekte “tereddüt etmediğini” belirtti.
Spor boykotlarının mantıklı olduğunu düşünmediğini ve bunun hükümetin politikası olmaya devam edeceğini dile getiren Johnson, “Pekin’deki Kış Olimpiyatları’na etkin bir şekilde diplomatik boykot uygulanacak, hiçbir bakan veya yetkilinin katılması beklenmiyor.” dedi.
HHH
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki insan hakları ihlalleri ve Avustralya’nın devamlı olarak gündeme getirdiği diğer birçok sorun nedeniyle böyle bir karar alındığını söyledi.
Ancak sporcuların oyunlara katılacağını söyleyen Morrison, son yıllarda Çin ile ilişkilerin kötüye gittiğini ve bu nedenle Avustralya’nın boykota katılmasının bir sürpriz olmadığını ifade etti.
***
Son olarak Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Pekin’deki Kış Olimpiyatları’na diplomatik boykot uygulanacağını ancak sporcuların müsabakalara katılabileceğini açıkladı.
Kanada Başbakanı Trudeau, Dışişleri Bakanı Melanie Joly ve Spor Bakanı Pascale St-Onge ile başkent Ottawa’da basın toplantısı düzenledi.
Başbakan Trudeau, konu üzerinde Kanada’nın müttefikleri ile müzakere ettiklerini ve Pekin’deki Kış Olimpiyatları’na diplomatik boykot uygulayacaklarını söyledi.
***
Japonya Başbakanı Fumio Kishida, ABD’nin diplomatik boykot uygulama kararı konusunda, ülkesinin ulusal çıkarlarına göre kendi kararını vereceğini açıklamıştı.
2022 Kış Olimpiyatları, Uluslararası Olimpiyat Komitesi IOC tarafından Çin’in başkenti Pekin’de 4-20 Şubat tarihlerinde, Paralimpik Oyunları ise 4-13 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilecek.
***
Daha önce dost ve kardeş ülke Afganistan’ın işgali sebebiyle Moskova Olimpiyatları için uygulanan boykotta, Batılı müttefikleriyle birlikte hareket eden Türkiye’nin, Türkistan topraklarında Uygur Türkleri’ne yönelik insanlık dışı muameleler sebebiyle Çin hükumetine karşı nasıl tavır takınacağı merak konusu…
Şu ana kadar ne herhangi bir makamdan veya Gençlik ve Spor Bakanlığı’ndan bu konuda henüz bir açıklama yapılmadı.
