Cumhurbaşkanı Erdoğan “Mandacı ekonomistler” ifadesini kullandı. Lakin 2001 krizinde IMF’nin bile bize “yapmayın” dediği dolarla iç borçlanmayı, Berat Albayrak “Yerli ve Milli” söylemi ile yıktı.
Şimdi Elhamdülillah Amerikan Doları ile Türkiye’de Türk halkından borçlanabiliyoruz!
Ama işin bir başka kısmı daha var.
Bakın Hazine garantili köprüler ve yollar. Yapanlar 3-5 seçilmiş Türk Müteahhidi, yapılan yer Türkiye ama Hazine garantileri ABD doları. Ayrıca tahkim yerleri de Londra...
Bunlara alıştık.
Ama alışamadığımız başka noktalar var. Gelin o noktaları da T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’na soralım.
A- Önce şu eski köprülerin bilgilerine bakalım: KRT TV’de bu bilgileri açıkladığımdan kısa süre sonra Karayolları Genel Müdürlüğü internet sitesinden verileri kaldırdı. Sadece bir veriyi sorayım: Boğaz köprülerinin ve devlet otobanlarının aylık verileri neden yayından kaldırıldı?
B- Acaba Hazine garantili köprü ve otoyol bilgileri de (sayı ve mali) aylık yayınlanacak mı? Yoksa soran herkese Bakanlık tek tek istediği cevabı mı verecek?
Şimdi Bakan Adil Beyin Sabah gazetesinden Hıncal Uluç’a yolladığı cevap bilgilerini açarak sorularımızı soralım:
Osmangazi Gazi Köprüsü hakkında...
1- Araç garantisi aylık mı yoksa yıllık mı veriliyor? Yıllık garanti verilmiş ise neden 3-5 aylık geçişler açıklanıyor da yıllık geçişler açıklanmıyor? Bakan Bey mesela 1 Temmuz-1 Ekim tarihlerinde günlük ortalama geçişin 43.260 olduğunu iletmiş (günlük ortalama garanti 40.000). İyi ama acaba Bakan Bey’e 1 Temmuz öncesi bilgiler verilmedi mi? Ya da 1 Ekim sonrası bilgiler de ticari sır mı? Neden 1 Ocak-20 Kasım arası bilgiler açıklanmadı?
Mesela ben olsam sadece dini bayram günlerini açıklardım. Nasılsa o günlerde geçiş sayısı ortalamanın çok daha üzerinde oluyor. Milletimiz de bu anlık veri ile mutlu olurdu...
2- Asıl soruya gelelim: Sayın Bakanımız Osmangazi Köprüsünde indirimli fiyat mı uygulanıyor? Yani köprüyü geçen araçlar ne kadar ödüyor ve o geçen araçlar adına devletimiz kasasından şirkete ne kadar ödeniyor?
Kısaca şöyle açalım: Bu dediğiniz araç garantisi yıllık olarak dolsa bile, devletimizin kasasından o Hazine garantili müteahhide ne kadar para ödüyoruz?
3- Osmangazi Köprüsü ihale edildiğinde fiyatı 35 dolar olarak açıklanmıştı. Şimdiki dolar bazında fiyat nedir (46 dolar ise buraya nasıl çıktı)? Gelecek yıl köprü fiyatı dolar bazında ne olacaktır? (Muhtemelen 50 doları aşacaktır)
4- Şimdi bir başka kilit soru daha... Diyelim ki yıllık araç garantisi doluyor. Ama indirimli fiyat nedeniyle devletimiz geçen araç başına çok ciddi bir ödeme yapıyor. Mesele şu: Garanti üzeri gelirin yüzde 70’ini şirket ve yüzde 30’unu devlet elde ediyor denilmişti. Devletimiz indirimli fiyat uyguladığında, üste kalan gelirden devletin ödediği destek payı düşüyor mu? (Uğur Emek 46 doların 16’sını geçenler, onlar adına da 30 dolarını devlet ödüyor demişti)
Bu soruyu eğer anlatamadım ise bir örnekle izah edeyim: Şu an geçen araçlar 147.50 TL ödüyor ama devletimiz bu araçlar başına 200 TL’de indirim farkını cebinden (pardon bizim vergilerimizden) ödemektedir. Acaba köprüden geçen araç sayısı örneğin 70 bine de çıksa ve 40 bin üzerindeki gelirin yine yüzde 70’i müteahhide mi bırakılacak? Yoksa devletimiz “ben zaten indirim uygulayıp cebimden ödüyorum” diyerek indirim faturası bitene kadar fazlalık geçiş gelirini şirkete bırakmıyor mu?
5- Eski Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan Deniz Zeyrek’e verdiği demeçte “fizibilitede çalışmalarında ilk 3 yıl içinde garanti geçişinin dolacağını” söylemişti.
Köprü açılalı kaç yıl oldu - Ve yıllık garanti doldu mu?
Bu sorunun içinde şu var: Bakan Adil Bey 2024’te KÖİ’lerden gelire geçileceğini söylüyor. Kimin söylediği tuttu ki sayın Bakanımızın söylediği tutsun. Ama inşallah tutar... Göle maya çalıyoruz nasılsa...!
***
Şimdi de köprü dışında soralım.
Biliyorsunuz ki ihale sonrası şartlarda değişimle ihaleyi alanlara çok büyük kıyaklar çekilebiliyor.
A- Kuzey Marmara Otoyolu’nun Kurtköy-Akyazı kısmı kaç yıl (yap+işlet) süre ile Cengiz-Limak’a verildi? İhale sonrası bu firmalara ek işletme süresi, yani fazladan Milletten ve Devletten para toplama süresi verildi mi?
B- Yavuz Sultan Selim Köprüsü ne zaman devlete geçecek? Orada da ek işletme süresi verildi mi?
***
Ek: Umarım Bakanlıktan sorularımıza net bir yanıt gelir ve siz okurlarımız ile bu bilgileri paylaşırız.
Evladını düşünen ve ülkesinin geleceğini seven herkes, Hazine garantili işleri sorgulamak zorundadır. Bu görev uğruna sormaya ve sorgulamaya devam edeceğiz.
Umarız bir cevap gelir.
