Sosyal Güvenlik Denetmenlerince yapılan açıklamalara göre 2023 yılında 20.411 kişinin kayıt dışı çalıştırıldığı, 85.433 kişinin de sahte sigortalı olarak bildirildiği tespit edilmiş.
Tespit edilen sahte işyeri, başka bir anlatımla paravan işyeri sayısı ise 1.533.
Gelinen noktada tespit edilen sahte sigortalı sayısının kayıt dışı çalışan sayısından 4 kat daha fazla olduğu dikkate alındığında, sahte işyerleri ile sahte sigortalıların SGK’nın en başta gelen sorunu olduğunu söylemek sanırım yanlış olmayacaktır.
Ayrıca her ne kadar kusurlu olsalar da sahte sigortalıların önemli bir kısmının mevcutta emekli aylığı alan kişiler olduğu ve sahte bildirim yapılan 3-5 ay veya birkaç yıla ait hizmetlerin iptali sonrası aldıkları aylıkları faiziyle birlikte ödeyecek olmaları nedeniyle bu vatandaşların çoluğuyla çocuğuyla birlikte yaşayacakları sorunları da göz ardı etmemek gerekir.
Bu bakımdan özellikle sahte işyerlerinin ve bu işleri organize eden kişilerin bir an evvel tespit edilmesi önemli. Aksi halde, tespit ne kadar geç yapılırsa SGK ve Hazinenin uğrayacağı zarar da vatandaşın iade etmesi gereken aylık miktarı da o kadar artacaktır. Ne var ki bu işyerlerini yöneten şebekelerle, çetelerle mücadelenin yalnızca sosyal güvenlik denetmenlerinin canını dişine takarak gösterdiği kişisel çabalarıyla sonuçlandırılmasının mümkün olmadığı da ortadadır. Sahte işyeri sayısının mevcutta tespit edilenin çok daha üzerinde olabileceği de göz önünde bulundurulduğunda, eğer ki bu dolandırıcılara karşı kısa süre içinde etkin bir sonuç alınması isteniyorsa mücadeleye topyekûn girilmeli, SGK ve vergi müfettişleri hatta meslek mensupları da bu mücadelede yer almalıdır.
BAŞKA NELER YAPILABİLİR?
Tahakkuk eden primlerini ödemeyip Kurumca gönderilen tebligatları almayan işyerlerini Kontrollü İşyeri olarak sisteme tanımlayıp, yıllar sonra denetime sevk etmekle bu işin sonunun gelmeyeceği ortada. Kaldı ki adamlar uyanık, e-Tebligat sonrası sisteme kaydolduklarında artık öyle ulaşmayan tebligat falan da kalmıyor. Haliyle tebliğ edilmemiş yazı da bulunmayınca işyerinin sahte olabileceği anca SGK’nın icra memuru kapıya dayandığında anlaşılabiliyor, o da yıllar geçtikten sonra ve binlerce icra dosyasından sorumlu olan icra memuru kapıya gelebilirse eğer. O zamana kadar da tabir caizse Atı Alan Üsküdar’ı geçmiş oluyor.
İşin aslı bu dolandırıcılarla mücadelede yeni yöntemler bulmak gerekiyor.
Muhtasar beyannameyle aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilme gerekçelerini hatırlayın. Sahteciliği ve kayıt dışılığı önlemek de iki belgenin birleştirilme amaçlarından biriydi. Beyannamenin SGK tarafında bildirilen sigortalı sayısıyla, vergi tarafında beyan edilen matrahları karşılaştırıp, üç kuruş geliri olmayan işyeri onlarca sigortalı beyan ediyor ve prim borçlarını da ödemiyorsa, bu işyeri Kontrollü İşyeri olarak sisteme tanımlanıp, denetime sevk edilebilir mesela.
Veya prim borçlarını ödemeyen işyerlerinden bildirilen sigortalılara banka kanalıyla ücret ödemesi yapılıp yapılmadığı noktasında bankalarla veri alışverişi yapılarak 5 ve üzerinde sigortalı bildiren, ancak banka kanalıyla ücret ödemesi yapmamış işyerlerine de Kontrollü İşyeri kodu verilebilir.
Bu adamların kim olduklarını, ne yaptıklarını az çok en iyi bilen kişiler meslek mensupları. O açıdan meslek mensuplarıyla iş birliği yapılması da önemli. Yoksa, kamu görevlisi gibi çalışan meslek mensuplarıyla aynı safta mücadele etmek yerine, sahte sigortalı bildirimlerinde SGK’nın uğradığı zarardan meslek mensuplarını sorumlu tutmanın bu mücadeleye bir katkısı olmuyor gördüğünüz gibi.
ŞÜPHELİ İŞYERLERİNDEKİ HİZMET SÜRELERİ S.O.S. VERİYOR!
Tahsis talebinde bulunan vatandaşların SGK’ya bildirilen hizmet süresi içinde Sahte İşyeri (S) kodu veya Kontrollü İşyeri (K) kodu verilen işyerlerinden bildirilmiş bir hizmet süresi varsa bu işyerlerinden bildirilen hizmet süreleri emekliliğe başvurulmuş olsa bile, prim gün sayısının hesabında dikkate alınmıyor. Buna karşın Şüpheli İşyeri (Ş) kodu verilmiş işyerlerinden bildirilen hizmet süreleri emeklilik aşamasında prim gün sayısının hesabına dahil ediliyor.
Ne var ki Şüpheli İşyeri kodu verilen işyerleri ilerleyen süreçte belki 1-2 yıl içinde, belki 3-5 yıl sonra da olsa mutlaka denetime tabi tutuluyor. Haliyle emekli olunan tarihten sonra kaç yıl geçerse geçsin yapılan inceleme sonrasında bu işyerinden bildirilen hizmetlerin sahte olduğu tespit edildiği takdirde, geriye yönelik 10 yıla kadar ödenen emekli aylığı faiziyle birlikte geri alınıp, eksik olan hizmet süresi kadar daha sigortalı olunmadan emekli aylığı bağlanmıyor.
O açıdan emeklilik planlaması yapan vatandaşlara benden tavsiye,
1-Primini ödemiş olsanız bile çalışmadan SSK’lı olunamayacağını aklınızdan çıkarmayın.
2- Sakın ola ki sahte işyerlerine bulaşmayın.
3-Hizmet dökümünüzde Ş kodlu şüpheli işyerlerinden bildirilmiş hizmet süresi varsa ve bu işyerlerinde fiilen çalışmamışsanız, Ş kodlu işyerlerinden bildirilmiş hizmet sürelerini yok sayıp, mümkünse emeklilik için gerekli olan eksik süre kadar daha sigortalı olarak çalışıp, değilse 1260 günü geçmemek kaydıyla isteğe bağlı sigortalı olup, öyle emekliliğe başvurun.
Emekliliğiniz ziyana uğramasın!
