Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü, Ulusal Bayramdır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin çalışıp çalışmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde bayram günü çalışması için işçinin onayının alınması şarttır.
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalıştıkları her gün için bir günlük ücret ödenir.
28 Ekim günü saat 13.00’den sonra yapılacak çalışmalar için ödenecek ücret
28 Ekim günü saat 13.00’e kadar yapılan çalışma normal çalışma süresinden sayıldığından, işçi saat 13.00’e kadar çalıştığı takdirde mevcut bir günlük ücretine hak kazanır. Saat 13.00’ten sonra günlük mesaisine devam etmesi halinde ise işçiye ilave yarım ücret daha ödenmesi gerekir.
Örneğin aylık brüt ücreti 15.000 TL olan işçinin 28 Ekim günü saat 13.00’e kadar çalışması halinde aylık brüt ücreti 15.000 TL olarak ödenecek, 13.00’ten sonra günlük mesaisine devam etmesi halinde ise günlük ücretinin 15.000/30 = 500 TL olması nedeniyle 500/2 = 250 TL tutarında ilave yarım günlük ücrete daha hak kazanacağından, aylık brüt ücreti 15.250 TL olacaktır.
İşçinin saat 13.00’ten sonraki çalışma süresi günlük çalışma süresinin altında kalsa bile yarım günlük ücrete hak kazanır. Örneğin günlük olağan çalışma süresi saat 17.00'de sona eren işçinin 28 Ekim günü saat 14.00’e kadar çalıştığı düşünüldüğünde 13.00’ten 14.00’e kadar 1 saat bile çalışmış olsa ilave yarım günlük ücrete hak kazanacaktır.
Vardiyalı çalışma sürelerinde de yine aynı şekilde vardiyası saat 13.00’ten önce başlayıp 13.00’ten sonra biten veya vardiyası 13.00’ten sonra başlayan işçi de ilave yarım günlük ücrete hak kazanır.
Örneğin, 28 Ekim gününde 07.00-15.00 vardiyasında çalışan işçiye de 15.00-23.00 vardiyasında çalışan işçiye de ilave yarım günlük ücret ödenecektir.
29 Ekim günü yapılacak çalışmalar için ödenecek ücret
29 Ekim günü Ulusal Bayram ve Genel Tatil günü olduğundan bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti işçiye tam ödenmelidir. İşçinin 29 Ekim günü çalışması halinde ise ilave bir günlük ücrete daha hak kazanacaktır. Dolayısıyla günlük brüt ücreti 500 TL olan işçi 29 Ekim günü çalıştığı takdirde ilave 500 TL ücrete daha hak kazanacaktır.
İş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil gününde yapılacak çalışma için işçi lehine (daha fazla ödeme yapılmasını içeren) bir hüküm varsa bu durumda sözleşmede öngörülen hüküm çerçevesinde ödeme yapılır.
Diğer taraftan hafta tatilini Pazar günleri kullanan işçinin 29 Ekim 2023 Pazar günü çalışması halinde, işçi lehine olacak şekilde ulusal bayram ve genel tatil günü yerine hafta tatilinde çalışmış olduğu kabul edilerek ilave 1,5 günlük hafta tatili ücretinin ödenmesi gerekecektir.
Bu durumda günlük brüt ücreti 500 TL olan işçi, hafta tatiline rastlayan bayram günü çalıştığı takdirde ilave 750 TL ücrete hak kazanacaktır.
29 Ekim günü, günlük çalışma süresinin üzerinde çalışan işçiye ödenecek ücret
İşçinin 29 Ekim günü yapacağı çalışmanın günlük çalışma süresinin üzerine çıkması halinde, işçi;
- Hem günlük çalışma süresi için ilave bir günlük ücrete (Pazar günü hafta tatili ise ilave 1,5 günlük ücrete)
- Hem de günlük çalışma süresini aşan kısım haftalık çalışma süresine ilave edildiğinde haftalık çalışma süresi de aşılıyorsa haftalık çalışma süresini aşan çalışmalar için % 50 zamlı ücrete
Hak kazanacaktır.
Örneğin günlük çalışma süresi 7,5 saat olan bir işçinin, hafta tatilini Çarşamba günleri kullandığı ve 29 Ekim Pazar günü toplam 9 saat çalıştığı düşünüldüğünde, 7,5 saatlik çalışması karşılığı ilave bir günlük ücrete, ayrıca haftalık 45 saatlik çalışma süresi aşılmış ise 1,5 saatlik fazla çalışma (% 50 zamlı) ücretine hak kazanacaktır.
29 Ekim günü çalışan işçiye ücret yerine serbest zaman kullandırılabilir mi?
İş Kanunu’nda ulusal bayram ve genel tatil günü ile hafta tatilinde çalışan işçiye serbest zaman kullanma imkanı verilmemiştir. Bu bakımdan 29 Ekim günü çalışan işçiye ilave bir günlük ücretinin, 29 Ekim gününün hafta tatiline rastlaması halinde ise ilave 1,5 günlük ücretinin ödenmesi zorunludur.
29 Ekim günü çalışan işçiye ilave ücretinin ödenmemesi
29 Ekim günü çalıştığı halde ilave ücreti ödenmeyen işçi iş akdini feshederek kıdem tazminatı ve diğer hak ve alacaklarını talep edebilecektir.
