Covid-19 salgınının başlamasıyla birlikte 30/6/2021 tarihine kadar devam eden süreç boyunca;
-İş akdinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması, faaliyetinin sona ermesi ve hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında feshedilemeyeceğine,
-Aksi halde hem bir aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmasına, hem de kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmış ise bu ödeneklerin faiziyle birlikte geri alınmasına yönelik düzenlemeler yapılmış idi.
***
Şimdilerde ise fesih yasağına aykırı hareket eden işverenlere İŞKUR tarafından işten çıkış nedeninin kısa çalışma uygulamasına aykırı olduğu, işten çıkış kodu hatalı ise belgeleriyle birlikte kanıtlanması ve SGK nezdinde işten ayrılış nedeninin düzeltilmesi hususunda bildirimler yapılmaktadır. İşten ayrılış nedeni düzeltilmediği takdirde ise kısa çalışma ödeneklerin geri alınması ve idari para cezası ile karşılaşılması söz konusu olmaktadır.
Bu kapsamda fesih yasağı süresi içinde 26 kod numarasıyla işten ayrılış bildirgesi düzenleyen işverenler de bu uygulamadan nasibini almıştır.
Şöyle ki, evvelce “Disiplin kurulu kararı ile fesih” olan 26 nolu fesih kodu, 2020/21 Genelgeyle “Devamsızlık nedeniyle fesih” olarak değiştirilmiş, sonrasında tekrar “Disiplin kurulu kararı ile fesih” olarak düzeltilmesine rağmen İŞKUR tarafından yasaklı kodlar arasında gösterilmiş ve fesih yasağı süresince 26 nolu kodla çıkış yapan işverenler de bu uygulamaya maruz kalmıştır.
Bu durum karşısında fesih yasağı süresi içinde işçinin devamsızlığı nedeniyle iş akdini 26 nolu kodla fesheden işverenlerin, bir dilekçe ile SGK Müdürlüğünden işten ayrılış nedeninin “29-İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” veya “48- 4857/25-II-G” olarak değiştirilmesini talep etmeleri ve bu düzeltmeyi yaptırabilmeleri için de dilekçe ekine devamsızlık tutanaklarıyla birlikte işçiye noter kanalıyla çekilen ihtarnameyi koymaları, ardından fesih nedeninin değiştirildiğine yönelik İŞKUR personeline bilgi vermeleri gerekiyor.
***
Aslında bunların hiç birine gerek yok. Neden olmadığını da şöyle anlatayım,
26 nolu kodun adını ister “Disiplin kurulu kararı ile fesih” koyun, isterseniz “Devamsızlık nedeniyle fesih” koyun, bu koddan yapılan fesihlerin İş Kanununun 25/II. maddesine göre yapıldığı ortadadır. Bu durum SGK ve İŞKUR genelgelerinde yapılan açıklamalarla da sabittir.
SGK’nın 2013/11 sayılı Genelgesinin işten ayrılış nedenlerini ve ilgili kanun maddelerini gösteren tabloda, “26 nolu Disiplin kararı ile fesih” kodunun gerekçesinin “4857 sayılı Kanun madde 25-II” olduğu; İŞKUR’un 2020/1 sayılı Genelgesindeki tabloda da 29 nolu fesih kodunda olduğu gibi 26 nolu kodun da “İşçinin Kusuru” nedeniyle fesih olduğu ve “İşsizlik ödeneğine hak kazanmayacağı” belirtilmiştir.
Haliyle mevcut genelgelerdeki açıklamalar doğrultusunda 26 nolu fesih kodu İŞKUR sisteminde yasaklı kodlar dışında tutulduğu takdirde (ki tutulması da gerekir), ne işletmelerin İK birimlerindeki personel, ne meslek mensupları, ne de SGK ve İŞKUR personeli 26 nolu kodu 29 veya 48 nolu koda değiştirmek gibi hiç de gerek olmayan bir uygulamaya zaman ayırmak durumunda kalmayacaktır.
Yok eğer genelgelerdeki bu açıklamalara rağmen yine de disiplin kurulu kararı ile feshin 25/II. madde kapsamı dışında bir fesih olabileceği düşünülüyorsa, hiç değilse 26 nolu kodun Devamsızlık nedeniyle fesih olarak sistemde açık tutulduğu süreler zarfında bu koddan çıkışı yapılan çalışanlar yönünden yasaklı kodlar dışında tutulması gerekir.
Ve elbette, 26 nolu fesih kodunun yasaklı kodlar arasında gösterilmesinin yerinde bir uygulama olduğu düşünülüyorsa işten ayrılış nedenlerinin ve gerekçelerinin doğru bir şekilde vatandaşlara aktarılması adına, mevcut genelgelerdeki aksine yapılmış açıklamaların da bir an evvel düzeltilmesi.
***
Son olarak fesih nedenleriyle ilgili bir konuya daha işaret etmek istiyorum.
Bildiğiniz gibi son yapılan ilavelerle birlikte fesih nedenlerinin arasına İş Kanununun 25/II. maddesinin alt bentlerinin tamamını ayrı ayrı karşılayan 42 ila 48 arasında değişen yeni kodlar eklenmiştir.
Dolayısıyla 42 ila 48 arasındaki kodların İş Kanununun 25/II. maddesinde belirtilen fesih nedenlerini karşıladığı dikkate alınarak, hangi durumlarda seçileceği dahi belli olmayan 26 kod numaralı Disiplin kurulu kararı ile fesih kodunun, ayrıca artık ihtiyaç kalmayan 29 kod numaralı İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih kodunun işten ayrılış nedenleri arasından çıkartılması gerekiyor.
