Yıllar biter. Yollar biter. Hayat biter. Dünya biter. Dünyevi olan her şey mutlaka biter. Bizim büyük trajedimizdir bu. Çaresini bulamayız bitmelerin, her zaman kaçınılmazdır son.
İnsan da biter. Bazen eksile eksile, bazense birden.
Hatta rüyalar bile biter.
Bir yıl bitiyor şimdi. Bize göre -miladi takvimi kullanan milyarlarca insana göre- takvimler değişiyor. Ne anlama geliyor bu? Farklı anlamlar yüklüyoruz hepimiz, uzun mesele orası.
Zor bir yıl oldu hiç şüphesiz. Kimimiz dostunu kaybetti, kimimiz işini. Kimimiz nefes alamıyor, kimimiz ekmek. Her yıl biraz eksilir insan, bu yıl çok eksildik. Artan şeyler de oldu öte yandan. Mesafeler arttı, sanallaşma arttı, siyaset arttı, döviz arttı…
Kültür sanat için çok zor bir yıldı. Geçimini bu yoldan kazanan tiyatrocular, sokak sanatçıları, dansçılar, müzisyenler, edebiyatçılar… Akla gelebilecek bütün sanat dallarının emekçileri çok zorlandı. Kayıtsız ve güvencesiz çalışmanın çok yoğun olduğu bu alan için gözle görünür bir şey yapılamadı henüz. Hâlâ bekliyoruz.
Dergiler için veda yılıydı. Birçok dergi yayına ara verdi veya kapandı. Düşüncenin ve sanatın aktığı temel alanın bunca kısırlaşmasının sonuçları anında fark edilmediği için vahameti henüz anlaşılamıyor. Fakat sorun büyük.
2021 yılı için PTT’nin Dergiler Birliği’ne verdiği fiyat 9 TL. Zaten genelde on lira bandında olan dergilerin bu fiyatı karşılaması mümkün değil. PTT’den adil bir yaklaşım bekliyoruz.
Daha önce de söylemiştik, Türkiye’de kağıt fabrikası olmaması yayıncılığı zorlayan bir diğer mesele. Dövizdeki en ufak dalgalanma bile kağıt fiyatlarını etkiliyor, kitap ve dergi fiyatları hızla artıyor. Birçok yayınevi batmama mücadelesi veriyor.
Bu yıl fuarlar da yapılamadı. Fuarlar yayıncıların nefes aldığı alanlardı. Her ne kadar son yıllarda iyice ticarileşmiş olsa da birçok kitap fuarı “kültürel ortam” olarak da okur-yazarlara güzel kapılar açıyordu.
Merhum Asım Gültekin Hocam’ın öncülüğünde yapılan Dergi Fuarı ise 11 yıldır ilk kez bu yıl yapılamadı. Bilenler bilir, Uluslararası Dergi Fuarı en özel kültür fuarıdır. Bir yazarla çay içmeniz, bir editörün dergi hediye etmesi an meselesidir. Her yıl Dünyanın farklı yerlerinden gelen dergiciler, meseleleri Türkiye’de konuşur. Dünya’ya Türkiye’den bakmanın önemi üzerine bir şeyler söylemeye gerek yok herhalde.
Bu yılın en büyük kültür sanat olayı ise bana göre Asım Gültekin Hocam’ın vefatıydı. Türkiye’deki nitelikli kültür sanat işlerinin bir yerinden mutlaka tutan, binlerce gencin hayatına dokunan ve yüzlerce dergiye abilik yapan birinin yeri şüphesiz dolmayacak. Fakat onun doldurduğu bu büyük alanı tespit ederken, birilerinin bu alanlar için bir şeyler yapmasını umuyorum. Hiçbir şey yapamıyorsak bile herkes kendi kapısının önündeki gencin elinden tutmalı.
Gençler, onun açtığı kapılardan geçmeye devam ediyor. Kurulmasına öncülük ettiği Türkiye Gençlik Dergileri Birliği(TÜRGEDEB), Tuba Nur Sucu ve ekibiyle birlikte yeni çalışmalara imza atıyor. Kültür Kıraathanesi Projesi ile dergi ekipleri, her hafta kendi kuşağındaki bir yazar/şairle buluşuyor. Yirmili yaşlardaki edebiyatçılarla yapılan buluşmalar çok yakında röportaj serisi olarak yayınlanacak. Bu da yazarların ve eserlerin muhatabına ulaşması için iyi bir fırsat.
Bu yılın edebiyat alanındaki bir diğer meyvesi Muhit Kitap oldu. İbrahim Tenekeci yönetimindeki Muhit Kitap, hem ustaların hem de gençlerin eserlerine yer veriyor. Özellikle şiirleriyle öne çıkan yayınlar, kapak tarzı ile de yüksek estetik içeriyor.
İthaki Yayınları için de çok parlak bir seneydi. Şair abim ve güzel dostum Devrim Horlu editörlüğündeki İthaki Poetik’ten çok özel kitaplar çıktı. Şiir için harika bir ırmak ve gürül gürül akıyor.
Basılı yayınların dışında bir de görüntülü dijital yayınlar çoğaldı bu yıl. Pandeminin ilk dönemlerinde tüm etkinlikler dijitale taşınmaya çalışıldı. Oldukça iyi sonuçlar da alındı o süreçte. Fakat bir süre sonra yenilikler bulmak yerine bu projeler terk edilmeye başlandı. Özellikle belediyelerin kültür-sanat projeleri neredeyse tamamen durdu. Yeni yılda bunun kırılmasını umuyorum. Yeni fikirler, yeni bakışlar ve yeni sesler mümkün.
Yeni bir yıl da mümkün.
Maskelerden ve maskelilerden kurtulacağımız bir yıl olmasını dilerim.
