CNN Türk’te Ahmet Hakan’ın programına konuk olan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati “bir bakan” ve “bir siyasi teknisyen” arasındaki farkın, kurumlar için liyakat ve ehliyet ilkesinin nasıl hayati bir öneme sahip olduğunu en somut haliyle gözler serdi.
Bakan Nebati’nin konuşmasından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 20 Aralık akşamı açıkladığı “dövize endeksli TL mevduat sistemi”ne dair bir bilgisinin olmadığı anlaşılıyor.
20 Aralık için “hayatımın gecesiydi” diyen Maliye Bakanı o geceki heyecanını, sevincini, mutluluğunu, hissettiklerini, yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
“Bir şeyler olacak bunu hissediyorsunuz. Geliyor gelmekte olan. Cumhurbaşkanımızın kürsüye gelip çıkışından hissediyorsunuz olacakları. Bir şeyler oluyor. Bir özgüvenle gelmiş, lütfen 2 Kabine Toplantısı sonrasındaki söylemlere bakın. İnanmış, ‘Buldum, buldum, faiz artırılmadan bu işlerin olacağını buldum’ diyen bir edayla geliyor. Büyük bir enerjiyle geliyor, özgüvenle konuşuyor. Biz bekliyoruz. Sözü bitiyor ve anında dövizin düşüşünü gördüğümde kıpır kıpır oldum. Arkadaşlara sordum; biz bir şey yaptık mı? ‘Yok efendim.’ Lan nasıl? Harika bir şey. Çünkü orada kurumlar yok.”
Ne anlaşılıyor bu sözlerden?
Maliye Bakanının anlattıklarına bakılırsa Sayın Erdoğan’ın “yeni ekonomi modelini” o da herkes gibi o akşam öğrenmiş olmalı. Bir şaşkınlık var. Bakanlığında neler olup bittiğinden habersiz olmalı ki ‘biz bir şey yaptık mı’ diye sormuş. Ve içi rahatlamış!
***
Oysa Sayın Erdoğan “dövize endeksli TL mevduat sistemi”ni Kabine Toplantısı sonrasında açıklamıştı. Bu durumda Sayın Nebati’nin açıklamalarının ortaya koyduğu iki ihtimal var:
Cumhurbaşkanı Erdoğan gün içerisinde 8.34 seviyesine kadar inen doların tepesine indireceği balyoz planının akamete uğramaması için “siyasi teknisyenleriyle” paylaşmadı. Hatta o kadar gizli tuttu ki Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye bile yeni ekonomi planını anlatmadı…
n Maliye Bakanı o kadar meşguldü ki o gün Kabine Toplantısı’na katılmadığı için mevzudan habersizdi.
Bu iki ihtimalden hangisi daha makul? Bakan Nebati, bu ‘kabine’nin bu içler acısı halini büyük bir coşkuyla, sevinçle anlatıyor. “İçim kıpır kıpır oldu” diyor, “hayatımın gecesiydi” diyor gülüyor “kurumlar yoktu” itirafı yapıyor gülüyor… Gülüyor…
Bakan Nebati CB sistemindeki “siyasi teknisyenliğin” ete kemiğe bürünmüş halidir.
Bakan Nebati’nin “dövize endeksli TL mevduat sistemini” o gece bütün ülkeyle birlikte aynı anda duymasında bir anormallik yok. Çünkü “siyasi teknisyen” bir politika belirleyici değil, bir politikanın sadece uygulayıcısıdır. Önlerine konulan politikayı emredildiği ve kendilerinden istenildiği şekilde uygularlar.
Dolayısıyla bir anormallik yok bu durumda. Bakan Nebati parlamenter sistemdeki bir “bakan” değil, bugünkü sistemde bir “siyasi teknisyen” olduğunun farkında, bilincinde. Otoritesi altında bulunduğu amirini övüyor, amirinin politikasının başarısını anlatıyor. Görevini layıkıyla yerine getiriyor.
***
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde “kabine” yok CB sistemi “tek kişilik bir hükümet”, bu sistemde “bakan” yok, Cumhurbaşkanı var ve Cumhurbaşkanı’nın “siyasi teknisyenleri” var.
Eğer Nureddin Nebati bakan olsaydı inisiyatif sahibi olarak Maliye ve Hazine’nin alanına giren konularda politika belirleme yetkisi olurdu. Strateji ve hedefleri belirler, gerekli planlamaları ve düzenlemeleri, koordinasyonları yapma yetkisine sahip olurdu.
Şimdi bütün bunları yapma yetkisi Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ait. Eğer gerekli görürse ayrıntılarını paylaşır. İhtiyaç hissederse Hazine ve Maliye’den çalışma ister.
Durum bundan ibaret.
Orada kurumlar yok, diyen Bakan Nebati haklı. Kurumlar yok. Çöktü çünkü.
Merkez Bankası’nın 20 günde dövize doğrudan 6 kez müdahale etmesine rağmen yükselişini durduramadığı doları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatla patır patır düşürmesinin sebebi bu.
TÜİK çökmeseydi bugün ülkemizdeki yoksulluğun, işsizliğin, enflasyonun gerçek oranlarını biliyor olurduk. Cumhurbaşkanı Erdoğan ne kadar işsizlik oranı olsun istiyorsa TÜİK yazıyor, Cumhurbaşkanı Erdoğan enflasyon oranının ne kadar olmasını istiyorsa TÜİK yazıyor…
Sayın Nebati haklısınız ve itirafınız için teşekkürler, içler acısı ama ülkemizde kurumlar kalmadı.
Kurumlar olsaydı, bugün enflasyonla mücadele edecek rasyonel politikalar ortaya koyabilirlerdi.
