İlginç dönemlerden geçtiğimiz muhakkak ama Maliye ve Hazine Bakanlığı görevini devralan Mehmet Şimşek’in yanı başında Nurettin Nebati’nin oturduğu devir teslim töreninde yaptığı konuşma yine de bir hayli ilginçti.
“Türkiye’nin rasyonel zemine dönmek dışında bir seçeneği kalmamıştır” diyerek yanı başında oturan Nurettin Nebati döneminin ekonomi politikalarının irrasyonel olduğunu söyleyen Bakan Şimşek devamında da şöyle dedi:
“Önümüzdeki dönemde şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk temel ilkemiz olacaktır.”
Bakan Şimşek’i dinlerken kendi adıma mutlu oldum; giderek derinleşen iktisadi kriz sonuçta hepimizi etkiliyor, enflasyonu düşük, ekonomisi güçlü bir ülkede yaşamayı kim istemez? Ve umarım mutluluğumuz kısa sürmez, ülkemiz artık makul, rasyonel ekonomi politikalarıyla yönetilir. Cumhurbaşkanı Erdoğan Mehmet Şimşek’e verdiği ‘iki yıl karışmama, ekonomi yönetiminde tam yetkili olma’ sözünü yerine getirir.
Bütün kalbimle temenni ederim, üç beş ay sonra bir sabah Mehmet Şimşek’in görevden alındığı haberleriyle uyanmaz Türkiye.
Naci Ağbal ve Lütfi Elvan döneminin üzerinden kaç yıl geçti ki?
Hatırlarsanız 10 Kasım 2020 tarihinde Berat Albayrak’tan görevi devralan Lütfi Elvan göreve gelir gelmez düzenleyici ve denetleyici kurumlara “bundan sonra kanun neyi emrediyorsa onu yapacaksınız” talimatı vermişti.
Umudunuzu kırmak istemem ama Mehmet Şimşek’in “rasyonel düzene dönme dışında seçeneğimiz yok” açıklamasını dinlerken nedense aklıma birden Elvan’ın bu sözü geldi.
Bir de Nurettin Nebati’nin görevi devrederken “oh be” çekişini duyunca, Naci Ağbal’ın, hepi topu 4,5 ay Merkez Bankası başkanlığının ardından görevden alındığında sosyal medya hesabından yaptığı “Sayın Cumhurbaşkanımıza bugün itibariyle görevden alınmam nedeniyle şükranlarımı arz ediyorum” açıklaması geldi aklıma…
Bir insan mesela 4,5 ayda bir insan ne yaşamış olabilir ki görevden alınmasına teşekkür eder hale gelir, değil mi?!
Naci Ağbal da Lütfi Elvan da bir müddet inisiyatif kullandılar, rasyonel ekonomi kurallarını uyguladılar. Nitekim piyasalar da olumlu karşıladı.
İşler yolunda gitmeye de başlamıştı.
Ama sonra…
Sonrası malum…
***
İşte bütün mesele bu.
***
Mehmet Şimşek adının ekonomi çevreleri açısından içeride ve dışarıda simgesel anlamı çok büyük. İtibarı yüksek.
Erdoğan da bunu biliyor, nitekim seçim kampanyası boyunca içeride piyasalara alttan alta Mehmet Şimşek’in ismiyle moral vermeye çalıştı. Çünkü ekonomi piyasalarında Şimşek’e rasyonel ekonomi politikaları uygulayacağı konusunda muazzam bir güven var. Erdoğan Berat Albayrak’ın adını kullanmadı, piyasalara damadının adını vermedi. Damadını ikna etmek için çaba sarf etmedi.
Artık ekonomide çıkmaz sokağa girdiğini gördüğü için dün “sen yoluna biz yolumuza” diyerek kapıyı gösterdiği “mandacılıkla” itham ettiği Mehmet Şimşek’in kapısını çaldı, “iki yıl boyunca kararlarıma karışılmayacak” şartını kabul etti.
Kabul etti çünkü Erdoğan ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ tezinin sonuçlarının farkında. Yolun bittiğini, kaynakların tükendiğini, Şimşek’in tespitiyle Türkiye’nin önünde rasyonel düzene dönme dışında bir seçenek kalmadığını görüyor.
***
Çünkü ülkemizin ekonomisini uçuracağı, enflasyonu sıfırlayacağı, işsizliği bitireceği, ülkemizi dünyanın 10 büyük ekonomisi arasına sokacağı vaadiyle getirilen CB sisteminin ülkeyi uçurumun kenarına getirip bırakmasının, ülkemizin ekonomisini çökertmesinin, açıklanan onca reform paketinin başarısız olmasının nedeni tam olarak bu: Kişisel yönetim.
Ülkemizdeki ekonomik krizin nedeni bütün yetkileri tek elde toplayan, istediği kararı istediği gibi vermesine imkan tanıyan, kurumların güçsüzleştiren, CB sisteminin yarattığı yönetim krizidir.
Kişisel yönetim kamu politikalarını rasyonel düzen rayından çıkardı. Ekonomin temel kuralları olan şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk ilkeleri sümenaltı edildiği için güven sarsıldı, enflasyon patladı, döviz kurları tutulamıyor, Türk lirası pula döndü.
Bu köşeyi takip edenler 5 Mayıs 2020 tarihli “Daron Acemoğlu ekonominin başına geçse…” başlıklı yazımı hatırlayacaklardır. Kişisel yönetime tavan yaptıran, kurumsal yönetimi zayıflatan bu hükümet sisteminde Erdoğan’ın ekonominin başına kimi getirirse getirsin ekonomiyi düzlüğe çıkarmasının mümkün olmadığını yazmıştım.
Şimdi bunu uygulamalı olarak hep birlikte test edeceğiz.
Mevzu Mehmet Şimşek’in ne yapacağından ziyade, Erdoğan’ın ne yapacağıdır.
Mehmet Şimşek’e politika faizlerinin artırılması konusunda verdiği kararlara karışacak mı karışmayacak mı?
Atacağı adımlara, alacağı kararlara müdahale edecek mi etmeyecek mi?
Gerçekten verdiği ‘iki yıl’ sözünü tutabilecek mi?
***
Bakan Şimşek’in “Türkiye’nin rasyonel düzene dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” sözünü duyduğumda direk Nurettin Nebati’ye dikkat kesildim, yüzünde bir ekşime, asılma, mutsuzluk emaresi var mı diye… Zerresi yoktu, Nurettin Nebati’nin keyfi gayet yerinde görünüyordu.
Dışarıdan Şimşek’in devir teslim töreninde yaptığı konuşmayı dinleyen biri; son beş yıldır CHP’nin iktidarda olduğunu, AK Parti’nin 14 Mayıs’ta iktidarı büyük bir enkazla devraladığını, CHP iktidarının bakanı Nurettin Nebati’nin irrasyonel ekonomi politikalarıyla ülkeyi mahvettiğini, görevi teslim alan AK Partili Şimşek’in rasyonel politikalar uygulayacağını ilan ettiğini düşünebilir!
Ama öyle değil halef de AK Partili selefi de AK Partili… Yıllarca birlikte siyaset yapmış iki isim arasında gerçekleşti devir teslim töreni. Erdoğan’ın yeni bakanı Şimşek geldi görevi devraldığı arkadaşının dönemini hem de selefinin yanındayken irrasyonel ilan ediyor ama bakanlığı dönemindeki politikaları gerçekçi bulunmayan bakan hiç gocunmadı, hiç alınganlık göstermedi.
İlginç dediğim buydu. Bilmiyorum, gerçekten bir hayli tuhaftı.
Ama sanırım Nebati sözün muhatabının Erdoğan olduğunu düşündüğü için alınganlık göstermedi!
Ben Nebati’nin büyük bir mutlulukla ve içtenlikle “oh be” çekmesini ise yadırgamadım, iş insanı olmasına bağladım.
Rasyonel politikalara dönmek bir iş insanı olarak onu da mutlu eder değil mi?
Gel de Ağa-Kahya-At Arabasını hatırlama?
Yanıtla (12) (0)Durmak yok yola devam! Daha yolun sonuna gelmedik, daha çookkk... :)
Yanıtla (3) (1)Biz bu çokomeli neden yedik?
Yanıtla (2) (0)İktidar kötü, tamam anladım bu cepte. Demekki muhalefet çok, çok daha kötü , bu yüzden halk onları iktidara taşımadı ve kaybettiler! Sizde artık bunu anlayın derim, kapiş.ak günler dilerim.
Yanıtla (1) (4)Sadece Mandacılıkla İtham etse yine iyi,Açık açık Dolandırıcı dedi.
Yanıtla (21) (5)Deva Can'ın bu yorumunu beğenmeyenler,neyini beğenmediniz?Yanlış mı,yalan mı? Gerçeklerin dile getirilmesinden, duyurulmasından hoşnut değilsiniz de ondan di mi? Sizi trolcükler sizii..
Yanıtla (12) (0)Onlar yorumun tümünü okumuyor fazla kabul varsa basıyorlar hayır'ı
Yanıtla (2) (0)Ben ekonomisinin nasıl düzeleceğini biliyorum!Karıncanın bacağı kadar dahi olsa israf etmiyeceğiz.Günde enfazla iki öğün yiyeceğiz,lükse son vereceğiz.Bunları uygularsak ekonomi altı ayda düzelir.Japonlar 15 metrekare evlerde oturuyorlar vb..
Yanıtla (3) (7)"Itibardan tasarruf olmaz" diyen bir rol modeli nereye koyacağız?
Yanıtla (4) (0)İki yıl çok uzun süre Erdoğan için, ben iki ay diyorum. Taş çatlasın yerel seçime kadar. Sonra Şimşek yine "mandacı" olur.
Yanıtla (5) (0)2-tekme yer,tokat yer,sille yerim,hakkı tutar ayağa kaldırırım"ı akif uygulamış,hayatına baktığımızda,ondan bize emanet bu ahlak.Emanete ihanetin milli kültürde bir karşılığı vardır.Bunu hatırlamakla milletler ayakta kalabilirler.Atam üretmiş bu kültürü,bize sahip çıkmak düşmezmi?Syglr.
Yanıtla (2) (2)Sn.Çakır;fevkalade takdir ettigim degerleme ve analizinize alkış tutuyorum.Tutuyorumda,lakin biz adetâ rüşvete talip,rüşvet vericiyide bulunca,başka sebep aramamaya devam ettigimiz sürece durum degişmez diya düşünüyorum.Anadoluda bir söz vardır"bırakın körü topalı,yıkılıncaya kadar gitsin"denir.Ama bırakamıyoruz,bu vatan,millet ve torun torbaya iyi miras bırakmak gibi,vicdani bir sorumluluğumuz var.Dünküler bize bıraktı bu vatanı,bizde yarınkilere karşı sorumluyuz.Akif "haksızlık görünce susamam
Yanıtla (3) (2)Mehmet Şimşek Londra Bankerlerinin adamı Kılıçtaroğlu gibi yüksek faizle para bulur diye getirilmiş olmasın ama yine de ADAMA güvenmek istiyorum İMF siz İMF Proğramı uygulanacak kemer sıkma politikası az gelirlilerin pek hayrına olmayacak
Yanıtla (2) (2)Ekonomik kalkınmanın üç temel direği var; adalet, özgürlük, eğitim. Bir tane de benden olsun; kültür. Bunlara tahammül edemeyen ekonominin düzelmesine müdahale etmeden duramaz.
Yanıtla (8) (1)“iki yıl karışmama” kendin uydur kendin dinle!
Yanıtla (2) (7)“Neler yaşamış olabilir ki?”. Düşünün, bir göreve atanıyorsunuz, heyecanlısınız. İşleri planlıyorsunuz. Sonra bakıyorsunuz ki ekibinizi bile siz belirleyemiyorsunuz. Karışanınız, görüşeniniz de çok. Ancak sorumluluk koltuğunda siz oturuyor ve en ufak bir işler sarpa sardığında zılgıtı siz yiyorsunuz. Yaşamayan bilmez!
Yanıtla (5) (2)Rasyonel politikalara dönmek mi dediniz! Bu mümkün değil! Toplumumuzun çoğunluğunun tercihleri akıldan uzak oldukça siyasetçiler bilim ve rasyoneliteye dönmezler. Örn; seçimden önce bu ülkenin Din, LGBT ve terör sorunu mu vardı ki millet buna göre oy verdi?Vardıysa seçimden sonra bittimi ki bunlardan söz eden yok! Bu ülkenin adaletsizlik, hırsızlık, yoksulluk,deprem ve sığınmacılar sorunları var. seçimle hangisi çözüldü? Sn Şimşek in bakan olduğu gün, Tüik %39 enf açıkladı. Yalanla akıl olmaz!
Yanıtla (11) (2)Modern dünyada hukuk olmadan iktisat olmaz. Hukuk malı da usulü de sermayeyi de korur. Önce hukuk.
Yanıtla (10) (0)Sorun ne nebati nede simsektir Sorun cumhurbaskanligi hükümet sistemidir. Baş değişmeden ayaklar farklı bir yere gidemez. Millet çoğunlukla hala bu sistemin sakıncalarını anlamamış. Tahminim beş sene sonra düşünen okuyan araştıran eleştirenlerin sayısı turkiyede bir dengeye gelecek. O zaman iktidar değişir. Yanı demem oki bu seçmen yapısı ile turkiyenin degismesi mümkün değildir.
Yanıtla (8) (1)Ekonomi tek başına mı ki yalnızca para politikasında değişiklikle rayına girsin? Vergi, düşük gelir, kamu arazi ve taşınmazlarının satışı. Şimşek başka ne yapabilir?
Yanıtla (1) (1)Nebatinin uygulamalarına halk %52 destek ve onay verdi. Niçin %49 un istekleri için epistomolojik kopuştan kopuyorsunuz? Demokrasi çoğunluk rejimi değil miydi?
Yanıtla (3) (2)Bir genel müdür özel bir şirkette bu deneme yanılma yöntemleri çalışsa ve sonuç böyle olsa bu yönetim görevinde tutulur mu?
Yanıtla (8) (0)Iki sene yetmez bile , bence bu mümkün değil! Aslında bana göre burada çok daha dramatik olan yüz yıllık bir cumhuriyetin , yetmiş senelik bir demokrasinin bu hale gelmesidir !
Yanıtla (7) (0)şu anda sarayın duvarlarını yumruklayıp tekmeliyordur. nerden verdim o sözü diye. onun için fazla dayanamaz. Mehmet Şimşeğinde çalıştığı yabancı kurumlardan istifa ettiğini duymadık henüz.
Yanıtla (6) (1)Daron Acemoğlu gelse şu yüksek Ekonomi Matematiğini de bagajında getirip Merkez Bankası hazine maliye hepsinin içine bi salsa toz duman olsa oralar sonra baksak bizim kurumlar mı matematik mi hizaya gelmiş... Matematik bi köşeye çekilip ya benim babam da rasyonel değildi zaten filan deyip teselli bulur..
Yanıtla (6) (1)Zeki olmak akıllı olmak anlamına gelmiyor Mehmet Şimşek intihar etmiştir yerel seçime kadar kalsa mucize derim kara ne kadar ak ise kötü ne kadar iyise reis o kadar ekonomist realist ve demokrat bir lider bir gece ansızın gördüğü lüzum üzre Mehmet Şimşek i söz dinlemiyor,kendisine açtığımız krediyi kötüye kullandi deyip şutlayacak ve biz yine beklenen oldu diye yorumlar yapacaz.
Yanıtla (4) (0)2 yıl karışmama sözü de son derece problemli. Bu ne demek şimdi? Ben 2 yıl sonra karışacağım mı demek? Böyle bir ülkeye kim orta veya uzun vadeli yatırım yapar. Ancak yüksek faizle bu iki yıl boyunca kısa vadeli borç bulabilirsiniz o kadar. Bence ona bile sabredemeyecekler. 2 yıl boyunca devletin imkanlarından nemalanamayan partililer nasıl dayanabilir buna?
Yanıtla (4) (0)Akp tefloncular partisidir.Onlara hiç bir suç,hata,kusur yapışmıyor.Şimşek yanında açıkça akıl dışı yöntemler uyguladınız diye suçladığı Nebati'nin pişkinliğinin nedeni budur
Yanıtla (15) (2)Buna kargalar bile güler!
Yanıtla (0) (1)Cumhurbaşkanın arkasına saklanan heterodoksların isim isim listesi lütfen. Ülkeyi batıran bu arkadaki akılsızlar servetim izi çaldıranlar seçim kazanınca yırtamayacaksınız elbet devran dönecek. Bu akulsızlar umarım pişt eklemezler.
Yanıtla (1) (0)Mehmet Şimşek politika faizlerini arttırdığı zaman faize karşı olan "dindar" kesim de 2 yıl sesini çıkarmaz... 2 yıl sonra da haram olan faizi reis getirmedi mandacı M. Şimşek getirdi diyerek yine reisin ne kadar İslam'a sahip çıktığına (!) dünya alemi inandırmaya çalışır...
Yanıtla (26) (2)İşte bunda hemfikiriz.
Yanıtla (13) (0)GÜNAYDIN aziz ve muuhtere halkımız bu iktidari çok sevdi kendisin çok seven gece gündüz çok seven iktidarın devamı için oy verdi hemde MECLİSTE BÜYÜK farkladevam dedi BAŞKANA da devam DEDİ ekonomimizi düzeltmek için önce yolladığı sonra getirdiği BEYENFENDİ ve onun getireceği merkez başkanı HANIMEFENDİYE 2yıl dayanacağını hiç zannetmiyorum BELEDİYE SEÇİMİNE bile dayanamaz ortalığı yine YIKAR EFENDİM
Yanıtla (7) (1)TC'deki temel sorun ekonomi degildir. Evet, bu cok ciddi ama zaman icinde cözülmesi mümkün bir sorun. Ne diyorlar, rasyonel politikalara dönersek, sorun cözülür. AKP görmek istemiyor ama ülkenin iki tane beka sorunu var ve bu iki sorun ülkeyi bambaska bir noktaya götürecek. 1. Basta Kürtler olmak üzere ülkenin yarisi kendini ülkeye ait hissetmiyor ve deprosyonda yasiyor. 2. Ülkedeki sayilari 13 miyonu asmis ve artmaya da devam edecek yabanci nüfus. Bu iki sorunun geri dönüsü yok.
Yanıtla (9) (3)Erdoğan ipin ucunu kaçırdığını kabul etmiş görünüyor.Bir Japon ata sözü var maymunlarda düşer diye bakalım ne olacak Japon’lar doğru mu görelim.
Yanıtla (4) (1)Reisin tezi varken Mehmet Şimşek de kim oluyor? Ağanın tezinin üstüne tez olur mu? Bu ülkeye iki ekonomist fazla.
Yanıtla (12) (0)Sn.Çakır;farklı bir bakış;neden"iki yıl karışmama"ya kadar okudum.Vakit ilerledi,heyecanlanıp yazıyorum.Sabah okuyup tekrar yazacagım.İki yıl,bir haleyola koydurup,tekrar tarımaru çağr-ıştırdı bende korktum.Rhmtli.K.Derviş'-ten sistem devralıp,iyiki sürdrüp görüld-ü varlandık,saplantı geldi çöktük.Sanki yine rahat,sonuç afaroz,yine çöküntü olmaz.Syglr.
Yanıtla (5) (0)Ekonomide yaptığı hata son iki yılda milleti tam on kat fakirleştirdi. Bütün ekonomislerin yazar çizerlerin ikazına rağmen inat etti. Ben bilirim ben ekonomistim dedi.Ve millette evet adam ekonomist değip, 52 oyu yapıştırdı. Anlamadığım ne gerek vardı Şimşeğe karizma yerinde dursaydı. Yoksa her durumda 52 garenti.
Yanıtla (13) (2)Önümüzde seçimler var ve para saçmak isteyecek. Mehmet Şimşek yazı nisbeten rahat geçirir , Eylül-Ekim gibi başlar sürtüşmeler.
Yanıtla (21) (4)