Gazi Üniversitesi hocalarından Prof. Dr. İsmail Hakkı Soyak, eski edebiyatımızdan hareketle kültürümüzün zengin dünyasına daha kolay ve derinliğine nüfuz edebilmek için interneti mutlaka kullanmak gerektiği kanaatine vararak arkadaşlarıyla birlikte kısa adı TEBDİZ olan bir proje geliştirmiş: “Tarih ve Edebiyat Metinlerinin Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük Çalışması”.
İsmail Hakkı Bey, çalışmanın ilk merhalesinde 13-19. yüzyıllar arasında yazılmış metinlerin “bağlamlı dizin”ini hazırlamayı esas aldıklarını, daha sonra her türden tarihî ve edebî metinleri projeye dâhil ettiklerini, hatta başka disiplinlerde yer alan temel metinlerin de sisteme girişine izin verdiklerini söylüyor. En önemli amaç, bu proje kapsamında, Gazi Üniversitesi’nin desteğiyle hazırlanan programı kullanarak edebiyatımızın bütün metinlerini kuşatan kapsamlı bir sözlük hazırlamak...
Şu ana kadar 743 araştırmacının üye olduğu bu sisteme 330 eser ve yaklaşık olarak dört milyon kelime ve 600 bine yakın madde başı kaydı yapılmış. Her geçen gün bu sayının hızla arttığını ve proje tamamlandığında yaklaşık yirmi milyon kelime ve iki milyondan fazla madde başının sisteme kaydedilmiş olacağını düşündüklerini belirten İsmail Hakkı Bey’in bir de müjdesi var: TEBDİZ, Türk Tarih Kurumu veri tabanı bölümünde en üst sekmeye ilave edilerek araştırmacıların hizmetine sunulmuş.
Projenin güzel taraflarından biri, isteyen herkes, www.tebdiz.com adresinden “sözcük arama” butonu ile istediği kelime veya kavramı araştırarak bu bunların geçtiği beyit ve ibarelere ulaşabilecek.
Pek çok araştırmacının katkısıyla sürdürülen TEBDİZ çalışmalarında veri girişleri gönüllülük esasına dayanıyor ve dizinlerin kullanılmasında herhangi bir ücret talep edilmiyor. Çalışmaya katkıda bulunmak isteyenler ellerinde bulunan word halindeki tarihî ve edebî metinleri [email protected] adresine gönderebilecekler.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da katkıda bulunması gerektiğine inandığım bu çok faydalı projeyi hayata geçiren dostlarımızı kutluyorum.
***
Yeri gelmişken iki önemli siteyi daha okuyucularıma hatırlatmak isterim. Osmanlı dönemi edebiyatı üzerine yapılmış ve yapılmakta olan çalışmalardan (tez, kitap, makale, bildiri, proje) haberdar olmak istiyorsanız www.osmanliedebiyati.com adresinden ücretsiz olarak “Osmanlı Edebiyatı Çalışmaları Bibliyografyası Veritabanı”nı ziyaret etmelisiniz. Türkçe ve İngilizce olarak iki dilde hazırlanan, ziyaretçilerin de kayıt girebildikleri bu veritabanı, Osmanlı dönemi edebiyatı uzmanlarının yanı sıra Ortadoğu ve modern öncesi edebiyatlar üzerine çalışanlar için de hazine değerinde bir kaynaktır. Güney-Batı Londra’da faaliyet gösteren bir yazılım ve eğitim şirketi tarafından özel olarak tasarlanan bu web sitesinin muhteva olarak asıl sahibi, Şehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hatice Aynur’dur.
Hatice Aynur’un Chicago Ünversitesi’nden Hakan Karateke ve Tokyo Üniversitesi’nden Kayako Hayashi’yle birlikte geliştirdiği “Osmanlı Kitabeleri Projesi” de çok önemli. Eğer vakit ayırıp ottomaninscriptions.com adresine giderseniz, mükemmel bir web sitesiyle karşılaşacak, Osmanlı devrinden istediğiniz kitabenin fotoğrafına, orijinal metnine ve bugünkü dile çevrilmiş haline ulaşacaksınız. Tokyo Üniversitesi’yle Türk Tarih Kurumu’nun desteklediği proje sayesinde, Osmanlı kitabeleri kayıt altına alındığı gibi, araştırmacılara da büyük bir imkân sunmaktadır.
Aziz okuyucularıma duyururum.
Derkenar
“Eyüp Sultan Araştırma Merkezi”
Başka bir güzel haber de şu: Kültürümüzün bütün alanlarında zengin bir birikime bünyesinde barındıran Eyüp’te artık önemli çalışmalar yapılacağına inandığım bir araştırma merkezi var.
Kısa adı EYSAM olan Eyüp Belediyesi Strateji Geliştirme Müdürlüğü bünyesinde kurulan bu merkezde Eyüp’le ilgili bütün bilgi ve belgeler kayıt altına alınarak yerli ve yabancı araştırmacıların istifadesine sunulacak. EYSAM bünyesinde kurulan Eyüp Belleği’nde şimdiden önemli bir arşiv oluştu bile. Tarihî öneme sahip 105 bin 220 belge, 5274 fotoğraf, Eyüp tarihi ve kültürüyle ilgilenen araştırmacıların dikkatine sunuldu. Aynı merkeze bağlı olarak faaliyet gösteren Eyüp İhtisas Kütüphanesi ise hem fizikî hem de dijital ortamda hizmet verecek. Akademik yayınlar yapmayı, tematik sergiler, konferans, seminer ve kongreler düzenlemeyi, ayrıca Eyüp’te tarihî dokunun korunabilmesi için ARGE çalışmaları yapmayı planlayan EYSAM’ın önemli projelerinden biri de Eyüp Müzesi, Zekai Dede Konservatuarı...
Eyüp Belediye Başkanı Remzi Aydın beyefendiyi ve EYSAM’ın fikir babası İrfan Çalışan’ı tebrik ediyorum.
