Şu iki kare, bir orta oyunu sahnesinde karşınıza çıksa epey eğlendirirdi sizi. Gerçek hayatta da güldürüyor ama acı acı, eğlenceli değil.

Türkiye’de yerleşik Kazak gazeteci Nazgul Kenzhetay, Twitter’da paylaştı.

Biri, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in olaylar bastırıldıktan sonraki toplantısından. Nazarbayev’in adı, salonda daha önce yazılı durduğu duvardan kaldırılmış görünüyor.

Diğer kare, Nur Bankası tabelasından “Nur” isminin bir brandayla kaybedilişine ait.

Sokaklarda da eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’e ait izler siliniyormuş.

Hatta başkentin Nursultan olan isminin değiştirilip tekrar Astana yapılması için imzalar toplanmaya başlamış.

İç iktidar mücadelelerinde eski bir sanat bu. Modern zamanlarda en büyük ustası, Stalin.

Siyasi güç savaşına girip kaybeden tarafın kökü, arşivlerden bile kazınıyor.

Gözden düşenler, önce hayattan, sonra da fotoğraf karelerinden düşüyor. Daha doğrusu, hokus pokusla düşürülüyor. O isimde biri yokmuş, hiç olmamış, tarihte öyle biri yaşamamış gibi.

Kimi idam edilerek; kimi sürgüne, kimi de hapse gönderilerek hayattan ayıklanıyor.

Ama dünyaya geldiğine geleceğine, doğduğuna doğacağına pişman etmekle kalmıyor.

Arşivlerde de yaşatılmıyorlar, hatıralarına dahi tahammül gösterilmiyor.

Pirler piri Stalin’in dost albümü, bu temizlik harekatının en acımasız ve sayısız örnekleriyle dolu.

Kimi fotoğrafın orijinalinde az bulunan kalabalık çoğaltılmıştır, kiminde ‘sakıncalılar’ eksiltilerek azaltılmış.

Bir zamanlar dostluk hatırasındaki yakın kurmaylar, sonra o karenin aslından çıkmış, çıkarılmış.

Arkadaki dükkanın tabelası, bilahare görülen lüzum üzerine kapatılıp üstüne slogan dahi yazılmış.

Üşenilmemiş, ciddiyetle yeniden inşa edilmiş hikaye. Geçmiş, o gün nasıl anlatılıyorsa geriye doğru arşiv de ona göre yeniden düzenlenmiş.

Fakat silinenler, öyle Metin Altıok’un şiirindeki gibi “Beni hoyrat bir makasla eski bir fotoğraftan oydular” da diyemez.

Olmayanı var, olanı yok gösterirken teknolojinın sınırları zorlanmış. Fotomontaj şaheserleri hepsi.

Aslı bir yerlerde kalmasa, bilmeseniz, göründüğü gibi olduğuna yemin edersiniz.

Orta oyunundan ayrıldığı yer de işte burası.

Altıok’un, fotoğraf oyan makasın hoyratlığını anlattığı şiiri “Öndeyiş” adında.

Orta oyununun zurna peşreviyle girilen açılış bölümü de aynı ismi taşıyor.

Zuranın zırt dediği yerse son deyişe bırakılmıyor.

Orta yerde oynanıyor yine oyun. Fakat bir oyun olduğunu, oyun içinde saklamamak da oyunculuğa dahil.

Pişekar karakteri; olmayan ahlak, dürüstlük, eylem, yolculuk ve yol arkadaşlığı varmış gibi yaparken... Gerçeği ifşa etmek de Kavuklu’nun işi.

Kurmacadan, yalandan olduğunu ele veren bir tiyatro bu.

Kavuklu, “Bunlara bezsiz paravanı ev diye sen mi kiraladın” sorusuyla çıkışır mesela.

Pişekar, bozuntuya vermez. “Sen gözünün çapağını sil de öyle bak. Devekuşu gibi canım eve paravan diyorsun” diye tersler.

Kavuklu üsteler, alttan almaz. “Ulan dürbünle baksam zırva tevil götürmez” tepkisiyle karşılar.

Hesapta Kavuklu “avam, aptal uşak”tır. Seçkinlik taslayan çokbilmiş Pişekar’sa “efendi” rolünde.

Fakat Kavuklu, orta yerde Pişekar’la bir güzel kafa da bulur.

Kavuklu, olmayacak işleri başından geçmiş gibi anlatır. Pişekar, ciddiye alır. Sonunda, hayal mahsulü olduğu anlaşılınca da gülünçleşir.

Kavuklu, birinde tayyare ile uçuyordur, meğer rüyadır, yatağını ıslatıyordur.

Diğerinde sızıp çamaşır teknesine düşmüştür ama başta, sanki buhar patlamasıyla hamamdan Çekmece gölüne uçmuş gibidir.

Kavuklu'nun uydurduğu tekerlemelere, "kılıklı zırva" denir.

Söz yakıştırmaya dayanan şekilli saçmalıklardır.

Kulağa bir manası varmış gibi geldiği için “kılıklı”. Sözleri alakasız, aralarında mantık bağı olmadığı için de “zırva”.

Dedim ya “kılıklı zırva”, komik yine de.

Olanı yok sayınca gerçekten yok oluyormuş gibi yapan siyasetin “kılıksız zırva”ları, komik de değil.

Hoyrat makasla eski bir fotoğraftan oyulanlara, Sezen Aksu’dan gelsin:

“Ah kavaklar kavaklar.”