Soruşturma davası, sosyal medyadan yaptığı açıklamaları ve kararları ile gündemdeki yerini koruyan ABD Başkanı Donald Trump’ın vaatlerini yerine getirmesi için 10 noktaya dikkat etmesi gerekiyor. Uzmanların gelecek günlere dair beklentisi ise pek iç açıcı değil.
GÜVEN ADALI
Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturmasının ardından geçen dönemi ve sonrasını değerlendiren Bloomberg yazarı Scott Lanman, Trump’ın önünde engel teşkil edebilecek 10 başlığı şöyle sıraladı:
1- Fabrikalar ABD’ye gelmiyor: Son 10 yıldır ABD fabrikalarında yaşanan üretim düşüşü son bulmuş gibi gözükse de yurtdışına taşınan fabrikaların geri dönmesi pek mümkün gözüküyor. Fabrikaların geri dönmesinde yaşanan sıkıntının yanı sıra imalatta, işçilerin eskisinden daha fazla beceriye ihtiyacı vardır. Bu nedenle eğitim programlarının ve STEM eğitiminin hızlanması gerekecektir. Dahası, eğer ekonomi iyileşmeye devam ederse ve dolar güçlenirse, bu durum Amerika’da ihracatı daha pahalı hale getirecek ve fabrikaların şartları daha da zorlu hale gelecek.
2- Ticaret açığının azaltılması zor olacak: Trump, 500 milyar dolarlık ticaret açığının nedeni olarak Çin ve Meksika’yı gösteriyor. Bu boşluğu kapatma sözü veriyor ve ithalatları daha pahalı hale getirecek vergi düzenlemeleri ile bu ülkeleri tehdit ediyor. Bu durum da şirket kârlarına zarar veriyor, enflasyonu tetikliyor ve ABD büyümesini yavaşlatıyor. Başka bir senaryo düşünün: Trump ticaret politikası iyi gidiyor ve ABD ekonomisi iyileşmeye devam ediyor. Dolar güçlenmeyi sürdürüyor. Bu, ihracatı daha pahalı hale getirecek, ithalatını daha da ucuza alacak ve muhtemelen ticaret açığı yine genişleyecektir.
3- Bütçe açığı: Ekonomik durgunluk sona erdikten sonra açık açıkça daralırken, 2016 mali yılında GSYİH’nın yüzde 3,1’ine yükseldi. Bütçe açığındaki bu sıkıntı altyapı yatırımları gibi projelerle daha da devam edeceğe benziyor.
4- Ekonomik büyüme artış sağlayacak ancak Trump’ı memnun etmek için yeterli olmaz: Trump’ın hedefi en az %3-4 arasında bir büyüme elde etmek. Bu kolay olmasa da tamamen erişilemez değil. Üçüncü çeyrek büyüme oranı yüzde 3,5 iken, ekonomistler önümüzdeki yıllarda orada kalacağından henüz emin değiller. Ticaret üzerindeki tehditler büyüme rakamları açısından bir risk oluşturabilir.
5- Yoksulluk içinde yaşayan Amerikalıların sayısı çok azalmayacak: Yedi yıllık ekonomik büyüme, finansal krizin ardından 2010’da zirveye çıkarak Amerikalıların fakirlik oranını azaltmaya yardımcı oldu. Ancak, 2000 yılında yüzde 11,3 olan fakirlik oranı 2015 yılında yüzde 13,5 seviyesinde kaldı. Gelişen bir ekonomi, onu daha da aşağı çekebilecek bir faktördür. Bunun ne kadara düşeceği, Trump politikalarının tekneleri gelir dağılımı boyunca yükseltip yükseltmediğinin önemli bir ölçütü olacak. Bir araştırmada, yoksulluğun son 15 yılda bireysel mahallelerde daha yoğun bir şekilde yaygınlaşması da, ekonominin gelişmesinde önemli bir engel olarak duruyor.
6- Yeni kurulan şirketler ekonomiye küçük bir ivme kazandırabilir: Yeni işletmelerin kurulması ekonomi için önemli bir gelişme ve Trump’ın vergi düzenleyici politikaları bu alanda katkı sağlayacaktır. Hız arttı, ancak durgunluğun başlamasından önceki yıllara göre daha yavaş kaldı.
7- Tam zamanlı çalışmanın ayrıcalıklı olması söz konusu olabilir: Trump, ABD ekonomisinde yarı zamanlı çalışanın sayısını vurguladı ve ‘çok fazla insanın’ düşük ücret aldığı pozisyonlarda çalıştığını söyledi. Bu söylemler gelecek uygulamaların habercisi olabilir.
8- Şirketler yatırımları hızlandıracak: Mütevazı ekonomik büyüme ve zayıf ihracat fabrika yatırımlarını erteletti. Vergileri azaltmaya odaklanan Trump, daha fazla yatırım için olumlu bir zemin oluşturabilir.
9- Artan saatlik ücretler işverenleri zor durumda bırakacak: İşsizlik son dokuz yılın en düşük seviyelerine gerilerken, saat başı ücretler ise rekora yakın noktalara ulaştı. Bu durum çalışanlarına daha fazla ödeme yapacak olan patronlar üzerinde baskıyı artıracaktır.
10- İşgücüne katılım istenen seviyede değil: 2000’li yıllarda yüzde 84 seviyelerinde bulunan iş gücüne katılma oranı yüzde 81’in biraz üzerinde yer alıyor. Trump’ın, kadınların iş gücüne tekrar katılmasına yardımcı olabilecek çocuk bakım ve aile iznine ilişkin politikalara karşı çıkması iş gücüne katılımın iyileşmesinde önemli bir engel olarak görülüyor.
WALL STREET’TEN 4 SENARYO
Beyaz Saray’da yaşanan belirsizlik ortamı piyasaları derinden sallarken, Wall Street’te 4 farklı senaryo oluştu. Dört farklı senaryoda 3’ünün çok kötü birisinin ise çok daha kötü olduğu belirtilirken, Trump’ın aklanıp yoluna bu şekilde devam etme ihtimalini yalnızca %10 olarak belirlendi.
1-En yıpratıcı: Trump’ın ve çevresindekilerin uzun yıllar boyunca devam edecek soruşturmasında bir sonuca varılamayacak.
2- Kutuplaşmalar oluşacak: Trump kendisine karşı gelen herkese saldırgan bir politika izleyerek başkanlık dönemini sonuna kadar devam ettirecek.
3-Aralarında en iyisi: Trump’a gelen yüksek baskılar, 2018’de görevini Başkan Yardımcısı Mike Pence’e bırakmasını sağlayacak. Pence, Trump’a göre daha yumuşak bir politika uygulayarak kısa süreli bir huzur getirecek.
4-Engellemeye devam: Trump tüm suçlamalardan aklanarak başkanlığını sürdürmeye ve Twitter’dan Stephen King gibi ünlüleri engellemeye devam edecek.
