Washington ile Pekin arasındaki ticari gerilirim, dünyaca ünlü markalara da yansıyor. Daha önce Çinli Huawei’ye bir dizi yaptırım getiren ABD, şimdi de Google ile yeni bir süreç başlatıyor. ABD Başkanı Trump’ın emirlerine uyduklarını belirten Google, Huawei’ye yaptığı bazı işleri askıya aldığını açıkladı. Google’ın kendisine özgü yazılımlarına ve hizmetlerine erişilmeyecek.
ABD ile Çin arasında başlayan ticaret savaşında dengeler değişiyor. Çinli Huawei’nin hızlı yükselişi ABD tarafında tehdit oluşturdu. Huawei’nin hızlı yükseliş trendi, Apple’ı tahtından ediyor. Huawei, Xiaomi ve ZTE başta olmak Çin merkezli akıllı telefon üreticilerinin boy gösterdiği pazarda, ABD’nin Apple’ı, yıldan yıla kan kaybetti. Bunun üzerine ABD Çinli markaya darbe üzerine darbe vurdu. En son Google Huawei’ye yaptığı bazı işleri askıya aldığını açıkladı. The Guardian’ın haberine göre, Google şirketinden yapılan açıklamada, şirketin ABD Başkanı Donald Trump’ın emirlerine uyduğu ve sürecin yansımalarının takip edildiği bildirildi. Açıklamada ayrıca, Huawei cihazlarından ‘Google Play’ hizmetine erişilebileceği ancak Çin dışındaki Huawei akıllı telefonlarda Google Play Store, Haritalar ve Gmail gibi önemli uygulamalara erişimin engelleneceği belirtildi.
ABD Ticaret Bakanlığı’ın Çin merkezli Huawei’nin ABD’nin ulusal güvenliğini tehdit eden eylemleri sebebiyle ABD şirketlerinin çalışmasını yasaklamasının ardından Google, bazı Android işletim sistemleri güncellemelerinin Çinli markanın akıllı telefonlarında yasaklanacağını duyurdu. Google’dan konuyla ilgili yapılan açıklamada “ABD’nin kararına uyuyor ve olası sonuçları değerlendiriyoruz” denilirken, halihazırda Huawei cihazları kullanan müşterilerin ‘Google Play ve Google Play Protect’ uygulamalarını şimdilik kullanmaya devam edebilecekleri belirtildi. Huawei cihazlarında, Gmail ve Youtube dahil olmak üzere çeşitli Google uygulamaları yasaklandı.
ABD yönetimi perşembe günü dış ticaret yasağı listesine telekom ekipmanının yanı sıra cep telefonu da üreten Huawei’yi ekledi. Huawei artık ABD’de üretilen yazılım ve ekipmanı son derece sınırlı koşullarda kullanabilecek. Huawei’nin ürünlerinin ve faaliyetlerinin ABD devletinin getirdiği yasaktan ne ölçüde etkileneceği bilinmiyor. Elektronik tedarik zinciri uzmanları Huawei’nin ABD’de üretilen parçaları kullanmadan faaliyetlerini yürütebileceğinden şüphe ediyorlar.
SADECE AÇIK KAYNAK YAZILIMLAR KULLANILACAK
Yeni yazılım yüklemek isteyen Huawei cep telefonu sahipleri, bundan sonra sadece açık kaynak lisansına sahip Google yazılımlarını kullanabilecek. Yeni Huawei telefonların Android işletim sistemini kullanan tipleri, aralarında Google Play Store, Gmail ve YouTube’un da bulunduğu yazılımlara erişimi kaybedecek. Kaynak “Huawei bundan sonra (işletim sistemi) Android’in sadece açık kaynak versiyonunu kullanabilecek ve Google’ın kendisine özgü yazılımlarına ve hizmetlerine erişemeyecek” dedi. Telefonunda hali hazırda Google yazılımları olanlar ise bunların güncellemelerini kullanabilecek. Google sözcüsü “Şu anda hizmetlerimizi kullanan kişiler, Google Play ile Google Play Protect güvenlik hizmetlerini, hali hazırda var olan Huawei ekipmanlarında kullanabilecekler” diyerek, ayrıntı vermedi.
‘GOOGLE: KANUNA UYUYORUZ’
Konuyla ilgili Google kanuna uyduklarını ve sonuçları gözden geçirdiklerini belirtti. “Hizmetlerimizin kullanıcıları için Google Play ve Google Play Protect’teki güvenlik korumaları mevcut HUAWEI cihazlarında çalışmaya devam edecek” açıklamasını yaptı. Android tarafından da şu satırlar paylaşıldı: “ABD hükümetinin son eylemlerine uymak üzere attığımız adımlarla ilgili olarak HUAWEI kullanıcılarından gelen sorulara istinaden, ABD hükümetinin tüm gereksinimlerine uymakla birlikte, tüketicilerin halihazırda kullanmakta olduğu mevcut cihazlarda Google Play ve Google Play Protect’in güvenliği gibi hizmetlerin çalışmaya devam edeceğini garanti ederiz.”
KENDİ İŞLETİM SİSTEMİNİ KURABİLİR
Geçtiğimiz dönemde Huawei’nin kendi işletim sistemini geliştirmek için ilk adımı atmıştı. Google’ın aldığı bu karar sonrası firmanın bu projeye hız verebileceği belirtiliyor. Daha önce Samsung ve Nokia gibi şirketler kendi işletim sistemlerini çıkarmış fakat başarılı olamamıştı.
KIZINI TUTUKLADILAR
Huawei’in sahibi Ren Zhengfei’nin kızı ve CFO’su Mıng Vancou, ABD’nin İran yaptırımlarını deldiği gerekçesiyle Washington yönetiminin talebi üzerine Aralık 2018’de tutuklanmıştı. Ardından 10 günlük süre zarfı içinde karar verildi. Uluslararası kamuoyunun ve piyasaların yakından izlediği kefalet duruşmasında, Kanadalı Hakim William Ehrcke’nin Mıng’ın ABD’nin resmi iade talebini beklerken şartlı olarak salıverilmesine hükmetti. Hakimin belirlediği kefalet şartlarına göre, Vancouver kentindeki evinde ikamet edecek Mıng mahkemeye 7 milyonu nakit ve 3 milyonu gayrimenkul olmak üzere 10 milyon Kanada dolarını teminat olarak sunacak. Teknoloji devi Huawei’in iştiraki konumundaki Skycom’un 2009-2014 yılları arasında ABD’nin İran yaptırımlarını deldiğini savunan savcılık makamı, Mıng’ın Amerikalı bankalara Huawei ve Skycom’u birbirinden bağımsız şirketler olarak tanıtarak sahtekarlık yaptığını savunmuştu. Bu çerçevede mahkemeye, Mıng’ın 2013 yılında uluslararası bir bankaya yaptığı sunum delil olarak sunulmuştu.
‘İKİ GÜÇ ARASINDA SIKIŞTIK’
Çinli şirketlerin cihazlar ve ağlar üzerinden veri toplaması için Çin devletine anahtar verdiği iddialarını yalanlayan ve Çin’de şirketleri buna mecbur bırakan bir yasa olmadığını aktaran Ren Zhengfei, kendisinden Huawei’nin ortaklarıyla ilgili uygunsuz enformasyon paylaşımı hiç talep edilmediğini dile getirdi. Çin ordusunda askeri mühendislik yapmış olan 74 yaşındaki telekom patronu, ülkesini sevdiğini, Çin Komünist Partisi’ni desteklediğini belirtse de “Ben şahsen tüketicilerimin çıkarlarına asla zarar vermem. Ben ve şirketim böyle taleplere karşılık vermez” vurgusu yaptı. “Huawei iki büyük güç arasındaki ihtilafta sıkışıp kalmış küçük bir susam tanesi gibi” diyen Ren, Trump yönetimine “Tüm ülkelere ve şirketlere eşitlikçi şekilde iyi muamele etmek önemlidir, bunun karşılığında onlar da ABD’ye yatırım yapar” tavsiyesinde bulundu.
ÇİNLİ MARKA TİCARİ KARA LİSTEDE
ABD’nin ticaret yasağından hangi yazılım ve hizmetlerin etkilendiğini tespit etmek için Google içinde çalışmaların sürdüğünü belirtirken. Huawei sözcüsü de ticaret yasağının etkisini değerlendirdiklerini belirtti. Google’a ek olarak, Bloomberg’de yer alan bir habere göre ABD’li çip üreticileri Intel, Qualcomm, Xilinx ve Broadcom Huawei’ye kritik yazılım satışını durdurduklarını çalışanlarına bildirdi. ABD Başkanı Donald Trump Amerikan şirketlerinin ulusal güvenlik riski teşkil eden firmalara ait telekomünikasyon ekipmanlarını kullanmalarını yasaklayan kararnameyi imzalamıştı. Ticari kara listeye Huawei de eklenmişti.
‘HİZMETE DEVAM EDECEĞİZ’
Huawei tarafından yapılan resmi açıklama ise şöyle: “Android’in en önemli küresel iş ortaklarından biri olarak hem kullanıcılara hem de sektöre fayda sağlayan bir ekosistem geliştirmek için açık kaynaklı platformlarıyla yakın bir şekilde çalışmaktadır. Huawei, tüm dünyada bugüne kadar satılan ve halihazırda stokta bulunan tüm Huawei ve Honor akıllı telefon ve tablet ürünleri için kullanıcılarına güvenlik güncellemeleri ve satış sonrası hizmetler sunmaya devam edecektir. Dünya çapında tüm kullanıcılara en iyi deneyimi sunmak amacıyla güvenli ve sürdürülebilir bir ekosistem kurmaya devam edeceğiz.”
SATIŞLAR YÜZDE 50 ARTTI
ABD’nin Huawei’yi hedef alan politikalarına rağmen Çinli teknoloji devinin akıllı telefon piyasasındaki payı büyüyor. Akıllı telefon pazarındaki küçülmeye ve baskı politikalarına rağmen Çin merkezli Huawei, son bir yılda satış rakamlarını ikiye katladı. ABD merkezli araştırma şirketi International Data Corporation (IDC) verilerine göre akıllı telefon satışları son bir yılda yüzde 6.6 oranında düştü Telefon üreticileri 2019’un ilk çeyreğinde 310.8 milyon ünite ürün sattı. Geçen yılın ilk çeyreğinde 39.3 milyon ünite ürün satan Huawei, bu rakamı 2019 yılının ilk çeyreğinde 59.1 milyona çıkardı. Firmanın son bir yılda toplam ürün satışı ise yüzde 50.3 arttı. Amerikan Apple ise rakipleri arasında, satışlarda en fazla düşüş kaydeden şirket oldu. Apple cep telefonlarının son bir yıldaki satış oranı yüzde 30 civarında geriledi.
ABD’DEN PARÇA ALIMI YASAKLANDI
ABD Ticaret Bakanlığı, Huawei ve 70 bağlı ortaklığını kara listeye eklediğini açıkladı. Bu kararla hükümet onay vermeden, Huawei’nin ABD şirketlerinden parça ve teknoloji almasını yasaklanıyor. ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross, Trump’ın “Amerikan teknolojisinin ABD’nin ulusal güvenliğine veya dış politika çıkarlarına zarar verme potansiyeli olan yabancı şirketler tarafından kullanımının engelleyecek” kararı desteklediğini belirtti. Trump, ABD’li şirketlerin ulusal güvenlik riski oluşturan şirketler tarafından üretilen telekomünikasyon ekipmanlarını kullanmalarını yasaklayan başkanlık kararnamesini imzaladı.
1 YIL GERİDE KALDI
ABD ile Çin arasındaki “ticaret savaşı” bir yılı geride bıraktı. “Ticaret savaşı” müzakerelerinin son toplantısına katılmak üzere mayıs ayı başında ABD’ye giden Çin Başbakan Yardımcısı Liu Hı, müzakerelerden eli boş dönmüştü. Çinli ve ABD’li heyetlerin iki gün boyunca yürüttüğü müzakerelerden sonuç alınamamıştı. Çin Ticaret Bakanlığı, 11 Mayıs’ta 200 milyar dolar tutarındaki Çin mallarına uygulanan tarifenin yüzde 10’dan yüzde 25’e çıkmasına tepki göstererek “Bundan derin üzüntü duyuyoruz. Gerekli karşı önlemleri almak zorunda kalacağız” açıklamasını yapmıştı. ABD Başkanı Donald Trump da Twitter’dan yaptığı açıklamada, Çin heyeti ile yapılan görüşmelerde çok az ilerleme kaydedilmesini gerekçe göstererek, 200 milyar dolarlık Çin ürünlerine yüzde 10 olarak uygulanan gümrük vergisini yüzde 25’e yükselttiğini duyurmuştu.
