Türkiye ile Rusya arasındaki S-400 anlaşması kapsamında füze bataryalarının haziran-temmuzda teslim edileceği duyurulmuştu. Ankara’nın ‘orta yol’ arayışlarına rağmen Washington ipleri germeyi sürdürdü. Savunma Bakan Vekili Shanahan’dan yeni ‘rest mesajı’ geldi: Türkiye S-400’de ısrarcı olursa F-35 projesini çekmek zorunda kalabiliriz.
Türkiye ile ABD arasında, Ankara’nın Rusya’dan satın almak istediği S-400 füze savunma sistemi nedeniyle yaşanan gerilim sürüyor. ABD Savunma Bakanı Vekili Patrick Shanahan, Türkiye Rusya’dan S-400 füze savunma sistemlerini satın aldığı takdirde, F-35 projesinin Türkiye’den çıkarılacağı uyarısında bulundu. Shanahan geçen cuma günü Washington’da basın mensuplarına yaptığı açıklamada, ABD hükümetinin NATO ortağı Türkiye’nin Rus silahı satın almasına ilişkin tutumunda değişiklik olmadığını ifade etti. Shanahan, “Eğer Türkiye S-400 kararını uygulamayı seçerse, o zaman biz de bu projeyi Türkiye’den çekmek zorunda kalacağız” diye konuştu. Pentagon temsilcisi, ABD merkezli hava-uzay devi Lockheed Martin ve United Technologies yöneticileriyle bir araya gelerek, Türkiye’nin S-400 alımından vazgeçmeyi reddettiği takdirde atılabilecek adımları tartıştıklarını da açıkladı. Shanahan, “Bütün F-35’leri diğer müşterilerimize sorunsuz teslim edebilmemiz için uygulamada sıfıra yakın risk içeren sağlam planlar istiyorum” şeklinde konuştu.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise, Türkiye’nin S-400 füze savunma sistemi satın almasının, NATO’dan uzaklaştıkları anlamına gelmediğini söylemişti. Akar “Biz ortağız. Bu ortaklıkta ‘S-400 alırsanız ortaklıktan çıkarılırsınız’ diye bir madde söz konusu değil. Herhangi bir ülkenin, ortaklardan birinin isteği doğrultusunda bizim ortaklıktan çıkarılmamız hakka, adalete, hukuka uygun olmaz. Böyle bir şey söz konusu olmamalı” ifadelerini kullandı. Akar, S-400’lerin F-35’lere herhangi bir tehdit oluşturmadığını vurgulamıştı. F-35’lerin üretim sürecinde yer alan ülkelerden olan Türkiye’de, uçak gövdesi ve kablo sistemi gibi F-35’in bazı parçaları ve teçhizat üretiliyor. Türkiye, F-35’lerden 100 adet satın almayı planlıyor. Washington, Rus üretimi S-400’lerin F-35’ler ve NATO güvenliğine tehdit oluşturacağı uyarısında bulunarak Ankara’ya bu karardan vazgeçmesi çağrısında bulunuyor. Türkiye ise S-400’lerin alımı konusunda kararlı tavrını sürdürüyor. İşbirliği çabalarının sürdürülmesi gerektiğine işaret eden Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da “Türkiye-ABD ilişkileri sadece F35, S-400’e bağlı değil. Suriye’den ABD askerlerinin çekilmesi dahil birçok bölgede ikili konularımız var. Bir konuda anlaşamadık diye bir ülkeyle diğer konudaki bağlantılarımızı kesmek zorunda değiliz” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Temsilciler Meclisi’nde yeni tasarı hamlesi
ABD’de F-35’lerin Türkiye’ye transferinin sınırlandırılmasına yönelik yeni bir tasarı Temsilciler Meclisi’ne sunuldu. Kongre üyeleri Mike Turner, John Garamendi ve Paul Cook tarafından imzalanan NATO Hava Sahasını Koruma Tasarısı 2019 başlıklı tasarının Senatör James Lankford tarafından aynı isimle Senatoya sunulan tasarının tamamlayıcısı olduğu vurgulandı. Türkiye’nin bir dost ve müttefik olduğunu vurgulayan Turner “Ancak, Türkiye Rusya Federasyonu ile ilişkileriyle F-35 programındaki ortak statüsünü tehlikeye atıyor. F-35’teki yüksek taktiksel kapasitemizin yanlış ellere düşmesini engellemek zorundayız. Türkiye’yi Rus S-400’lerini alma kararını yeniden gözden geçirmeye çağırıyoruz” sözlerini kullandı. Tasarıyı imzalayan bir diğer isim olan Garamendi de “S-400’leri F-35’leri yan yana kullanmak uçağı ve sahip olduğu hassas teknolojileri riske atacak, NATO müttefikleri arasındaki ortak operasyon gücünü etkileyecek ve en önemlisi ortak savunma ve güvenlik sistemimizi tehlikeye atacak” dedi.
