Taksilerde yevmiye sistemiyle çalışan bazı şoförler, araç sahibine vereceği bedeli çıkarmak için her yolu deniyor. Buna son verilmesi gerektiğini söyleyen SAWkoop Başkanı Çavuş, “Eğer emeğin karşılığı maaş olarak alınırsa, beyefendi taksiciliği yeniden başlar” dedi.
EKONOMİ SERVİSİ / İSTANBUL
Ticari taksilerin plaka fiyatları neredeyse 2 milyon lirayı buluyor. Tabi fiyatlar bu denli yüksek olunca kiralık plaka tarafında da aylık 8 bin liralar konuşuluyor. Yani mal sahibi her ay net kirasını alırken, kiracı olan taksici bu parayı çıkarmak için gecesini gündüzüne katıyor. Tabi bu durumda da beyefendi taksici profili ister istemez yerlerde sürünüyor. Günlük veya aylık kira bedelini çıkarmak isteyen şoför çalışan kısa mesafe götürmeme, dolandırma ve yolcuya kötü muamele gibi girişimlerde bulunuyor. Özellikle havalimanlarında taksi bol ama kısa mesafe gidecekler için binmek zor. Kısa mesafede havalimanına ait taksilere binilebilse bile bir kısım şoför esnaf, yolu uzatma veya yolcuya bin bir türlü zorluklar yaşatıyor. Hatta bazıları işi abartıp, bagaj parası bile almak istiyor. Hal böyle olunca insanlar farklı arayışlara yöneldi. Şu an Türkiye’de tam yasal olmasa da UBER aslında bütün bu olumsuzlukların sonucunda ortaya çıkan bir ihtiyacı karşıladı. Bütün bunların önüne geçmek için Büyükşehir Belediyesi ve taksici esnaf odaları yeni bir atılıma başladı ve iTaksi ortaya çıktı. iTaksi konusunda İBB’den yapılan açıklama şöyle: “Taksilerin kontrol merkezleri ile izlenebilmesi, yönlendirilebilmesi, koordine edilmesi; sürücü ve yolcu güvenliğinin arttırılarak, müşteriyle sürücüyü en hızlı ve ekonomik rota ile buluşturması, zaman, yakıt kaybını engelleyerek, trafik yoğunluğu azaltmayı hedefliyor.” Sorunlara değinen SAWkoop Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çavuş, “Bu plakaların neredeyse yüzde 75’i mesleği yapan kişilerde değil. Yevmiye (mal sahibinin günlük olarak istediği net para) sistemi ortadan kalkmadığı sürece beyefendi taksicilik işi biraz zor. Bazı insanlar kanaatkardır, bazıları değil. İşte kanaatkar olmayınca da birçok sorun ortaya çıkıyor. Herkes en fazlasını kazanmanın peşine düşüyor. Kiralayan kişi günlük bu yevmiyeyi çıkarta bilmek için kısa mesafe almama, dolandırmak, kötü muamele gibi birçok olumsuz yönteme başvuruyor. Bu iş nasıl çözülecek derseniz? Bunun tek bir cevabı var o da maaş. Taksi şoförünün emeği karşılığında ona maaş verilmelidir. Çok basit kurulabilen sistemler mevcut. Çeşitli yazılımlarla plaka sahibi o aracı saniye başı izleyebilir. Aldığı yolcudan tutunda, kilometre ve taksimetrenin verdiği ücreti bile artık takip etmek gayet mümkün. Bu sistem var. Ben bunu kullanarak çok kolay şu an bile tespit edebiliyorum. Böylece birtakım olaylarında önüne geçmiş bulunuyoruz” dedi. iTaksi konusunda da açıklama yapan Çavuş, “2010’dan itibaren biz bu teknolojiyi buraya getirttik ve çatımız altındaki bütün arkadaşlarımıza da sistemi kurduk. Belediye ile defalarca görüştük ve getirdiğimiz cihazlara da geldiler baktılar. Şimdi bu iTaksi’nin koymuş olduğu cihazın aynısı, 1,5 yıl önce bizim durağımızdaki araçlara takılmıştı. Bunu demo olarak denedik fakat, firmayla yapmış olduğumuz protokol karşılığını bulmadı ve verileri cihaza veremedik. Sonra başka bir cihaz denedik bunlarda da yüzde 70 randıman aldık. Biz bu durumu belediyeye anlattık bu cihazın yüzde 100 çalışmadığını eğer bu sorun aşılamazsa cihazları aldığımız yere geri iade edeceğimizi belirttik. Sonra belediye bu sistemi bize çıkararak bizim aynı marka cihazları bize getirip vermek istedi. Yazılımı ise bizimkilerden daha geride. Yazılımı ve kamerası hepsi belediye ait olması gerekiyormuş” diye konuştu.
SERTİFİKALI ŞOFÖR DÖNEMİ
Sorunlu şoförleri UKOME toplantılarında dile getirdiklerini aktaran Ahmet Çavuş, bunun yeni bir sistem olmadığını ve Ulaştırma Bakanlığı’nın rahatlıkla mevcut sistemini alarak duraklara uygulanabileceğinden bahsetti. Böylece sorunlu şoförlerin çalışmasına son verebileceklerini ifade eden Çavuş, “Bu sistemde böylece çalışan şoförden tutunda mal sahibine kadar bütün kayıtların yer alacak. Hangi durağa hangi bölgeye giderse gitsin bunun kayıtları da gittiği yere ulaşacak. Burada tek taraflı değil belediyelerinde elini taşın altına koyması lazım. Çalışan taksilerin hepsine sertifika verilmesi gerekiyor. Özellikle çalışan kişilerin bir duraktan ayrılması halinde sisteme bunun ayrılış nedeninin de işlenmesi lazım” diye konuştu.
BİZ KOVUYORUZ BAŞKA YERDE ÇALIŞIYOR
Ahmet Çavuş, “Bizim SAWKoop çatısı altında 1000’e yakın taksici arkadaşımız var. Haftalık olarak kendi aramızda bir disiplin kurulu oluşturuyoruz. Kurulda bize yapılan şikayetleri değerlendiriyoruz. Eğer gerçekten vatandaşa yapılan olumsuz bir durumu tespit edersek o şoförü çatımız altından ihraç ediyoruz. Bizim ihraç etmemiz pek de bir şeye yaramıyor. Çünkü belediyenin bir yaptırımı yok. İhraç ettiğimiz kişi başka bir taksi durağında çalışabiliyor. Biz uyuşturucu madde kullanandan tutunda, gasp, terör örgütü mensubu ve hırsızlık yapanları tespit ettik ve bunları da bildirdik ama hiçbir şey olmadı” dedi. Beyefendi gibi hizmet vermeyen taksici esnafları vatandaşları çeşitli yöntemlere sevk ediyor. Son zamanlarda oldukça çoğalmaya başlayan UBER taksi sistemi, dünyada taksicilik mesleğini bitiriyor. Konuyla ilgili görüşlerini bildiren Çavuş, “Türkiye’de de eğer böyle gitmeye devam ederse 5 sene içinde taksicilik diye bir meslek kalmayabilir. Bunu değiştirmekte bizim esnaflarımızın elinde. Bizim taksilerimiz kaliteli üst segment olursa, ücreti de iki katı değil normal veya en fazla yüzde 10 fazla olursa insanlarımız neden elin ABD’li şirketinin taksi sistemini tercih etsin. Avrupa’nın birçok ülkesinde yasaklandı. Türkiye’de de mahkeme süreçleri devam ediyor” ifadelerini kullandı.
BİZ 200 DOLARA MAL ETTİK ONLAR 7 BİN LİRAYA
Şu ana kadar sistemi açmadıklarını iddia eden Ahmet Çavuş, “O sistem açıkçası ellerinde patladı. 10 binin cihaz belediye tarafından satın alındı. Bunu böyle yapmak yerine bizlere bir bildiri yayınlarsın, cihaz standartlarını belirlersin bizde bunu araçlarımıza taktırırız. Aynı zamanda belediye yapmış olduğu bu sistemle 4,95 TL iTaksi üzerinden gelen müşterilerden komisyon alacak. Bizim dediğimiz şu bu cihazlar kurulsun çok güzel, bilir kişilerde hangi araçlara takılıysa bunun takibini yapsın, kameralara bağlansın şoförle irtibata geçebilsin. Bu daha kaliteli yolculukları sağlar. Fakat illa kendi sistemlerini kurdurmak zorunda bırakılmasın. Bir standart belirlensin biz ona uyarız. Bu cihazın onlara maliyeti 6-7 bin lira civarında özellikle sordum. Biz bunu 200 dolara kurdurduk” dedi. Bugün Anadolu’da özel bir taksi durağının olmadığını ekleyen Çavuş, ”Taksici esnafının taksi durağı olur kişilerin değil” açıklamasında bulundı.
TURİSTİ DOLANDIRAN DÜZEN DEVAM ETSİN İSTİYOR
İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Genel Sekreteri Hüseyin Arslan, taksicilerin eksikliğinden kaynaklanan klişe haline gelmiş şikayetler olduğunu da ifade ederek, “3 sene öncesine kadar taksi şoförleri sigortalı dahi değildi. Şu anda 20 binden fazla taksici sigortalı olarak çalışıyor” dedi. Şoför kartı yani taksici ehliyetiyle her önüne gelenin taksici olmasını engellemeyi amaçladıklarını ifade eden Arslan, “Sabıka kaydı, sağlık raporu, ikametgâh adresi gibi bilgileri alıyoruz. Bu sayede aracı kim kullanıyor biliyoruz” diye konuştu. Bir diğer uygulamanın ise GPS özelliği de bulunan, araçta kameranın da bulunmasıyla yaşanması muhtemel olayların önüne geçmeyi planlayan iTaksi uygulamasının olduğuna işaret eden Arslan, şunları söyledi: “4 bin araca bu cihaz takıldı fakat bazı kesimler bu uygulamayı engellemeye çalışıyor. Bu cihazlar ücretsiz takılıyor fakat binlerce dolar istendiğini iddia eden kesimler var. Bu iddiaları ortaya atanlar da turisti dolandırmak için saatlerce bir yerde bekleyen, kısa mesafe almak istemeyen taksicilerdir. Fakat bundan sonra hangi aracın nereye gittiği, kim tarafından kullanıldığı ve ne gibi bir olay yaşandığı bilinecek. Panik butonuna basılması halinde en yakındaki polis müdahalede bulunabilecek.”
‘HAVAALANINA GİRİŞİ ENGELLEDİLER’
Vatandaşların taksicilerle en fazla sorun yaşanan noktaların başında havaalanları geliyor. Yaşadığı bir olayı sosyal twitter hesabından paylaşan Fatih Özdemir, şunları söyledi: “Atatürk Havaalanı’ndan Bahçelievler’e gidecektim. Fakat havaalanında görevli taksiler kısa mesafe olduğu için almak istemedi. Bunun üzerine BiTaksi’den taksi çağırdım. 15 dakika sonra çağırdığım taksinin şoförü, havaalanına girmeye o bölgenin taksisi olmadığı için izin verilmediğini söyledi. ‘Biz girmeyelim ki yolcular havaalanı taksilerine mecbur kalsın diyerek bazen böyle yapabiliyorlar’ dedi. Yani beni hem beni kendileri almadı hem de dışarıdan çağırdığım taksiyi havaalanına sokmadılar. Havaalanından metro sayesinde çıkabildim. Bu düzen devam ettiği sürece müşteri memnuniyetinden en uzak mesleklerin başında yer alan taksiciler kaybeden taraf olacaktır.”
PROTESTO EDİLEN GÜN UBER’DE İŞLER ARTTI
Mobil uygulama sayesinde çağırılan lüks araçlarla seyahat etmenin konforunu seven tüketicilerin UBER kullanımını artırması, küresel çaptı protesto gösterilerine neden oldu. Bu protestoların son ayağı ise 9 Ekim tarihinde İstanbul’du. UBER’i protesto eden taksiciler, verilen hizmetin kanun dışı olduğunu ve UBER’in vergi vermediğini belirtti. Fakat protesto vatandaşlardan ummadık bir karşılık aldı. Taksilerin tekelleşmesi ile hizmet kalitesindeki düşüşten bıkan vatandaş, protesto döneminde UBER gibi firmalara daha da sıkı sarıldı. Bir UBER şoförü, 9 Ekim haftası için şunları söyledi: “O hafta işlerimiz iki kat arttı” dedi. Vatandaşlar sosyal medya üzerinden de UBER’e sahip çıktı. Yapılan paylaşımlarda serbest piyasanın gereği olarak rekabet şartlarının sağlanması ve UBER gibi firmaların artması gerektiği vurgulandı.
HAVAALANINDA LÜKS HİZMET İKİ KATINA
* Atatürk Havalimanı Taksiciler Kooperatifi, korsan taksicilikle mücadele kapsamında yerli ve yabancı yolculara lüks taksilerle de hizmet vermeye başladı. Kooperatif, ilk lüks taksiyi bu sabah yolcuların hizmetine sundu. Özel tasarlanan, televizyondan bar hizmetine kadar bir çok özelliğin bulunduğu, 8+1 yolcu taşıma kapasitesine sahip taksi, diğer taksilerden farklı olarak kendi sırasında, talebe göre hizmet verecek. Aracın taksimetre ücreti ise normal ücretin iki katı olarak belirlendi. Lüks taksinin sahibi Lami As, “Açılış ve tarife fiyatı 2 katı olacak. 2-3 tane daha araç gelecek. Amacımız Uber ile korsanla, kiralık taksiyle mücadele. Fazla ücret talep edenlerin de önünü kesmek amacımız” diye konuştu. As, aracın normal fiyatının 115 bin lira olduğunu iç tasarımın ise 15 bin liraya mal edildiğini söyledi.
