ING Bank’ın üç ayda bir gerçekleştirdiği tasarruf eğilimi anketinde geleceğe yatırımın payı 16 puan düştü. Çocuğu için tasarruf yapanların payı 13 puan, beklenmedik durumlara hazırlanmak için birikim yapanların payı ise 8 puan birden arttı.
İBRAHİM KAHVECİ
ING Bank, 2011 yılının Ekim ayından bu yana kentsel tasarruf sahipliği oranlarını ve tasarruf eğilimlerini belirlemek amacıyla düzenli olarak gerçekleştirdiği Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması’nın (TTEA) 2016 yılı üçüncü çeyrek sonuçlarını açıkladı. Buna göre kentsel nüfusta tasarruf sahipliği oranı bir önceki çeyreğe göre yaklaşık 3 puan artışla %16,7 oldu. Bu oran, araştırmanın başladığı 2011 yılından bu yana ulaşılan en yüksek seviyeye işaret ediyor.
Tasarruf oranı:
2011/4Ç: Yüzde 12,1
2012/4Ç: Yüzde 14,7
2013/4Ç: Yüzde 11,6
2014/4Ç: Yüzde 11,5
2015/4Ç: Yüzde 13,6
Tasarruf sahibi bireylerin yaş ortalaması bir önceki çeyrekte ortaya çıkan artış eğilimini korudu ve 38,2’ye yükseldi. Tasarruf gerekçelerinde ilk sırada yer alan “geleceğe yatırım”, bir önceki çeyreğe göre 16 puan düşüşle %44’e geriledi. Buna karşılık çocuğu için tasarruf yapanların oranı %17’den %30’a; beklenmedik durumlara karşı tasarruf yapanların oranı ise %13’ten %21’e çıktı.
Yaş ortalaması artıyor: Tasarruf sahipliğinde yaş önemli kriterler arasındaki yer alıyor. 2016’nın üçüncü çeyreğinde 25-34 yaş grubunun payı 7 puan gerileyerek %28’e gelse de en çok tasarruf yapan yaş grubu olarak ilk sıradaki yerini korudu. Diğer yandan 45 yaş ve üzeri grupların tasarruf edenler içerisindeki payının artışı dikkat çekti. Bu dönem tasarruf eden bireylerin yaş ortalaması 36.9’dan 38.2’ye yükseldi.
TASARRUFTA ÇOCUK PAYI
Daha önceki araştırma sonuçlarında da görüldüğü üzere çocuklu bireyler arasında tasarruf yapma oranı daha düşük. Ancak bu dönemde genel tasarruf eğiliminde yaşanan artışa hem çocuklu hem çocuksuz bireyler katkıda bulundu. Çocuklu bireylerin tasarruf oranı %12’den %15’e; çocuksuz bireylerin ise %18’den %21’e yükseldi.
Tasarrufu olmayanların eğiliminde ise sert düşüş yaşandı. Bir önceki dönemde gelecekte tasarruf yapmayı planlayanların oranı yüzde 34,0 seviyesindeyken bu oran şimdi yüzde 29,8’e geriledi. Bu oran 2014 başında yüzde 39,0 düzeyindeydi.
Tasarrufu olmayıp önümüzdeki dönemde planlayanların oranına bakıldığında ise çocuklu ve çocuksuz bireyler arasında bir ayrışma yaşandı. Çocuklu bireylerde yakın gelecekte tasarruf yapmayı planlayanların oranı %31’den %23’e, 3 ay içerisinde tasarruf edeceğini söyleyenlerin oranı ise %26’dan %12’ye geriledi. Buna karşılık çocuksuz bireylerde bu oranlar sırasıyla %39’dan %44’e ve %15’ten %20’ye artış şeklinde gerçekleşti.
Beklenmedik durumların etkisi: Tasarruf etme gerekçesi olarak ilk sırada gelen “geleceğe yatırım” 2016’nın üçüncü çeyreğinde %60’tan %44’e ciddi bir gerileme gösterdi. Bunu takip eden “çocuklar için” tasarruf yapma oranı %17’den %30’a; “beklenmedik durumlara karşı güvence” için tasarruf yapma oranı ise %13’ten %21’e çıktı. Yatırım kavramında yaşanan büyük değişim tasarruflarda umudun yerine kaygının arttığını gösteriyor. ‘Çocuklar için kaygı’ ve ‘beklenmedik durumlar’ için tasarruf oranında artış öne çıkıyor. Çocuklar için tasarrufun payı 13 puan artarken, beklenmedik durumlar için tasarrufun payı 8 puan artışla yüzde 21’e yükseliyor
2014 yılında tasarruf etmeme nedeni olarak gelir yetersizliğini gösterenlerin oranı yüzde 68 düzeyindeyken, geleceğe yatırım yaptığını söyleyenlerin oranı yüzde 55’i oluşturuyordu. Yani gelir yetersizliği tasarruf edememekte bugünden daha az orana sahipti. O günlerde beklenmedik durumlar için yapılan tasarruf oranı ise yüzde 15,0 düzeyindeydi. Bugün ise tasarruf edememe nedeni olarak gelir yetersizliğini gösterenlerin oranı yüzde 74,’0’e yükselirken, beklenmedik durumlar için tasarruf edenlerin oranı da yüzde 21,0’e çıkmış oldu.
ABAY: BELİRSİZLİK ÇOK ETKİLİ OLDU
Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması’nın 2016 yılı üçüncü çeyrek sonuçlarını değerlendiren ING Bank Bireysel Bankacılık Genel Müdürü Pınar Abay şu açıklamada bulundu: 2016’nın ikinci çeyreğinde, küresel merkez bankalarının destekleyici tutumlarıyla birlikte genel olarak tüketim eğilimin güçlendiğini ve reel mevduat faizlerinin kısmi gerilemesinin tasarruf oranını aşağı yönde etkilediğini görmüştük. Üçüncü çeyrekte ise gerek ülkemizde gerek dünyadaki gelişmelerin yarattığı belirsizlik ortamı tasarruf oranını rekor seviyeye taşıdı diyebiliriz. Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması’na göre, genç nüfus içerisinde tasarruf etme olasılığı yüksektir. 2016’nın üçüncü çeyreğinde 25-34 yaş grubunun payı 7 puan gerileyerek %28’e gelse de en çok tasarruf yapan yaş grubu olarak ilk sıradaki yerini korumuştur. Diğer yandan 45 yaş ve üzeri grupların tasarruf edenler içerisindeki payının artışı dikkat çekmiştir. Bu dönem tasarruf eden bireylerin yaş ortalaması 36.9’dan 38.2’ye yükselmiştir.
PARALAR TL’YE YATIRILIYOR
Bu dönem en çok tercih edilen tasarruf araçlarında “TL vadeli hesap” %18’den %27’ye çıkarak ilk sırayı aldı. Onu %26 ile “bireysel emeklilik fonları” takip etti. Bu dönemde “yastık altı altın ve nakit” oranı üç puan düşerek %19’a geriledi. Müzmin sorun: Gelir yetersizliği Tasarruf yapmama konusunda ifade edilen gerekçelerde, bir önceki döneme kıyasla anlamlı bir değişme yaşanmadı. Her 4 kişiden 3’ü (%74) “gelir yetersizliği” sebebiyle tasarrufunun olmadığını belirtti. Borçlarından dolayı tasarruf yapamadığını söyleyenlerin oranı %12 civarındaki seviyesini korurken, tasarruf yapma çabasına girmek istemediği için tasarruf yapanların oranı %2’den %7’ye çıktı ve ilk üç arasına girdi.
