Suriye'de PYD'nin kontrolündeki Kobani kentininin Dış ilişkiler sorumlusu İdris Nassan, Reuters'a yaptığı bir açıklamada federal yönetim ilan edeceklerini söyledi. Nassan bölgenin adının da “Kuzey Suriye Federasyonu” olacağını belirtti.
[Karar]
Cenevre'de taraflar Suriye'de kalıcı barışı için görüşmelerine devam ediyor. Suriye'de kalıcı barış modeli tartışıla dursun, Rusya'nın Suriye'den askeri güçlerini “beklenmedik” bir şekilde çekeceğini açıklaması sonrasında, bölgeden gelen yeni bir gelişme, “acaba Federasyon modeli hayata mı geçiriliyor?” sorusunu gündeme taşıdı.
Suriye'de PYD'nin kontrolündeki Kobani kentininin Dış ilişkiler sorumlusu İdris Nassan, Reuters'a yaptığı bir açıklamada federal yönetim ilan edeceklerini söyledi. Nassan bölgenin adının da “Kuzey Suriye Federasyonu” olacağını belirtti. Nassan, federasyon açıklamasının Kürtler ve diğer tarafların oluşturduğu öz yönetim çerçevesinin genişletilmesi anlamına geldiği yorumunu da yaptı. Reuters'in elde ettiği belgelere göre federatif yapı planı, Cenevre'deki barış görüşmelerinin başarısız olması göz önünde bulundurularak hazırlandı.
NEDEN "KUZEY SURİYE FEDERASYONU"?
PYD sorumlusu Nassan'ın açıklamasında, örgütün daha önce kullandığı “Rojava kantonları” ya da “Demokratik özerklik” ifadeleri yerine “Kuzey Suriye Federasyonu” demesi dikkat çekti. Bu ifade, PYD'nin Kürt etnik kimliği üzerinden değil, coğrafyayı referans alarak bir federal bölge kurmak istediğine işaret ediyor. Halihazırda PYD kontrolündeki bölgelerde çok sayıda Arap ve Süryani'nin yaşadığı düşünüldüğünde, örgütün bu hamleyi oluşturacağı bölgeyi meşru olarak kabul ettirmek için yaptığı değerlendiriliyor. Suriye'nin kuzeydoğusundaki Rimelan kentinde 200 delegenin katılımıyla gerçekleştirilen konferansta, ülkenin kuzeyinde kurulacak federal bölgenin güvenlik, ekonomi ve savunma alanlarında özerk olacağı belirtildi. Konferansta, Kürt, Arap, Türkmen,Suryani, Asuri, Ermeni, Ççen halkların da temsilcileri hazır bulunuyor. PYD yetkilisi Aldar Halil, federal bölgenin ayrıntılarının daha sonra belirleneceğini ifade etti.
Suriye’de oluşturulması planlanan üç bölgeli federasyon modeline göre, kuzey ve kuzeydoğu Kürtlerin, merkez ve doğu ise Sunnilerin özerk bölgesi oluyor. Halep’ten Şam’a kadar uzanan sahil kesiminde de, Şii Nusayriler, Dürziler’in yanı sıra diğer azınlıkların bulunduğu 3.’üncü özerk bölge oluyor. Azez-Cerablus hattı ise Sünni bölgesine dahil ediliyor. Oluşturulan federasyon haritasına göre batıdaki Afrin kenti, diğer iki Kürt kentiyle birleşmiyor. Haritaya göre tüm özerk bölgelerin Türkiye ile de sınırı bulunacak. Planlanan federasyon modeline ise, ülkedeki bütün taraflar aynı yaklaşımı sergilemiyor.
TARAFLAR NE DİYOR?
Rusya ve Batılı güçlerin Suriye'nin bir federasyon ülkesi olmasına dair bilgiler gelmişti.
Reuters'a konuşan BM Güvenlik Konseyi'nden bir diplomat, Suriye'de bir federal bir yapı olabileceğini açıklamıştı. Diplomat, “Oldukça gevşek bir merkez ve farklı bölgeler için güçlü bir otonomi sağlayacak farklı federasyon modelleri de gündemde” demişti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov da, Suriye'nin gelecekte federasyon olabileceğini belirtmişti. Ryabkov, “Suriye’nin gelecekteki düzeni hakkında yapılan görüşmelerin sonucu olarak federasyon modelinin, Suriye’nin birleşik, seküler, bağımsız ve egemen bir devlet olmasını sağlayacağı fikri ortaya çıkarsa buna kim itiraz edebilir ki?” demişti.
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ise, her ne kadar federasyon modeline çok sıcak bakmasa da geçen aylarda bir röportaj sırasında verdiği bir demeçte, federayonun referandumla yapılabileceğini söylemişti.
Suriyeli muhaliflerin çatı örgütü Yüksek Müzakere Komitesi, muhtemel bir federatif yapının Suriye'yi parçalanmaya götüreceğini savunarak federasyona karşı çıkmıştı.
Federasyon modeline en istekli taraflardan bir de Suriye'deki Kürtler. PYD Eş Başkanı Salih Müslim Reuters'a “Biz adem-i merkeziyetçi bir Suriye istiyoruz. Buna yönetimler ya da federalizm deyin, hepsi mümkün” açıklamasında bulunmuştu.
Daha önce Fransız basınında Rusya'nın Suriye'yi mezhep ve etnik kökene göre özerk bölgelere ayıracak bir federasyon modeli üzerinde kafa yorduğu haberleri de gündeme taşınıştı.
Geçen günlerde ABD'nin federasyon modelini destekleyip desteklemediği sorulan ABD Dış İşleri Bakanlığı sözcüsü John Kirby, ABD'nin böyle bir hedefi olmadığını söylemişti. Ancak Suriye'de 27 Şubat gecesi başlatılan geçici ateşkes öncesi Dışişleri Bakanı John Kerry'nin Suriye'de kalıcı barış sağlanamazsa bir “B planı” olduğu açıklaması da, bu B planının federasyona çıktığı düşüncesini destekler nitelikteydi.
Türkiye ise Suriye'nin federatif bir yapıya dönüştürülmesine sıcak yaklaşmıyor. Dün Reuters'e konuşan bir Türkiye Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Suriye'nin ulusal birliğinden yana olduklarını ve tek taraflı girişimlerin geçerli olmayacağını ifade etti. Yetkili, Suriye'nin hükümet yapısının ve idari yapısının, Suriye halkının bütün kesimleri tarafından oluşturulacak yeni bir anayasa ile belirleneceğini söyledi.
