Sigara bırakmak için elektronik sigara kullananları bekleyen tehlike: Evali sendromu! Akciğerde kalıcı hasar bırakıyor. Sigaradan bile daha zararlı...
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), elektronik sigaraların sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine bir kez daha dikkat çekti. 2024 yılında yayımlanan raporda, elektronik sigara ve vaping cihazlarının yol açtığı Evali Sendromu (e-sigara veya vaping ürünü kullanımıyla ilişkili akciğer hasarı), küresel bir salgın olarak tanımlandı. Uzmanlar, bu durumun toplum sağlığı üzerinde ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguluyor.
EVALİ SENDROMU NEDİR?
Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Seha Akduman, Evali’yi elektronik sigara kullanımına bağlı gelişen akut akciğer hasarı olarak tanımladı. Dr. Akduman, Evali’nin solunum yetmezliğine ve ciddi komplikasyonlara neden olabileceğine dikkat çekerek şu açıklamayı yaptı:
"Evali, elektronik sigara veya vaping cihazlarına bağlı gelişen akut akciğer hasarıdır. Bu durum, solunum yetmezliğine hatta ciddi solunum sıkıntılarına yol açabilir. Bugüne kadar çok sık gündeme gelmese de 2024 yılında DSÖ tarafından bir salgın olarak tanımlandı ve dikkatle ele alınması gereken bir sorun olarak öne çıktı."
ELEKTRONİK SİGARANIN ZARARLARI
Elektronik sigaraların, sigaraya kıyasla daha az zararlı olduğu algısının yanıltıcı olduğunu belirten Dr. Akduman, şunları söyledi:
“Elektronik sigara, normal sigaraya göre daha az zararlı olarak tanıtılsa da benzer toksinler içerir. Özellikle su buharında çözünebilen ağır metallerin akciğerler için daha fazla zarar verme potansiyeline sahip olduğu düşünülmektedir.”
BELİRTİLER COVİD-19 İLE KARIŞTIRILABİLİR
Evali’nin semptomlarının diğer solunum yolu hastalıklarıyla karıştırılabileceğini vurgulayan Dr. Akduman, tanı sürecinde viral enfeksiyonların dışlanmasının kritik olduğunu belirtti:
“Evali hastalarında Covid-19 ve influenza’dakine benzer buzlu cam dansiteleri görülebilir. Tanı koyarken viral enfeksiyonların dışlanması kritik önem taşır. PCR testleri veya diğer yöntemlerle viral ya da bakteriyel enfeksiyon olmadığı tespit edildikten sonra, hastanın elektronik sigara kullanım geçmişi incelenerek tanı konulabilir.”
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Evali’nin tedavisinde kortizonun etkili bir yöntem olduğunu belirten Dr. Akduman, inflamasyonu baskılamak için bu ilacın kullanıldığını ifade etti. Ayrıca, hastalarda solunum yetmezliğini önlemeye yönelik destekleyici tedavilerin de uygulandığını söyledi.
KALICI HASARLARA YOL AÇABİLİR
Elektronik sigara kullanımının uzun vadeli etkilerine dikkat çeken Dr. Akduman, şu uyarıyı yaptı:
“Elektronik sigara kullanımına bağlı gelişen Evali Sendromu, akciğerlerde fibrozis (sertleşme) gibi kalıcı hasarlara neden olabilir. Elektronik sigara ilk kez 2003 yılında ruhsatlandırılmış, Evali ise 2019 yılında tanımlanmıştır. Bu hastalığın görülme sıklığı her yıl artış göstermektedir ve bu durum gelecekte gençler arasında daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Elektronik sigara masum bir alternatif değildir; aksine bazı toksinlerin zarar verme potansiyeli daha yüksektir."
Dr. Akduman, elektronik sigaranın masum bir alternatif olarak görülmesinin büyük bir yanılgı olduğunu vurguladı:
“Elektronik sigara, sigaraya alternatif masum bir ürün olarak sunulsa da aynı toksinleri içerir ve Evali gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. 2024 yılı, Evali’nin salgın olarak anıldığı bir yıl olmuştur. Gençler ve yetişkinler, bu ürünlerin tehlikelerinin farkında olarak kullanmaktan kaçınmalıdır.”
