Suriye’de ikinci dünya savaşının ardından en hassas denge oluştu. TSK destekli ÖSO güçlerinin El Bab’ın ardından hedef aldığı Menbiç’te Rusya, ABD ve rejim koalisyonu PYD’ye kalkan oldu. Son hamle ise Türkiye’den geldi. Antalya’da sürpriz bir zirvede Türk, ABD ve Rus Genelkurmay başkanları Menbiç kilidi ve Suriye’yi konuştu.
KARAR HABER MERKEZİ / İSTANBUL
Suriye’de IŞİD ile mücadele Rakka operasyonu, El Bab’ın ÖSO tarafından alınması Menbiç’te haritalar sıkıştı, bölge ikinci dünya savaşından bu yana hem hassas dönemlerine kapı araladı. TSK destekli ÖSO güçlerinin hedefe aldığı Menbiç’te YPG ağırlıklı SDG güçleri kentin güney cephesini yani ÖSO güçlerinin ilerleme istikametindeki köyleri Rusya ve rejim güçlerine devretti. Menbiç’in, Cerablus istikametindeki köylere ise ABD güçleri yerleşti. Bu gelişmeler yaşanırken Rakka operasyonunda Pentagon’un ibresi Türkiye’nin sert muhalefetine karşın Suriye Demokratik Güçlerin’ne kaydı. Bölgede son 80 yılın en hareketli günlerini yaşarken son hamle Türkiye’den geldi. “Rusya ile ABD ile bir koordinasyon sağlamadan Menbiç’e bir operasyon yapmanın anlamı yok” sözlerinin üzerinden 12 saat geçmeden Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Joseph Francis Dunford ve Rusya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Valery Vasilyeviç Gerasimov, Antalya’da üçlü bir toplantıda bir araya geldi. Toplantının tek gündemi Suriye ve Irak’tı. Böylece, 2011’de başlayan Suriye’deki krizin başından bu yana üç ülkenin Genelkurmay Başkanları ilk kez bir araya gelmiş oldu.
Üç ülke arasında, Suriye’de ilk kez 1 Mart günü Suriye’de cephe hattı oluştu. El Bab’ın ardından Menbiç’e ilerleyen TSK destekli ÖSO güçlerinin önü sürpriz bir hamle ile kesildi. 3 Mart günü Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Daire Başkanı Sergey Rudskoy, YPG ile anlaşma sağlandığını ve Menbiç’in güneyindeki bölgelerin, Rusya ve Suriye ordusuna devredileceğini söyledi. Bu açıklama bir anda gözleri ABD’ye çevirdi. Zira Menbiç’i ABD’nin yoğun desteği ile SDG almıştı. Konuyla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Pentagon Sözcüsü Jeff Davis “Herkesin IŞİD’e odaklanması için Menbic’in içine ve batısına belirli bir kuvvet konuşlandırdık” dedi. Davis, kentin ve çevresinin halen ABD’nin desteklediği YPG öncülüğündeki Menbic Askeri Konseyi’nin kontrolünde olduğunu vurgulayarak “Menbic’in halen kurtarılmadığını savunanlara karşı” şehirde bir güç gösterisi yaptıklarını söylemekle yetindi.
Üç ülkenin Menbiç’te aynı cephe hattında konuşlanması Antalya’daki toplantının da ana konusuydu. Çatışma riski nedeniyle aynı masada bulunan üç Genelkurmay Başkanı’nın gündeminde Rakka’ya yapılacak olası operasyon da vardı. Rakka operasyonu için ABD’nin yeni başkanı Trump’ın nasıl bir yol izleyeceği henüz netleşmedi ancak Pentagon, YPG’nin başlattığı Rakka’yı kuşatma operasyonuna devam etmekten ve Rakka için de YPG ile devam etmekten yana olduğunu duyurdu.
Ankara terör örgütü olarak kabul ettiği YPG’ye, iki ülkenin de verdiği bu desteğe tepkili. Türkiye Rakka operasyonunda yerel Arap güçlerle birlikte IKBY Başkanı Mesud Barzani’ye bağlı Suriye peşmergesinin kullanılmasından yana. Pentagon için, Peşmerge’nin de operasyonda kullanılması masada. Ancak İncirlik dışında Türkiye’nin vereceği destek henüz netleşmedi.
Rus Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Şubat sonunda “Rakka, ABD ile ortak çalışacağımız ilk işbirliği alanı olabilir” demişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan da ÖSO’nun 28 Şubat’ta El Bâb operasyonunu tamamlamasının ardından “Rusya’yla, Amerika’yla mutabık kalmamız halinde gerek Menbic gerekse Rakka’ya yönelik de atılacak olan adımlar var. Bunları tabii biz yakın bir ülke olarak Rusya’yla görüşmemiz, öbür tarafta stratejik bir müttefik olarak Amerika’yla koalisyon güçleriyle yapacağımız dayanışma, bunların hepsi bu süreç içerisinde önem arz ediyor. Bunları da tabii birliktelik içerisinde yürütmek de bizim önemli bir hedefimiz” ifadelerini kullanmıştı. Antalya’daki sürpriz toplantı işte bu kritik gelişmelerin ışığında gerçekleşti.
SAHADA OLMAYAN KİMSE YOK
Suriye’de kritik gelişmelerin yaşandığı şu günlerde neredeyse bütün dünya da sahada bir şekilde varlık gösteriyor. Sahadaki aktörler, bulundukları bölgeler ve ittifak ilişikleri ise şöyle; SDG: Rakka operasyonu ve Fırat’ın kuzeyinde ABD’nin tam desteğini alan örgüte Fransız ve İngiliz Özel Birlikleri de sahada destek veriyor. Hatta ingiliz birliklerinin Menbiç’te görüntülendiği iddia edildi ancak bu bilgi resmi makamlarca doğrulanmadı.
Örgüt, Fırat’ın batısında ise Menbiç ile Afrin’de Rusya ve rejim ile ittifak halinde. Türkiye-ÖSO: El Bab ve Fırat Kalkanı harekatında Rusya ile beraber hareket eden Türkiye ve müttefikleri, ABD destekli koalisyondan da destek aldı. Şu anda ise Cerablus-El bab-Azez hattında üç farklı koaliyson ile farklı cephelerde bulunuyor. Rejim; En büyük destekçisi Rusya ve İran. İran özellikle Halep ve çevresinde etkili.
ELBE’DEN 72 YIL SONRA MENBİÇ’TE
ABD ve Rusya’nın Menbiç’te aynı cephe hattında buluşması dünya medyasının da gündemindeydi. İngiliz Times gazetesi, Amerikan ve Rus birliklerinin Suriye’nin Menbiç kentinin kenar mahallelerinde devriye gezdiklerini yazdı.
Gazeteye göre bu gelişme, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana savaş alanında süper güçler arasındaki en yakın işbirliği. Gazete haberinde iki ülke birliklerinin birbirlerinden sadece yaklaşık 10 kilometre uzakta olduklarını yazarken ayrıca Nisan 1945’te Almanya’da Elbe Nehri kıyısında el sıkışan ABD ve Rus askerlerinin fotoğrafı da yer aldı.
İSRAİL DE MASADA
Bölgede tansiyon en tepedeyken ilginç bir görüşme trafiği daha gündemde. NTV’nin haberine göre İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan bir heyet bu ay içinde Suriye gündemiyle Türkiye’ye gelecek. Görüşmelerde İsrail’in İran konusundaki endişeleriyle Türkiye’nin YPG hassasiyeti masada olacak. İsrail’in ise görüşmelerde 3 kırmızı çizgisini vurgulaması bekleniyor. İran’ın koridor açarak Akdeniz’e ulaşmasının engellenmesi. Suriye’den yayılan silahların Hizbullah gibi grupların eline geçmesinin önlenmesi.
Türk, Rus ve ABD Genelkurmay Başkanları, Suriye ve Irak’taki durumu görüşmek üzere Antalya’da bir araya geldi. Üçlü tonlantıya ilişkin TSK tarafından yapılan açıklamada, istenmeyen olayların önlenmesi için alınan tedbirlerin görüşüldüğü belirtildi. TSK’nın açıklaması şöyle: Toplantıda; taraflar başta Suriye’de faaliyet gösteren tüm terör örgütleriyle mücadelede gelinen son durum olmak üzere, Suriye ve Irak’taki bölgesel güvenlik sorunları hakkında görüş alışverişinde bulunmuştur. Ayrıca önümüzdeki dönemde tüm terör örgütleri ile daha etkin mücadele edilebilmesi maksadıyla, 3 ülke silahlı kuvvetleri arasındaki istenmeyen olayların önlenmesi kapsamında alınabilecek ilave tedbirler değerlendirilmiştir.
