Harran höyüğünün kuzey doğu eteğinde yer alan Ulu Cami, Anadolu’nun ilk anıtsal camii, ilk revaklı avlulu ve şadırvanlı camii, en zengin taş süslemeli camii olma gibi daha birçok önemli özelliklere sahiptir.
Günümüze sadece minarenin bir kısmı ile harime ait temelleri ulaşan caminin yerinde daha önce Ay Mâbedi’nin (Sin Tapınağı) bulunduğu bilinmektedir. Şehrin Hz. Ömer döneminde İyâz b. Ganm tarafından fethedilmesinin ardından camiye dönüştürülen yapı Firdevs (Cennet) Camii olarak da anılmıştır. Halife II. Mervân zamanında onarım geçiren ve artan Müslüman nüfusun ihtiyacını karşılayacak şekilde büyütülen caminin minaresi de muhtemelen bu tamirat esnasında eklenmiştir. Ayrıca şehri egemenlik alanına katan Zengî Sultanı Nûreddin Mahmud camiyi genişletmiş ve süslemelerini yeniletmiştir. Anadolu’nun en eski şadırvanına sahiptir.
