İstanbul Üsküdar’da bulunan Mimar Sinan eseri Atik Valide Camii soygun skandalı ile gündemde. Mimar Sinan’ın ustalık eseri camiinin soyulduğu iddiası Üsküdar Sahaflar Çarşısı Başkanı Bahtiyar İstekli’nin sosyal medyada ‘Resmen soyulmuş’ ifadesiyle yaptığı bir dizi paylaşımla ortaya çıktı. İstekli tarihi camiinin çinilerinin, şamdanlarının çalındığını fotoğraflarla belgelerken, tarihseverler Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bir an önce soruşturma başlatması çağrısında bulundu.
SALİHA SULTAN
İstanbul Üsküdar’da bulunan Mimar Sinan eseri Atik Valide Camii soygun skandalı ile gündemde. Mimar Sinan’ın ustalık eseri olarak bilinen, tam teşekküllü ve tek parça kalabilen tek külliye olarak kabul edilen camiinin soyulduğu iddiası Üsküdar Sahaflar Çarşısı Başkanı sahaf Bahtiyar İstekli’nin X (Twitter) platformunda yaptığı ‘Resmen soyulmuş’ ifadesiyle yaptığı bir dizi paylaşımla ortaya çıktı. ‘@bahtiyarim’ adlı hesabından yaptığı paylaşımında camiiyi ziyaret ettiğini söyleyen İstekli, şunları yazdı: “Dün sabah yolumu Atik Valide Camii’ne düşürdüm. Mimar Sinan’ın Üsküdar’daki bu güzide eserinin serin bahçesinde oturup kahvemi yudumladım. Bu ulu mabet dışarıdan fevkalade fakat içeri girdiğimde büyük bir sükutu hayale uğradım: Cami resmen soyulmuş!”
‘İZNİK ÇİNİLERİ, ŞAMDANLARI SÖKÜLÜP GÖTÜRÜLMÜŞ’:
İstekli, birçok kullanıcı tarafından görüntülenen paylaşımında ayrıca çektiği görseller eşliğinde şu detaylara yer verdi: “Türünün en nadide örneklerinden paha biçilemez İznik çinileri pano olarak sökülüp götürülmüş, yerine Kütahya işi kopyası montaj edilmiş! Fotoğraftaki iki panodan soldaki orijinal, sağdaki kopya. Çalınan şamdanların yerine bir hayırsever vatandaşımızın yaptırdığı yenisi konmuş ama nasıl da sırıtıyor. Eskisi kim bilir nerede hangi salonu süslüyordur! Alan da satan da iflah olmasın. Güzelim çiniler can çekişiyor, bunları kurtarmak zor bir iş midir diye sormadan edemiyor insan!” Camiinin restore edilen çinilerindeki yanlış uygulamaya da dikkat çeken İstekli, bir paylaşımında da sakil örneği fotoğraflayarak, “Bu nasıl bir tamirdir, mahalledeki fayansçı olsa yapmaz bunu!” ifadelerini kullandı. İstekli camiinin tarihi kapısının yerinde durmasını ise “Kapının fotoğrafını çekerken birisi sesleniyor: – Kapı orijinal, değişmemiş. İnsan bu muhteşem eserin nasıl sökülüp götürülmediğine hayret ediyor!” görüşü ile paylaştı.
‘NE OLMUŞSA 1999’DAKİ RESTORASYON SIRASINDA OLMUŞ’:
İstekli paylaşımlarının devamında camii imamıyla sohbet ettiğinin altını çizerek şunları aktardı: “Namaz sonrası İmam Efendi’ye sordum nasıl oldu bu işler diye. Onun anlattığına göre bu görünenler işin bir kısmıymış, zayiat çok büyükmüş. 1999’da Cami restorasyon için kapatılmış. 1-2 sene kapalı kaldıktan sonra firma kaybolmuş, tamir yarım kalmış ve olanlar o süreçte olmuş!”
‘VALİDE-İ CEDİD CAMİİ DE YAĞMALANDI’
Safah İstekli’nin paylaşımının ardından bir iddia da Kaan Doğan adlı kullanıcıdan geldi. Benzer bir yağmanın yine Üsküdar’da bulunan tarihi Vâlide-i Cedîd Camii’nde yaşandığını ileri süren Doğan, durumu çektiği fotoğraflar eşliğinde yazdığı “Benzer bir yağmaya Vâlide-i Cedîd Camii de maruz kalmış. Şı fotoğrafları geçen sene çekmiştim. İçeriden kaybolanlar için uzun bir yazı gerekir” ifadeleriyle kamuoyunun dikkatine sundu.
DURUMA TEPKİ GÖSTEREN VATANDAŞLAR KÜLTÜR BAKANLIĞINA SESLENDİ:
Sahaf dünyasının duayen isimlerinden Halil Haliloğlu da iddialar karşısında “Saraylar, müzeler vb alanlardaki eserler gözden geçirilmeli. Envanter ve gerçek olup olmadığı!” ifadeleriyle, kurumları tarihi yapılardaki eserlerin durumunu kontrol etmeye davet etti. Sahaf İstekli’nin Valide Atik Camii ile ilgili paylaşımı 2 milyon görüntülenme alırken, duruma yorum yapan birçok kişi Kültür ve Turizm Bakanlığı’na soygun iddiaları ile ilgili biran önce soruşturma açması çağrısında bulundu.
MİMAR SİNAN’IN ÜSKÜDAR’DAKİ ŞAHESERİ
İstanbul’un Üsküdar ilçesinin en yüksek tepesine III. Murat’ın annesi Nurbanu Valide Sultan tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Atik Valide Camii, 1583’te Valide Sultan’ın vefatından 39 gün sonra ikinci kez yapıldı. 1588’de Mimar Sinan’ın vefat etmesiyle Atik Valide Camii, Davut Ağa tarafından genişletildi ve 1589 yılından itibaren yeniden ibadete açıldı. Şair Yahya Kemal’in, Mimar Sinan’ın ölmeden önce yaptığı son eseri olarak bilinen Atik Valide Camii ve Külliyesi hakkında “Atik Valide’yi görmeyen Mimar Sinan eseri gördüm demesin” dediği biliniyor.
Evliya Çelebi ise Seyahatname’sinde Valide-i Atik Camii’nden Orta Valide Sultan Camii diye bahsederek şu bilgiyi veriyor: “Atpazarı yakınında tarif olunmaz bir hayr-ı azimdir. Sultan III. Murat’ın validesi bina etmiştir. Bir bayır üzerinde olup güya nurdan bir kubbedir. Üç yanlarında cemaat tabakaları ve kandil tabakaları vardır. Burada da çeşitli billur cam ve pencereler vardır. Camiin yan kubbeleri olup hele büyük kubbesi çok yüksektir. Dış avlusu içinde çınar ve ıhlamur ağaçları vardır. Sağ ve solunda birer şerefeli iki münasip minaresi vardır. Binaları baştan başa mavi kurşun ile nurlu olup Mimar Sinan’ın sağlam olarak yaptığı binalardandır.”
