Anadolu ve İstanbul’da çektiği belgesel tadındaki karelerle fotoğrafa yeni bir anlam katan Ara Güler, ardında 2 milyonu aşkın eserden oluşan dev bir külliyat bıraktı. 90 yaşında hayatını kaybeden ve denklanşörüyle çığır açan büyük usta, Picasso’dan Alfred Hitchcock’a dünya tarihine damga vuran birçok ismi de ölümsüzleştirdi. Tarihe tanıklık eden çalışmalarıyla sayısız ödüle layık görülen Güler için yarın saat 12.00’de Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi’nde cenaze töreni düzenlenecek. Ardından Şişli Ermeni Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
90 yıllık yaşamında tarihe objektifiyle tanıklık eden Ara Güler, hayata veda etti. Anadolu ve İstanbul fotoğaflarının yanı sıra aralarında Winston Churchill, Indira Gandi, Alfred Hitchcock, Salvador Dali ve Picasso gibi birçok ünlüyle röportaj yapan Güler, meslek hayatında sayısız ödül aldı. Güler’in adına en son bir müze açılmıştı.
Türk fotoğrafçılığı duayen ismini kaybetti. 90 yaşındaki Ara Güler, önceki gün tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Hastane başhekimi Dr. Okan Özçeker yaptığı yazılı açıklamada “Ara Güler, konjestif kalp yetmezliği, kronik böbrek yetmezliği ve periferik arter hastalığı nedeniyle tedavileri Şişli Florance Nightingale Hastanesi’nde devam ederken, saat 22.10 sıralarında kalp ve solunum durması sebebiyle müdahale edilerek yoğun bakım ünitesine alınmıştır. Yoğun bakım ünitesinde tedavisi devam ederken saat 23.05’te kalp atımı ve solunumu tekrar duran Güler, yapılan tüm müdahalelere yanıt vermemiş ve saat 23.20’de vefat etmiştir” dedi. Güler için yarın saat 10.00’da Emek Sineması’nda ardından 12.00’de Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi’nde cenaze töreni düzenlenecek. Güler, Şişli Ermeni Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
Arşivinde 2 milyonu aşkın fotoğraf bulunan Ara Güler, fotoğraflarıyla 68 yıldır zamanı durdurmuştu. Birbirinden renkli kareleriyle fotoğraf dünyasının duayenleri arasına giren Ara Güler, iki ay önce kutlanan doğum gününde “Yaşımı söylemem ayıp olur. Yaş 90 oldu. Etrafıma baktım bir makine var elime tutturdular. Ne işe yarıyor dedim fotoğraf çekiyor dediler. Sonra fotoğrafçı oldum. 60 yıllık fotoğrafçıyım. Fotoğrafçılık güzeldir” demişti. Güler, bir röportajında kendisini “Her zaman foto muhabiri ile fotoğrafçı birbirine karıştırılır. Biz, fotoğrafçı değiliz, foto muhabiriyiz” diye tanımlamıştı.
İstanbul’da 16 Ağustos 1928’de doğan, lisedeyken film stüdyolarında sinemacılığın her dalında çalışırken yönetmen ve oyun yazarı olma hayaliyle Muhsin Ertuğrul’un tiyatro kurslarına devam eden Ara Güler, 1950’de Yeni İstanbul gazetesinde gazeteciliğe başladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olan Güler, 1958’de Time-Life, Paris-Match ve Der Stern dergilerinin yakın doğu foto muhabirliği görevlerini üstlendi. Hayat dergisinde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya başlayan Güler, 1953’de Henri Cartier Bresson ile tanışarak, Paris Magnum Ajansı’na katıldı. İngiltere’de yayımlanan ‘Photography Annual Antalojisi’ tarafından dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısından biri olarak tanımlanan Güler, 1962’de Almanya’da çok az fotoğrafçıya verilen ‘Master of Leica’ unvanını kazandı ve İsviçre’de çıkan Kamera dergisi ona özel bir sayı ayırdı. Mariana Noris’in 1953’te ABD’de basılan ‘Young Turkey’ adlı yapıtında fotoğrafları kullanılan Güler’in, 1967’de Japonya’da çıkan ‘Photography of the World’ antolojisinde Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafı yayımlandı.
Güler’in, Kanada’da 1967’de açılan ‘İnsanların Dünyasına Bakışlar’ sergisinde, 1968’de New York Modern Sanatlar Galerisi’nde düzenlenen ‘Renkli Fotoğrafın On Ustası’ adlı sergide; aynı yıl Almanya’da Köln’de Fotokina Fuarı’nda yapıtları sergilendi. ‘Turkey’ adında fotoğraf albümü 1970’te Almanya’da yayımlanan Ara Güler’in, sanat ve sanat tarihi konularındaki fotoğrafları ABD’de Time-Life, Horizon ve Newsweek kitap bölümlerince ve İsviçre’de Skira Yayınevi tarafından kullanıldı. 1971’de Lord Kinross’un ‘Hagia-Sophia’ (Ayasofya) kitabının fotoğraflarını çeken Güler, yine Skira yayınevince Picasso’nun 90. yaş günü için yayımlanan ‘Picasso Metamorphose et unite’ adlı kitap için Picasso’nun foto-röportajını yaptı.
Paris Ulusal Kitaplık’ta 1972’de sergisi açılan Güler, 1975’te ABD’ye davet edildi ve birçok ünlü Amerikalının fotoğraflarını çektikten sonra ‘Yaratıcı Amerikalılar’ adlı sergisini dünyanın birçok kentinde sergiledi. Yine aynı yıl Yavuz zırhlısının sökülmesini konu alan ‘Kahramanın Sonu’ adlı bir belgesel film çeken Güler, 1979’da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin ‘Foto Muhabirliği’ dalındaki birincilik ödülünü kazandı. Fotoğraflarının bir kısmı 1980’de Karacan Yayıncılığın ‘Fotoğraflar’ adlı kitabında basılan Güler, 1986’da Hürriyet Vakfı’nca basılan Prof. Abdullah Kuran’ın yazdığı ‘Mimar Sinan’ kitabını fotoğrafladı. Aynı kitap 1987’de ‘Institute of Turkish Studies’ tarafından İngilizce olarak yayımlandı. 1989’da ‘Ara Güler’in Sinemacıları’ kitabı basıldı. Ara Güler, 1991’de Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı’nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) ‘The Sixth Continent’ adlı kitabını fotoğrafladı. Güler’in ödülleri arasında Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü de yer alıyor.
Son olarak Doğuş Grubu’nun 2016 yılında Ara Güler’le yaptığı işbirliği sonucu kurulan Ara Güler Müzesi, usta sanatçının arşivinden derlenen ‘Islık Çalan Adam’ sergisiyle Ara Güler’in doğum günü olan 16 Ağustos’ta İstanbul bomontiada’da ziyarete açılmıştı. Bu arada Güler için, İstiklal Caddesi’nde bulunan Kafe Ara’daki masası çiçeklerle donatıldı. Kafeye ziyaretinde hep oturduğu masaya çiçeklerin yanı sıra yazdığı kitaplar ve fotoğrafları konuldu. Kafeye gelen vatandaşlar Güler’in duvardaki fotoğraflarının yanı sıra masayı da ziyaret ederek, fotoğraf çektirdi.
PİCASSO VE DALİ'Yİ DE ÇEKMİŞTİ
Bu arada bütün dünyayı gezerek foto röportajlar yapan ve bunları Magnum Ajansı ile dünyaya duyuran Ara Güler, İsmet İnönü, Winston Churchill, Indira Gandi, John Berger, Bertrand Russel, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali, Picasso gibi birçok ünlü kişiyle röportajlar yaptı ve onların fotoğraflarını çekti. Ara Güler’in yıllarca üstünde çalıştığı Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları, 1992’de Fransa’da, ABD ve İngiltere’de ‘Sinan, Architect of Soliman the Magnificent’ adlı kitabı yayımlandı. Aynı yıl ‘Living in Turkey’ adlı kitabı İngiltere, ABD ve Singapur’da ‘Turkish Style’ başlığıyla, Fransa’da ‘Demeures Ottomanes de Turquie’ adıyla yayımlandı. 1994’te “Eski İstanbul Anıları”, 1995’te ‘Bir Devir Böyle Geçti’, ‘Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü’ fotoğraf kitapları yayımlandı. Ara Güler’in fotoğrafları Paris Ulusal Kitaplık’ta, ABD’de Rochester Georg Eastman Müzesi’nde, Nebraska Üniversitesi Sheldon Koleksiyonu’nda bulunuyor. Güler’in fotoğrafları Köln Mueseum Ludwing’de Das Imaginare Photo Museum’da sergileniyor.
ESERLERİYLE YAŞAMAYA DEVAM EDECEK
Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Fotoğraf sanatı alanında Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli isimlerden biri olan Ara Güler’in vefatını büyük bir teessürle öğrendim. Büyük sanatçılar, vefatlarından sonra da, geride bıraktıkları eserleriyle yaşamaya devam ederler. Objektifiyle tarih yazan Ara Güler’i de, işte böyle bir büyük sanatçı olarak görüyorum. ”
TBMM Başkanı Binali Yıldırım: “Dünyaca ünlü pek çok ismi objektifine konuk eden sanatçımız, belge niteliği taşıyan fotoğraflarla bizlere önemli bir hafızayı miras bıraktı. Çok sayıda fotoğraf sanatçısına ilham kaynağı olan, çalışkanlığı ve bakış açısıyla hatıralarımızda yaşayacak olan Ara Güler’e Allah merhametiyle muamele etsin.”
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy: “Her ne kadar kendini ‘fotoğraf sanatçısı’ olarak değil de ‘foto muhabiri’ olarak tanımlasa da hiç kuşkusuz fotoğraf sanatının dünyadaki en büyük isimlerindendi. Ardında bıraktıkları Türkiye’nin görsel hafızasında her zaman yer alacak, el üstünde tutulacak.”
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu: “Anı ölümsüzleştiren büyük usta Ara Güler’i kaybetmenin tarifsiz üzüntüsünü yaşıyorum.”
