Orta Doğu’yu geren geceyi değerlendiren Prof. Dr. Mehmet Akif Okur 'İran’ın saldırısı, hem içeride hem dışarıda sıkışmaya başlayan İsrail Başbakanı Netanyahu’ya rahatlama getirecektir' dedi. Uluslararası İlişkiler Uzmanı Soli Özel de Filistin’de bir siyasi çözüm veya inandırıcı bir gelecek projesi ortaya konmazsa, başta Gazze olmak üzere bölgenin bir terör bataklığına dönüşeceğini öne sürdü.
MERVE ŞİŞMAN
İran’ın ilk kez kendi topraklarından İsrail’e saldırı düzenlemesinin sonuçlarını alanında uzman isimlere sorduk. Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Akif Okur, her iki tarafın da kazanç elde ettiği görüşünde. Uluslararası ilişkiler uzmanı Soli Özel, İran’ın İsrail’e saldırısı sonrası tarafların ne elde ettiğine bakmak gerektiğine işaret etti.
“İran-İsrail arasındaki mesele eski, parametreleri de bugün oluşmadı” diyen Okur “ABD tarafı, gerilime virgül konulmasını istiyor. İsrail’de ise, nükleer programı hedef alan bir tırmanmayı arzulayan güçlü çevreler var. İran’ın saldırısı, İsrail’e ciddi zarar vermedi. Ama İran’a önemli komutanlarının öldürülmesiyle hem içeride hem müttefikleri nezdinde yara alan imajını sarmak için kullanabileceği atmosferi sağladı.
İsrail Başbakanı Netanyahu, Gazze kıyımındaki ısrarı dolayısıyla üç düzeyde sıkışma yaşamaya başlamıştı. Bunlar, ABD ile ilişkiler, Batı kamuoyunun belirli bölümleriyle ilişkiler ve içerideki muhalefet... Saldırı, Netanyahu’ya bu üç düzeyde de rahatlama getirecektir. Ayrıca iktidarındaki sarsıntı ortadan kalktı. Dolayısıyla yaşanan gerilim, belki de karşılıklı kazanç durumu üretmiştir” ifadelerini kullandı.
Orta Doğu'da tarihi saldırı! İşte dakika dakika son gelişmeler
Mehmet Akif Okur
'BÜYÜME İHTİMALİ VAR'
Prof. Dr. Okur, şöyle devam etti: “İsrail, İran balistik füzelerinden en azından bazılarının ABD ve İngiltere’nin tüm desteğine rağmen topraklarına düşebileceğini gördü. Bu, İsrail tarafından İran’ın nükleer programından algılanan tehdidi perçinleyecek bir sonuçtur. İsrail’in stratejisini biçimlendiren çevreler, söz konusu tehdidi bertaraf etmek için ABD destekli bir askeri operasyona ihtiyaç olduğuna inanıyor. Böyle bir operasyona bugünden daha yakın hiç olmadılar. O yüzden planlarını hayata geçirmek için bastıracaklardır. Netanyahu da iktidarda kalmak için bu atmosferi sürdürebilir. Şüphesiz Pentagon’un huzursuzluğu dahil, başka çok sayıda faktör de karşımızdaki denklemi etkileyecektir. Çatışmanın belli bir fasıla yaşansa bile büyüme ihtimalini yok saymamalıyız.”
Fidan ve Blinken İsrail-İran krizini görüştü: Sorunun temel nedeni Gazze
'YENİ BİR GÖÇ DALGASI OLABİLİR'
ABD’nin tavrına yönelik değerlendirmelerde bulunan Okur “ABD, bugün için savaşın bölgeselleşmesini istemiyor. Bunun temel sebebi, Pentagon’un küresel resme dair yol haritası. Bu harita, geleceğin büyük mücadele coğrafyası olarak Doğu Asya’yı görüyor. Rusya’nın Avrupa kapısında sınırlandırılmasını önemsiyor. Orta Doğu’daki çatışmalara geçen on yıllar boyunca ayrılan kaynağın stratejik açıdan açık ve sürdürülebilir kazançlar üretmediğini düşünüyor.
Ukrayna Savaşı’nın yanına eklenecek bir Orta Doğu savaşının Uzak Doğu’da bir üçüncü çatışmanın önünü açabileceğini, hepsine aynı anda yetişmenin maliyetlerini göz önünde bulunduruyor. Ayrıca, İran meselesinin İsrail’e tehdit teşkil etmeyecek bir şekilde ele alınabileceğine dair stratejisi ve yol haritası mevcut. İran’ın karadan işgalini gerektirecek bir savaş arzusu gözükmüyor. Bunun yerine hava operasyonu ile eş zamanlı bir iç kaos senaryosu gündeme getirilmek istenebilir. İran böyle bir çalkantının içine düşerse Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın bir göç adresi olacağına kesin gözüyle bakabiliriz” şeklinde konuştu.
Soli Özel
'KOREOGRAFİSİ İYİ ÇİZİLMİŞ BİR MÜSAMERE'
Saldırının sahte olduğunu belirtenlere itiraz eden Uluslararası ilişkiler uzmanı Soli Özel, yaşananları şöyle yorumladı:
“Bu saldırı elbette gerçekti. İsrail, Şam’daki İran konsolosluğunda Devrim Muhafızlarının önemli komutanlarını öldürdü. Tahran buna cevap vermek zorundaydı. Çok taraflı mesajlaşmaların sonunda koreografisi iyi çizilmiş bir şekilde, gece bir müsamere sergilendi. İran daha gönderdiği İHA ve füzelerden sonuç almamışken operasyonun başarıyla bittiğini BM üzerinden bildirdi.
Farklı okumalar söz konusu. Bir değerlendirme; İran’ın ölçülü tepki verdiğini ama kendi topraklarından İsrail’e saldırarak bir eşiği aştığını öngörüyor. ‘İran, bu sınırlı ve belli ki mukabeleye yol açmayacak şekilde hesaplanmış çok yönlü saldırısıyla hasmının savunma sistemlerinin sırlarını çözme imkanı buldu. Dolayısıyla aslında stratejik bir kazanç elde etti” değerlendirmesi, bana önemli geldi.
Eğer çözümleme doğru ise, İran ileride Hizbullah ve diğer örgütlerle birlikte koordineli bir saldırı gerçekleştirirse engellenme bu denli başarılı olmayabilir. O zaman bölgesel savaş ihtimali de artar. Şu an için kriz atlatıldı. İsrail mukabele etmezse biraz sakinler ortalık. Fakat İran’ın desteklediği Şii örgütlerin kendi başlarına hareket etme imkanları da var. Şayet Gazze savaşının ardından bir siyasi çözüm veya inandırıcı bir gelecek projesi ortaya konmazsa başta Gazze bir terör bataklığı haline gelir. Bunun ucu Müslüman ve Arap toplulukların yaşadığı Batı ülkelerine kadar da uzanabilir.”
