Dünyada İsrail ordusunu besleyen 'tedarik'e boykot: Bizde tedariği protesto edenlere polis müdahalesi

BÜŞRA AKDAŞ - FEYZA NUR ÇALIKOĞLU

İsrail dünyada boykot edilmeye başlandı. Yunanistan’ın Pire Limanı’nda işçiler İsrail’e gidecek silah dolu konteynırları engelledi. İtalya’nın çeşitli limanlarında, işçiler bu gemilerin yük almalarını durdurarak İsrail’in askeri operasyonlarına karşı duruş sergiledi. Belçika’da ise STK’lar Tel Aviv’e silah dahil lojistik destek sağlayan ZIM’in Antwerp Limanı üzerinden gerçekleştirdiği silah sevkiyatlarını yargıya taşıdı. Türkiye’deki limanları engel olmadan rahatça kullanan ZİM’i protesto edenlere polisin müdahale etmesi ise İsrail’e yönelik devlet tutumunun çelişkisini gösterdi.

ÖLÜM MÜHİMMATLARINA GEÇİT VERMEDİLER

Dünyanın gözü önünde Gazze'de soykırım yapan, katliamlarını Lübnan'a taşıyan, bununla da yetinmeyip ateşi Ortadoğu'ya yaymaya çalışan İsrail'e boykot çemberi genişliyor. Hükümetleri Tel Aviv’e her şart altında destek veren İngiltere, Almanya gibi ülkelerde bile sivil toplumun inisiyatifiyle ölüm mühimmatlarının sevkiyatı engelleniyor. Yunanistan'da liman işçileri, Pire Limanı'ndan İsrail'e gidecek mühimmat dolu konteynerin gemiye yüklenmesini engelledi. Kuzey Makedonya üzerinden gelen mühimmat dolu konteynerler Hayfa Limanı'na gidecekken işçilerin direnişiyle karşılaştı.

BÜYÜK TEDARİKÇİ ZIM'E BELÇİKA'DAN DAVA

İsrail'e bir boykot darbesi de Fransa'dan geldi. Paris'te düzenlenecek olan EURONAVAL Savunma Fuarı'na İsrailli şirketlerin katılmasına Macron onay vermedi. İsrail'e yönelik bir diğer kırmızı ışık ise İtalya ve Belçika'da yandı. Belçika'da insan hakları örgütlerinden oluşan bir koalisyon, İsrail'in en büyük tedarikçisi uluslararası ZIM firmasını, Antwerp Limanından gerçekleştirdiği askeri malzeme sevkiyatları nedeniyle dava etti. İtalya'da ise sendikalar ZIM’in gemilerini durdurma kararı alarak İsrail'e yönelik mühimmat taşınmasına karşı güçlü bir direnç gösterdi.

YUNANİSTAN'DA "KATİLLER, LİMANDAN ÇIKIN" SLOGANI

Kuzey Makedonya üzerinden Yunanistan’a nakledilen mühimmat dolu konteynerler Hayfa Limanı’na gidecekken işçiler ölüm makinalarının gidişine engel olmak için bedenlerini siper etti. Protestocular “Katiller, limandan çıkın”, ‘Filistin’e özgürlük’ sloganları attı.

LİMANLAR İSRAİL'E GİDEN GEMİLERE AÇIK

İsrail'in katliamlarına karşı bütün dünyada duyarlı kesimler seslerini yükseltip hükümetlerine baskı yaparak soykırımın beslenmesini engelleme çabası içindeyken, ülkemizde söylem ile eylem arasındaki fark kapanmadı. Yetkililer sert ifadelerle İsrail'i kınıyor ama ticaret devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'O iş bitti' sözüne rağmen vicdan yaralayan ticaretin sürmesine bir açıklama getiremeyen Ticaret Bakanlığı, İsrail'e limanların kullanımını da tamamen açmış durumda. Birçok ülke, mühimmat taşıdığı için ZIM'e karşı yaptırım uygularken, Türkiye'de sevkiyatlar kesintisiz sürüyor.

PROTESTO EDİN AMA TEDARİKÇİYE GÖRÜNMEYİN

Yunanistan, İtalya, ABD ve Belçika'da boykot edilen ve ticari faaliyetleri engellenen İsrailli ZIM şirketine ait gemi önceki gün Mersin Limanı'na yük almak için yanaştı. Hayfa’ya çelik ve ekskavatör götürecek olan şirketi protesto etmek isteyen vatandaşlar limana akın etti. Polisin sert müdahalesiyle karşılaşan grup hakaret içerikli konuşmalara maruz kaldı. Karar'a konuşan aktivist Şenoğlu, “Polis liman önünde izin vermeyeceklerini söyleyip bizi dışarıya yönlendirdi. Kabul etmeyince sert müdahalede bulundu. Eylemde ısrarcı oldukça önlemleri daha da arttırdı" dedi.

ZIM GEMİSİ AŞDOT’A ULAŞTI

Mersin limanında protesto edilen ZIM gemisi Aşdot limanına ulaşırken, soykırımın ilk gününden beri Türkiye’nin İsrail’le ticaretini protesto eden aktivistler defalarca göz altına alındı. Aktivist Şenoğlu, polisin uyguladığı şiddetle ilgili darp raporları aldıklarını söyledi.

DÜNYADA İSRAİL'E BOYKOT BİZDE PROTESTOCUYA ENGEL

Gazze’de soykırım, Lübnan’da katliam yapan ve İran’a saldırarak kırılgan bir yapıda olan Ortadoğu’yu ateş çemberine çekmeye çalışan İsrail, daha önce destek aldığı ‘Batı’da boykot edilmeye başlandı. Boykot süreci İngiltere’nin attığı silah satışı kısıtlamasıyla başladı. İngiltere hükümeti, 2 Eylül’de Gazze’de devam eden çatışma ve sivillerin zarar görmesine ilişkin endişeleri nedeniyle İsrail’e yönelik silah sevkiyatının bir kısmını askıya aldı. İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, İngiltere Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada bu kararın sebebi olarak ‘ihracatı yapılan bazı silahların uluslararası hukuku ihlal etme riski taşımasını’ gösterdi. Alınan karara göre İngiltere, ‘Gazze’deki mevcut çatışmada kullanıldığı değerlendirilen’ uçak, helikopter ve insansız hava araçlarının parçalarıyla kara harekatında kullanılan ürünlerin dahil olduğu 350 ihracat lisansından 30’unun İsrail’e satışını durdurdu. Uzmanlar gelişme sonrası ‘İngiltere’nin silah ihracatına getirdiği kısmi engel, İsrail’in diğer müttefikleri üzerinde de benzer eylemlerde bulunma yönünde baskıyı artırabilir ve İngiltere’nin ABD hükümetiyle ilişkilerini olumsuz etkileyebilir’ yorumunu yaptı.

YUNANİSTAN’DA SİLAHLAR LİMANDA DURDURULDU: İngiltere’nin adımı Avrupa’da domino etkisi yapmaya başladı. 18 Ekim’de Yunanistan’da liman işçileri, Pire Limanı’ndan İsrail’e gidecek mühimmat dolu konteynerin gemiye yüklenmesini engelledi. Kuzey Makedonya üzerinden Yunanistan’a nakledilen, içinde mühimmat bulunan konteyner, İsrail’in Hayfa Limanı’na gidecek gemiye yüklenmek üzere Pire Limanı’na getirildi. İşçi sendikalarının çağrısıyla toplanan işçiler, mühimmat dolu konteynerin gemiye yüklenmesine izin vermedi. İsrail’e gidecek konteynerin üzerine “Katiller, limandan çıkın” yazan işçiler “Filistin’e özgürlük” sloganları attı. İşçiler, konteynerin gemiye yüklenmesine izin vermeyeceklerini ve ellerini Filistin halkının kanlarıyla boyamayacaklarını ifade etti. Pire Liman İşçileri Birliği Başkanı Markos Bekris, yaptığı açıklamada “Filistin halkının soykırımını devam ettirecek savaş mühimmatının Pire Limanı’ndan gönderilmesine izin vermeme kararı aldık” ifadesini kullandı. Bekris “Ülkemizin savaşa karışmayı derhal bırakmasını talep ediyoruz” çağrısında bulundu.

FRANSA İSRAİLLİ ŞİRKETLERE FUARI YASAKLADI: Üçüncü dikkat çekici duruşu Fransa gösterdi. 4-7 Kasım tarihleri arasında Paris’te düzenlenecek EURONAVAL 2024’te Savunma Fuarı’na İsrailli şirketlerin katılmasına fuar yönetimi onay verdi. Ancak İsrail ile son dönemde özellikle Lübnan üzerinden gerginlik yaşayan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yönetimi fuar yönetiminin onayına rağmen İsrailli şirketlerin EURONAVAL 2024’te boy göstermesini engelledi. Elysee Sarayı’nın politik müdahalesi dikkat çekerken İsrail duruma sert tepki gösterdi. İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, Fransa’nın kararının ‘İsrail’in düşmanlarına yardım ettiğini’ öne sürdü. Gallant, “Fransa Cumhurbaşkanı (Emmanuel) Macron’un icraatları Fransız ulusu ve savunduğunu iddia ettiği özgür dünyanın değerleri için bir utanç kaynağıdır” ifadesiyle karara tepki gösterdi. Gallant, Fransa’nın İsrail savunma sanayi firmalarına getirdiği yasağın İsrail’in ‘düşmanlarına yardım ettiğini’ belirtti. Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında İsrail’e silah ambargosu uygulanması konusunda da gerginlik yaşanmıştı. Macron ‘ülkesinin BM kararı ile kurulduğunu’ hatırlatarak, Gazze ve Lübnan’a saldırıları bağlamında, İsrail hükümetini bu kararlara uymaya çağırmıştı.

BELÇİKA TEL AVİV TEDARİKÇİSİNE DAVA AÇTI: Batı’nın İsrail’e yaktığı dördüncü kırmızı ışık ise İtalya ve Belçika’da yandı. Gazze’deki çatışmalar ve İsrail’in askeri operasyonları nedeniyle uluslararası tepkilerin odağında olan uluslararası nakliye şirketi ZIM’e birçok ülkede sivil toplum örgütleri, sendikalar ve insan hakları savunucuları eylemler düzenleyerek, şirketin İsrail’e silah taşımasını durdurmak için baskı yapıyor. Gazeteci Metin Cihan’ın paylaştığı bilgiye göre Belçika’da insan hakları örgütlerinden oluşan bir koalisyon, ZIM’in Antwerp Limanı üzerinden gerçekleştirdiği askeri malzeme sevkiyatları nedeniyle şirkete dava açtı. Koalisyon, İsrail’e taşınan mühimmatların, Gazze’deki sivil kayıpları artırdığını ve insan hakları ihlallerini körüklediğini vurguluyor. Öte yandan İtalya’da ise sendikalar, ZIM’in gemilerini durdurma kararı alarak İsrail’e yönelik mühimmat taşınmasına karşı güçlü bir direnç gösteriyor. İtalya’nın çeşitli limanlarında, işçiler bu gemilerin yüklenmesini engelleyerek İsrail’in askeri operasyonlarına karşı duruş sergiliyorlar. ABD’de, ZIM ile ticari ilişkileri bulunan şirketler bile protestoların hedefi haline geldi. Filistin yanlısı gruplar, ZIM ile ticaret yapan firmaları boykot çağrılarıyla karşılıyor, bu da kamuoyunda geniş yankı uyandırıyor.

MERSİN LİMANI’NDAKİ ZİM PROTESTOSUNA MÜDAHALE: Ancak dünyada İsrail karşıtlığı dalga dalga yayılırken Türkiye’de iktidar kanadının söylemde sert ifadelerle hedef aldığı İsrail ile ticaret de devam ediyor, petrol sevkiyatı da sürüyor. Vicdan yaralayan alışverişin sürdüğüne dair Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘O iş bitti’ sözlerine rağmen kamuoyunu tatmin edici bir açıklama getiremeyen Ticaret Bakanlığı, İsrail’e limanların kullanımını da tamamen açmış durumda. Birçok ülke, İsrail’e mühimmat taşıdığı gerekçesiyle ZIM’e karşı yaptırımlar ve yasaklar uygularken, Türkiye’de şirketlerin sevkiyatları kesintisiz sürüyor. Dünyada yükselen tepkilere karşın, Türkiye’de yasağa rağmen İsrail’le süren ticareti protesto edenlere sert müdahalelerde bulunuyor. Son olarak, Yunsniatsnda, İtalya’da ABD’de, Belçika’da engellenen İsrailli ZIM şirketine ait geminin Mersin Limanı’nda yük elmasını protesto eden ‘Direniş Çadırı’ adlı gruba polisin müdahalesi sert oldu. Müdahaleye ilişkin açıklama yapan grup ‘Siyonizm soykırımına bu sevkiyat süreçleriyle devam ediyor. Soykırıma karşı sessiz kalmayacağız. İsrail’le Ticaret Filistin’e İhanet’ dedi. Barışçıl eyleme müdahale edilmesi sosyal medyada tepki çekti. Sosyal medya kullanıcıları ‘Boykot samimi ve gerekli bir çaba ama boykota çağrı yapıp silah tedarikçilerine ses çıkarmayanlar da bu kirli işbirliğinin parçası’ dedi.

SOYKIRIM SİLAHLARINI TAŞIYAN KAMYONLAR TÜRKİYE YOLLARINDA

Dün İsrail Bayraklı ZIM Virgina gemisi de Mersin Limanı’nda demirledi. Mersin trafiğinde görülen ZIM Logistics’e ait konteyner aracı gündeme geldi. Gazeteci Metin Cihan’ın ZIM’in wep sitesinden teyit ettiği bilgilere göre konteynerin 9 Ekim’de İsrail’in Hayfa limanında yüklenip, 17 Ekim’de Mersin’de boşaltıldığını tespit edildi. Ayrıca önceki gün Mersin Limanı’nda yük alan ZİM gemisi Aşdod Limanı’na gitti. ZIM Logistics, İsrail hükümetinin kurucusu olduğu Israel Corporation satın alındı. Şirket CEO’su Eli Glickman “Gemilerimiz İsrail hükümetinin ve İsrail Savunma Bakanlığı’nın tüm ihtiyaçlarını dünyanın heryerinde karşılamaya odaklanacaktır” açıklamasını yapmıştı.

PROTESTOYU YAPIN EDİN AMA TEDARİKÇİYE GÖRÜNMEYİN

Önceki gün Mersin Limanına giderek ZIM gemisini protesto eden Gökkuşağı Derneği’nden Fevziye Şenoğlu KARAR’a konuştu. Senoğlu “Polis liman girişinde eylem yapamayacağımızı belirterek bize limanla hiç alakası olmayan bölgeleri önerdi. Eyleme izin vereceklerini ancak liman önünde yapmamıza izin vermeyeceklerini söylediler” dedi. Şenoğlu şöyle devam etti: “Emniyet güçlerine, ‘izin alarak gelmediğimizi Soykırımı besleyen gemilere limanlarımız açılırken, limanlarımızdan İsrail’e gemiler giderken kimseden izin alınıyor mu? Bu ülkenin vatandaşları bu gemilere itiraz ederken kimse bizi dinliyor mu? Dünyanın birçok ülkesinde halklar limanlara girerek gemileri engellemeye çalışıyor protesto ediyor anca Türkiye’de limanlara girmemiz protesto etmemize emniyet güçleri engel oluyor. Biz ülkemizin limanlarından İsrail’e ait hiçbir şey bulunmasın istiyoruz.”