Son yıllarda sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte bu platformlar üzerinden işlenen suçların sayısı da arttı. Peki sosyal medyada neler suç kabul ediliyor ve hukuki süreç nasıl işliyor? Avukat Eda Salman konuyla ilgili bilgi verdi.
Avukat Eda Salman, sosyal medyada en çok işlenen suçları sıraladı: Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya mecraları üzerinden en çok işlenen suçlar arasında; hakaret, tehdit, şantaj, cinsel taciz, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin hukuka aykırı kaydedilmesi ve yayılması, haberleşmenin gizliliğini ihlal, dolandırıcılık, müstehcenlik, halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama, suçu ve suçluyu övme, Cumhurbaşkanı’na hakaret suçlarını saymak mümkün.
GENELLİKLE SAHTE HESAP AÇIYORLAR
Eda Salman, söz konusu suçların bir ceza davasına konu edilebilmesi için kişilerin kimliklerinin tespit edilmesi gerektiği belirtti: “Suç konusu olan paylaşımın yapıldığı sosyal medya hesabının ‘gerçek’ olması, yani paylaşımı yapan kişinin hesabı kendi adıyla kullanıyor olması halinde ya da suç konusu paylaşımı yaptığını kabul etmesi durumunda, adli makamlara usulüne uygun şikâyette bulunarak şüpheliye ulaşmak ve gerekli cezayı almasını sağlamak kolayca mümkün olabilmektedir. Fakat sosyal medya üzerinden bu tür suçları işleyenler, genellikle gerçek kimlik bilgilerini kullanmamakta; sahte kullanıcı adlarıyla hesaplar açarak suça konu eylemlerini gerçekleştirmektedirler. Oysa bu suçların bir ceza davasına konu edilebilmesi için, bu suçu işleyenlerin kimliklerinin tespit edilmesi gerekmektedir.
POPÜLER PLATFORMLARIN MERKEZİ ABD’DE
Suç işleyen kişilerin nasıl tespit edildiği hakkında da bilgi veren Avukat Eda Salman, şunları söyledi: “Şüphelilerin kimlik tespitinin yapılması için kullanıcıların IP ve trafik bilgilerinin edinilmesi işlemi, ülkemizde, adli makamların Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na müzekkere yazarak talepte bulunması suretiyle TİB tarafından gerçekleştirilmektedir. Fakat TİB’in, şirket merkezi ya da temsilciliği ülkemiz sınırları dışında olan sosyal medya mecralarındaki kullanıcıların IP ve trafik bilgilerine erişimi yoktur. Twitter, Facebook, Instagram, Google, Yahoo, Skype şirketlerinin merkezi, Amerika Birleşik Devletleri’ndedir ve ülkemizde bu şirketlerin temsilcilikleri yoktur. Dolayısıyla bu suçların soruşturulması için gerekli olan bilgiler, ABD adli makamlarından talep edilmekte ve sıklıkla ABD adli makamlarınca bu talepler geri çevrilmektedir.”
ABD MAKAMLARI TALEPLERİ NEDEN GERİ ÇEVİRİYOR?
ABD makamlarının talepleri neden geri çevirdiğine de açıklık getiren Eda Salman, “Bunun sebeplerinden biri, ülkelerin suç tanımlarının birbirinden farklı olmasıdır. Örneğin ülkemiz mevzuatına göre hakaret suçunu oluşturan birçok ifade, ABD mevzuatına göre ifade özgürlüğü kapsamında düşünülmektedir. Diğer bir sebep de ABD resmi makamlarıyla olan yazışmaların uzun zaman alması ve yer sağlayıcıların yasal kayıt tutma sürelerinin bu süreç içerisinde sona ermesinden dolayı kullanıcı IP ve trafik bilgilerinin silinmiş olması durumudur. Bu sebeplerle, merkezi ya da temsilciliği ülkemizde bulunmayan bu tür sosyal medya mecraları üzerinden işlenen birçok suça ilişkin dosya takipsizlik kararıyla sonuçlanmaktadır” dedi.
ACİL DURUMLARDA BİLGİLER HIZLICA VERİLİYOR
Bazı durumlarda taleplerin acil değerlendirildiğine de dikkat çeken Salman, “Facebook, insan hayatının korunması için önemli olan intihara teşebbüs, öldürmeye teşebbüs, çocukların cinsel istismarı gibi suçları ve kayıp şahısların bulunması taleplerini acil husus kabul ederek adli makamlarımız tarafından doğrudan başvurulduğunda IP ve diğer trafik bilgilerini hızlı bir şekilde vermektedir. Yine Twitter ve Instagram, kullanıcılar tarafından içeriğin kaldırılması, hesapların kapatılması yönündeki talepleri uygun görmesi durumunda yerine getirmektedir. Hotmail, Windoswslive, MSN gibi Microsoft firmalarının ülkemizde temsilcilikleri bulunduğundan, adli makamlarımız tarafından doğrudan Türkiye'deki temsilciliklerine başvurulduğunda IP ve diğer trafik bilgileri kolayca edinilmektedir” diye konuştu.
MAĞDURİYETİ SİNEYE ÇEKMEK VAKALARIN ARTMASINA YOL AÇAR
Eda Salman, popüler sosyal medya platformlarının Türkiye’de temsilcilik açmalarının önemine değindi: “Her ne kadar merkezi veya temsilciliği ülkemizde bulunmayan Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya mecralarında işlenen suçlar açısından şüphelinin tespiti her vakada kolay olmasa da yaşanan mağduriyetleri sineye çekmek, failleri cesaretlendirerek bu tür vakaların artmasına sebep olacaktır. Özellikle çok sayıda takipçisi olan kişilerin, sanatçıların, oyuncuların bu tür hukuka aykırı hareketlerin kolayca hedefi olduğu gerçeği karşısında, sosyal medya mecralarında gerçekleştirilen her bir suçun yılmadan şikâyet edilmesi, sürecin uzman hukukçularla takip edilmesi ve etkin bir şekilde soruşturulması gerekmektedir. Soruşturmanın etkinliği ve faillerin hangi sosyal medya mecrasında suç işlemiş olursa olsun cezasız kalmaması için, ülke olarak hedeflerimizden biri de, merkezi veya temsilciliği ülkemizde bulunmayan sosyal medya mecralarının Türkiye’de temsilciklerinin açılması için girişimlerin derhal başlatılması olmalıdır.
