Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren ve esnek çalışma imkânı getiren 6715 sayılı “İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yürürlüğe girdi. Kanunun ayrıntılarında şunlar yer alıyor.
[Karar]
GÜVEN ADALI
Kanunla, özel istihdam bürosunun faaliyet alanı genişletiliyor, geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti bu bürolara veriliyor. Kanun, özel istihdam bürolarına; işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi yaparak, işçisini geçici olarak işverene devir yetkisini getiriyor. Ancak büroların, Türkiye İş Kurumundan geçici işçi sağlama yetkisi alması gerekecek.
Doğum izni ve doğum sonrası kısmi çalışma hakkı kullanan, askerlik hizmetini yapan ve iş sözleşmesi askıya alınan çalışan yerine başka bir işçi ile geçici iş ilişkisi, bu hallerin devamı süresince kurulabilecek. Mevsimlik tarım işlerinde veya temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi ev hizmetlerinde, süre sınırı aranmadan geçici iş ilişkisi oluşturulabilecek. İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde en fazla 4 ay süresince geçici iş ilişkisi kurulabilecek.
MADENLER KAPSAM DIŞI
Geçici işçi sağlama, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları haricinde, toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilecek. Sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe geçici işçi çalıştırılamayacak. Toplu işçi çıkarılan iş yerlerinde 8 ay süresince, kamuda ve madenlerde geçici işçi çalıştırılamayacak. Grev ve lokavt uygulaması sırasında geçici iş ilişkisi kapsamında işçi çalıştırılamayacak.
Geçici işçi ücretlerinin ödenip ödenmediği özel istihdam bürosu tarafından kontrol edilecek. Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek mahsup edecek. İşletmede geçici çalıştırılan işçi sayısı, işletmedeki toplam işçi sayısının dörtte birini geçemeyecek. Geçici işçiler, engelli işçi çalıştırma kontenjanlarının hesaplanmasına dahil edilmeyecek.
İşveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini, fesih tarihinden itibaren 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisiyle çalıştıramayacak. Geçici işçi, avans ve borç alamayacak. Geçici işçinin koşulları, işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı halinde sağlanacak koşulların altında olmayacak. Geçici işçiler, çalıştıkları dönemlerde ulaşım, yemek, kantin ve çocuk bakım hizmetleri gibi sosyal hizmetlerden, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlanabilecek. Özel istihdam bürosu ile işveren arasında yapılacak olan sözleşmede, sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi ve işin tüm ayrıntıları yer alacak. Geçici işçi, işe ilişkin kusurundan kaynaklı zarardan, işverene karşı sorumlu olacak.
TURİZMDE MESAİ SORUNUNA ÇÖZÜM
Kanun, “Çağrı üzerine çalışma” başlığına ‘Uzaktan Çalışma’yı da ekliyor. Uzaktan çalışma, “işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile iş yeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi” olarak tanımlanıyor. Uzaktan çalışmanın ayrıntıları şunlar;
Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacak.
Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda, “Özel istihdam bürosu”, “İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık yapan, geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere kurum tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan bürolar” olarak tanımlanıyor.
Turizm sektöründe 4 aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamayacak. Denkleştirme süresi, toplu iş sözleşmeleriyle 6 aya kadar artırılabilecek.
SORUN CEVAPLAYALIM
* Özel bir şirkette 2 yıldır çalışıyorum, bu sürede hiç yıllık izin hakkı vermedi. İşten çıkarıldım. İzin belgemi bilmeden imzaladım. İşsizlik maaşı alabilir miyim? Fuat ATİK
İzin kullanmadığınıza dair şahitleriniz varsa alacak davası açabilirsiniz. İşsizlik maaşı için son 120 gün priminizin yatması ve son 3 yılda, 600 gün sigortalı olmanız gerekiyor. Şartları karşılıyorsanız işsizlik maaşı da alabilirsiniz.
* 05.07.1968 doğumluyum. SSK başlangıcım 10.07.1990. İşe askerlikten sonra başladım. Ne zaman emekli olurum? Samet KARCILAR
25 yıl 52 yaş ve 5525 prim günü şartlarına tabisiniz. Bu durumda yaşınızın dolacağı 05.07.2020’de emekli olursunuz. Askerliği 9 ay borçlanırsanız tarih 05.07.2019 olur.
* 17.10.2005’te işe girdim, 3.500 prim günüm var ve %58 engelliyim. Ne zaman emekli olurum? Hatice YILMAZ
Normal şartlarda 58 yaş ve 7 bin prim günüyle emekli olursunuz. Vergi indirimi alabilirseniz bu 18 yıl ve 4 bin gün olur. Primi 4 bine tamamlayıp 17.10. 2023’te emekli olabilirsiniz.
* 15 Mart 1970 doğumluyum. İş kariyerime 01 Mart 1995’te başladım. Ne zaman emekli olabilirim? Hasan SABUNCUOĞLU
Vermiş olduğunuz bilgilere göre, 25 yıl 55 yaş ve 5750 gün şartlarınız var. Prim tamam, yıl 2020, yaş 2025’te dolacak.
Sorularınızı [email protected] adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter’dan @guvenadali adresinden ulaşabilirsiniz.
