Yolsuzluk iddiaları ve israf şikayetleri her geçen gün artarken iktidardan ‘kamuda tasarruf’ genelgesi adımı geldi. Araç sayısının azaltılması ve kiralamalara frenle birlikte gazete alımının durdurulması gibi getirisi tartışmalı maddeler pakete konuldu. Alt kademelere yönelik bu düzenlemeler yapılırken, yüksek bürokraside ise vicdan yaralayan ‘çift maaş’ gibi konularda adım atılmaması dikkat çekti.
Milyonlarca çalışan ve emeklinin geçim derdi artarken devlette israf algısı rahatsızlık yarattı. Bu süreçte Cumhurbaşkanlığı kamuda tasarruf tedbirleri genelgesi yayımladı. Buna göre kurumlardaki araç sayısı 2023 sonuna kadar yüzde 20 azaltılacak. Hizmet binası, lojman için kiralama yapılamayacak, arazi satın alınamayacak. Paketteki, basını izleme birimlerinin günlük gazete alımını durdurmasına yönelik karar ise tartışma yarattı.
"ERDOĞAN KENDİ GENELGESİNDE KENDİNİ MUAF TUTUYOR"
Genelgede Cumhurbaşkanlığı ve TBMM’nin muaf tutulduğunu belirten CHP’li Seyit Torun “Bu çürümüşlüğün resmidir” sözleriyle tepki gösterdi. Araç kiralama gibi alanlarda kısıtlama olumlu karşılandı. Ancak telefon görüşmesine, gazete alımına kadar detaylandırılan tasarruf ‘Çift maaş alan bürokratlar ne olacak?’ sorusunu gündeme taşıdı. Kamuoyunu rahatsızlık eden konuda düzenlemeye gidilmesi yönünde çağrılar yükseldi.
TASARRUF AŞAĞIYA ÇİFT MAAŞ YUKARIYA
Siyasetin üst katında vekillikler dışında kamu bankaları yönetim kurulu üyeliğinden tutunda birçok kuruluşta görev yapılarak alınan çift maaşlar eleştirilere neden olurken, lüks araç saltanatı da dikkat çekiyor. Tüm bu tabloya rağmen, Hükümet tasarrufu kamudan bekliyor. Cumhurbaşkanlığı genelgesine göre, kamu kurumlarında 2020 yılındaki taşıt sayıları, 2023 sonuna kadar en az yüzde 20 oranında azaltılması planlanıyor. Ayrıca günlük gazete almak bile tasarruf adı altında yasaklanıyor.
Kamuda tasarruf yeniden Hükümet’in gündeminde. Birçok vekil, bakanlık ve milletvekilliği statülerine sahip olmasına rağmen birçok kamu kurum ve kuruluşlarından ekstra maaşlar alıyor. Kamu şirketlerinin yönetim kuruluna atanan parti içindeki birçok kişi hem çift maaş alıyor hem de lüks araçlara biniyor. Kesenin ağzı üst yönetime bu kadar açılmışken, kamuda tasarruf tartışılıyor. Alınan maaşlara, binilen lüks araçlara rağmen hükümet tasarrufu vatandaştan yapmak istiyor. Cumhurbaşkanlığı’nın kamuda tasarruf tedbirleri genelgesine göre, kamu kurumlarında 2020 yılındaki taşıt sayıları, 2023 sonuna kadar en az yüzde 20 oranında azaltılacak.
Hizmet binası, lojman, memur evi, kamp, kreş, eğitim, dinlenme ve benzeri ile bunlarla ilgili arsa ve arazi satın alınmayacak, kamulaştırılmayacak, yeni kiralama yapılmayacak ve yeni inşaata başlanmayacak. 2018 Eylül ayında da eski Hazine Bakanı Berat Albayrak, tüm kamu kurumlarına bakanlıklar, bağlı ilgili kuruluşlar, KİT’ler ve belediyelerden acil olarak sahip oldukları ve kiraladıkları araç envanterlerini istedi. Araçların hem sınıflarında hem de sayılarında ciddi bir tasarrufa gidileceği öğrenildi. Ama bu girişim sadece bilgi olarak kaldı. Kamuda araç saltanatı o zaman da sona ermedi.
Genelgede, kamu kaynaklarının maksadına uygun azami tasarruf prensiplerine riayet edilerek kullanılmasının her kamu kurumu ve görevlisi için görev ve mecburiyet olduğu belirtildi. Bu anlayışla; harcamalarda tasarruf sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımına ilişkin olarak bir dizi tedbirin alındığı belirtildi.
Buna göre; kamu hizmetleri, bütçe içinde kalınarak azami tasarruf anlayışı içinde yerine getirilecek. Bütçeye ilave yük oluşturacak faaliyet genişlemesine ve iş artışına gidilmeyecek. Faaliyet alanları ile ilgili olmayan herhangi bir harcama ve taahhütte bulunulmayacak. İhale şartname ve sözleşmelere alım konusuyla ilgili olmayan unsurlar dahil edilmeyecek. Alımlarda ölçek ekonomisinden yararlanarak ihtiyaçların daha düşük maliyetlerle karşılanması amacıyla ortak alım yoluyla tedarikin yaygınlaştırılması için azami gayret gösterilecek.
GÜNLÜK GAZETE ALIMI BİLE ARTIK YOK
Kamu hizmetlerinin gerektirdiği zorunlu haller ile güvenlik, istihbarat, askeri ve uluslararası ilişkiler maksatlı milletler arası görüşmelere açılacak telefonlar, bakan, vali, belediye başkanı ve üst yönetici tarafından belirlenecek. Kamu kurum ve kuruluşlarının basını izleme ile ilgili birimleri ve kütüphane dokümasyon merkezleri hariç hiçbir şekilde günlük gazete alımı yapılmayacak, görev alanı ile ilgili olmayan alanlara abone olunmayacak. İdare faaliyetlerini tanıtmaya yönelik, rapor, kitap, dergi, bülten ve benzeri yayınlar basılmayacak, bunların hazırlanması ve paylaşımı elektronik ortamda yapılacak. Uluslararası toplantılar ile milli bayramlar hariç, açılış, konferans, seminer, yıl dönümü ve benzeri kutlama ve organizasyonlara ilişkin faaliyetler nedeniyle gezi, kokteyl, yemek düzenlenmeyecek, hediye verilmeyecek, diğer adlar altında ödeme yapılmayacak.
VATANDAŞ ALT SINIFA BİNEMİYOR VEKİL EN İYİSİNİ İSTİYOR
Hükümet’in birçok katında araç saltanatı sürüyor. Başta Ankara Esenboğa Havalimanı olmak üzere birçok VIP salonu önünde neredeyse günün her saatinde çok sayıda makam aracı bulunuyor. Üstelik bu araçların birçoğu özel amaçlı olarak bile kullanılıyor. Bu araçlarla birlikte koruma içinde tahsis edilen var. Kişiye tahsis edilen makam araçları dışında arkada veya önce birçok bürokratın korumaları ve bu iş için ayrılan araçlar dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanlığı katında bile kullanılan araçların oldukça kalabalık olması dikkat çekiyor. Bu makam araçlarının bir kısmı da çeşitli oda, birlik, vakıf, dernek gibi kuruluşların verdiği veya tahsis ettiği araçlar olduğu da tartışılanlar arasında. Vatandaş ay sonunu getiremezken vekillerin lüks yaşamı tepki topluyor.
YENİ İNŞAATLARA BAŞLANMAYACAK
Yurt içinde ve yurt dışında hizmet binası, lojman, memur evi, kamp, kreş, eğitim, dinlenme ve benzeri ve bunlarla ilgili arsa ve arazi satın alınmayacak, kamulaştırılmayacak, yeni kiralama yapılmayacak ve yeni inşaata başlanmayacak. Ancak deprem riski nedeniyle yıkım kararı verilmesi durumunda o hizmet için tahsis edilecek Hazine’ye ait taşınmazın bulunmadığının tevsik edilmesinden sonra kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunan veya tahsis edilmiş yerlere inşaat yapılabilecek. Kesinleşmiş mahkeme kararı ile taşınmazın tahliyesi gibi kanuni zorunluluk halinde Hazine’ye ait taşınmazın bulunmadığının tevsik edilmesinden sonra taşınmaz kiralarının yüksek olduğu mahaller dışında veya rayiç bedeli dikkate alınarak taşınmaz kiralanabilecek.
TAŞIT SAYISI YÜZDE 20 AZALACAK
Acil ve zorunlu haller dışında yeni taşıt edinilmeyecek. İhtiyaç fazlası veya ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtlar ihtiyacı olan kurumlara devredilecek ya da tasfiye edilecek. 2020 yılındaki taşıt sayıları, 2021 yılından başlamak üzere 2023 sonuna kadar en az yüzde 20 oranında azaltılacak. Mevzuatta belirtilen makam ve hizmetler ile ambulanslar hariç hibe dahil ne suretle olursa olsun yabancı menşeli taşıt edinilmeyecek. Taşıt Kanunu’nda belirtilen hizmetler ve koruma altına alınanlara tahsis edilenler dışında hiçbir makama taşıt tahsis edilmeyecek. Belediye başkanları, belediyede genel sekreter ve genel müdürler; ikametgahları ile görev yerleri arasındaki sadece sabah- akşam geliş ve gidişleri için hizmet aracı olarak kurumların mevcudunda bulunan binek veya station wagon tipi taşıtlardan yararlanacak. MSB, MİT, Sahil Güvenlik, Jandarma, Emniyet personeli ile Hakimler ve Savcılar Kanunu’na tabi görev yapanlarda güvenlik ihtiyacı nedeniyle gerekli görülenler; ikametgahları ile görev yerleri arasındaki sadece sabah- akşam geliş ve gidişleri ilgili bakan veya üst yönetici onayıyla hizmet araçlarıyla sağlanacak. Taşıt Kanunu’nun izin verdiği haller hariç hiçbir makama arazi, binek gibi taşıtlar ile yabancı menşeli taşıt, makam aracı olarak tahsis edilmeyecek. Memuriyet mahalli dışındaki görevlere zorunlu durumlar hariç resmi taşıtla gidilmemesine özen gösterilecek.
ÇİFT MAAŞ MODA OLDU
Geçtiğimiz yıllarda CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Türkiye Varlık Fonu Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi olan Salim Arda Ermut’un da çift maaş aldığını ortaya çıkardı. TRT Genel Müdürü İbrahim Eren, TRT’den 15 bin, Türksat’tan ise 14.500 lira ücret aldığını söyledi. “Gençler işsizken bir aileden 4 kişi birden TRT’ye nasıl giriyor” sorusuna Genel Müdür, “Süreçleri İnsan Kaynakları yönetiyor” demekle yetindi. Bir diğer dikkat çeken atama ise eski milli sporcu ve sonrasında milletvekili olan Hamza Yerlikaya oldu. Milletvekilliği döneminde Vakıfbank yönetim kuruluna da atanan Yerlikaya hem milletvekilliği hem de yönetim kurulu üyeliği yaptı. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, CHP Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal’ın; İLKSAN yönetim ve denetim kurulu üyelerinin çift maaş alıp almadıkları ile ilgili soru önergesine, “yasalara uygun” yanıtını gönderdi.
ESKİ BAKANLARA LÜKS MAKAM ARACI TAHSİSİ
Sayıştay, kamu kurum ve kuruluşlarına ait 2019 yılı denetim raporlarını Eylül 2020’de paylaştı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı denetim raporunda yer alan bir bulgu AK Parti iktidarında kamuda yaşanan araç saltanatının tam gaz sürdüğünü ortaya çıkardı. Sayıştay denetçilerinin belirlemelerine göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Destek Hizmet Başkanlığı, eski bakanlara ‘makam tipi’ lüks araç tahsis etti.
