Devletin son 22 yılda şirket ve vatandaşlardan ne kadar vergi topladığı ortaya çıktı. Kişi başına düşen vergi geliri hayrete düşürdü. İşte detaylar...
Yatırımcılar, Borsa İstanbul'a getirilmesi düşünülen işlem vergisinin bir yandan şirketlere halka arzlar yoluyla önemli oranda kaynak sağlayan, diğer yandan Türkiye'ye gelmesi beklenen global fon akımlarının önemli adresi olan borsanın bu iki işlevini sekteye uğratacağını düşünüyor.
Habertürk'ten Rahim Ak'ın haberine göre, borsaya ilişkin vergi çalışmalarının sadece Maliye tarafında yapılması yani sermaye piyasaları bürokratları ve yetkililerinin henüz son sözlerini söylememiş olmaları bu vergiye ilişkin olasılıkları da beraberinde getiriyor. Maliye eğer beklenen işlem vergisini getirirse (on binde 2 olarak düşünülüyor) bu vergi ile yılda en iyi ihtimalle 5-6 milyar TL vergi alabilecek.
Peki, Maliye şimdiye kadar şirketler ve vatandaşlardan ne kadar vergi topladı?
22 YILDA 16,1 TRİLYON TL VERGİ TOPLANDI
Devlet, 2002-2024 yılları arasında yaklaşık 3 trilyon dolar vergi topladı. Türk lirası ile vatandaş ve şirketler, devlete 16,1 trilyon TL'lik vergi ödedi. Tabii ki çoğunluğu vatandaş. Şirketlerin toplam vergiler içindeki payı yüzde 10'un altındayken yeni yeni yüzde 15'e çıktı. 22 yılda toplanan verginin kişi başı karşılığı ise ortalama 35 bin dolara denk geliyor.
Son 22 yıla baktığımızda Türk lirası bazında en fazla vergi, 5,1 trilyon TL ile 2023 yılında alındı. Artan enflasyonla birlikte son 3 yıldaki vergi tutarı Türk lirası bazında katlandı. Ancak dolar bazında bakıldığında en çok vergi, Türkiye ekonomisinin parladığı dönemler olan 2012 ve 2013'te 178'er milyar dolar olarak toplandı. 2002'de 41 milyar dolar ile başlayan yıllık vergi, ekonomideki büyümeye de paralel tam 4 kattan fazla artarak 176 milyar dolara ulaştı.
Geçen yıl özellikle deprem nedeniyle 3 puan artırılarak yüzde 25'e çıkarılan Kurumlar Vergisi ve 2 puan artırılarak yüzde 20'ye çıkarılan KDV'nin etkisi de büyük oldu. Diğer yandan enflasyon nedeniyle artan fiyatlar dolayısıyla ÖTV ve KDV'deki artış da vergi gelirlerini yükseltti.
GAYRİMENKULE İLİŞKİN ÇOK SAYIDA DÜZENLEME OLACAK
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıkladığı indirim ve istisnaların hangilerinin ortadan kaldırılabileceğine bakılacak olursa, Maliye koridorlarında dolaşan dedikodular öncelikle kripto varlıkların satın alınmasında on binde 4 oranında işlem vergisi alınmasının kesin olduğunu ortaya koyuyor. Anlaşılan o ki önemli değişiklikler gayrimenkullere ilişkin olacak.
Şu anda bir ev, işyeri, arsa vb. gibi gayrimenkul alımında elde 5 yıl tutulup satılırsa vergi ödenmiyor. İşte bu 5 yıllık sınır büyük ihtimalle kalkacak.
Diğer yandan Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları'na (GYO) sağlanan vergi avantajlarının da kaldırılması veya kar payı dağıtımının zorunlu tutulması ile buradan vergi alınması planlanıyor. Bu alanda önemli bir değişiklik daha var. Gayrimenkullerin gerçek alım satım berdeli üzerinden harç ve diğer vergilerin alınması için artık ekspertiz raporu istenecek. Ayrıca boş ev vergisi alınması da gündemde.
Halka açık olmayan anonim şirketlerin 2 yıl elde tutulduktan sonra hisselerinin el değiştirmesine getirilen vergi avantajı da büyük ihtimalle artık olmayacak.
