Tarım sektöründeki plansızlık, desteklerin yetersiz olması ve sorunların görmezden gelinmesiyle üretimde kriz yaşanıyor. Tarımda girdi enflasyonu yükselmeye devam ederken, çiftçinin ürettiği ürün maliyetine bile satılmıyor. TÜİK, haziran ayına ilişkin Tarım-GFE verilerini açıkladı. Buna göre Tarım-GFE’de, haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 0,93 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,56 artış ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 42,99 artış gerçekleşti.
Türkiye’de özellikle son 20 yılda tarım sektöründe uygulanan hatalı politikalar, plansızlık, desteklerin yetersiz olmasıyla beraber üretim durma noktasına gelirken, gıda enflasyonu da tarihi zirvelere çıktı. Tarımda üretici artan maliyetlerden dolayı kazanamazken, tüketici de pahalıya gıda tüketiyor.
Türkiye’de mazot, gübre, ilaç, tohum, yem gibi tarımsal girdilerin ithalatla sağlanması, dövizdeki artışa bağlı olarak fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. Aynı zamanda elektrik ve sulama maliyetleri de artıyor. Tarım sektöründe kronikleşen sorunlara çözüm üretilmezken, maliyet artışı da durdurulmuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran ayına ilişkin Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) verilerini açıkladı.
Buna göre, endeks, haziranda bir önceki aya kıyasla yüzde 0,93, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 16,66, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 47,56 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 42,99 yükseldi. Ana gruplarda bir önceki aya göre, tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 0,61, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 2,84 artış gerçekleşti. Geçen yılın aynı ayına göre tarımda kullanılan mal ve hizmet endeksinde yüzde 44,6, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmet endeksinde yüzde 67,47 yükseliş görüldü.
Yıllık Tarım-GFE’ye göre 3 alt grup daha düşük, 8 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Yıllık artışın en düşük gerçekleştiği alt gruplar yüzde 23,54 ile tarımsal ilaçlar, yüzde 27,53 ile gübre ve toprak geliştiriciler oldu. Buna karşılık, yıllık artışın en yüksek olduğu alt gruplar, yüzde 114,01 ile veteriner harcamaları, yüzde 90,69 ile diğer mal ve hizmetler olarak hesaplandı. Aylık Tarım-GFE’ye göre 6 alt grup daha düşük, 5 alt grup daha yüksek değişim sergiledi. Aylık en fazla düşüş gösteren alt gruplar yüzde 0,13 ile veteriner harcamaları, yüzde 0,17 ile hayvan yemi oldu. Aylık artışın en yüksek olduğu alt gruplar ise yüzde 3,67 ile diğer mal ve hizmetler, yüzde 3,24 ile malzemeler olarak belirlendi. –
ÇİFTÇİNİN BANKA BORCU 6 AYDA 91 MİLYAR ARTTI
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, çiftçilerin bankalara olan borçlarının ve ödenemeyen borçlar nedeniyle bankalar tarafından takibe alınan borç tutarlarının arttığını vurguladı. Gürer, “Çiftçilerimizin bankalara olan borçları, Ocak ayında 608 milyar 294 milyon TL iken, Haziran ayında 91 milyar 579 milyon TL artışla 699 milyar 579 milyon TL’ye yükseldi. Sadece Mayıs ayına kıyasla bir ayda 10 milyar 214 milyon TL’lik bir artış yaşandı.” dedi. Gürer ayrıca, çiftçilerin ödeyemedikleri borçlar nedeniyle takibe alınan borç tutarının Ocak ayında 2 milyar 130 milyon TL olduğunu, Haziran ayında ise 466 milyon TL artışla 2 milyar 596 milyon TL’ye ulaştığını belirtti. Gürer, “Bir önceki aya göre, takibe alınan borçlarda 74 milyon TL’lik bir artış yaşandı” diye ekledi.
‘6 BUÇUK KİLO BUĞDAY İLE 1 LİTRE MAZOT ALINMIYOR’
Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde çiftçiler, artan girdi maliyetlerini ve düşük ürün fiyatlarını traktörleri ile konvoy yaparak protesto etti. Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde çiftçiler artan mazot, ilaç, gübre maliyetlerinden yakındı. Ürünlerini bir önceki yıla oranla daha düşük fiyatlara satmak zorunda kaldıklarını söyleyen çiftçiler, yetkililerden artık ciddi bir önlem almalarını istedi. Çiftçi ve aynı zamanda CHP Afşin İlçe Başkanı İsmail Kalender, “2002’de o dönemin iktidarı sayın Bülent Ecevit, Mesut Yılmaz ve Bahçeli’nin döneminde iki kilo buğday bir kilo mazot ediyordu. Şimdi altı buçuk kilo buğday veriyorsunuz bir kilo mazot alamıyorsunuz. Ben buğdayı 7 liraya verdim, gittim 10 liraya ekmek aldım. Bu cümle zaten yetiyor” dedi.
‘ELEKTRİK VE SULAMA GİDERLERİ BEL BÜKÜYOR’
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patates üreticilerini ziyaret etti ve çiftçilerin yaşadığı sorunları yerinde dinledi. Özellikle artan maliyetler, düşük ürün fiyatları ve yüksek sulama maliyetleri, patates üreticilerini zor durumda bırakıyor. Çiftçiler, gübre, ilaç ve mazot gibi temel giderlerin karşılanamaz hale geldiğini belirterek, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği konusunda endişelerini dile getirdi. Patates üreticisi Cumali Durak, özellikle sulama için kullanılan elektrik fiyatlarının yüksekliğinden şikayet etti. Durak, “Tarımda kullanılan elektrik fiyatları neden sanayi elektriğiyle aynı? Sulama kooperatiflerinin su bedellerini ödeyemez duruma geldik. Patates bu yıl tarlada kaldı, maliyetin altında satıyoruz, ürün çöp oluyor” dedi. Ziraat mühendisi Rasim Yılmaz, “2021’den bu yana gübre ve ilaç fiyatları 10 kat arttı ama patates fiyatı düştü. Üretim plansızlığı yüzünden kaynaklarımızı boşa harcadık” diyerek durumun vahametini gözler önüne serdi.
