Merkez Bankası yılın ikinci ayında faiz artış döngüsüne son verdi. Politika faizinin sabit kalması ve seçim sonrası siyasi atmosferdeki belirsizlikle döviz kurları artmaya devam ediyor. Genel seçimlerde 20.50 seviyesinde bulunan dolar/TL yerel seçimlere doğru giderken yüzde 50’den fazla artarak 31.20 oldu. Döviz kurlarındaki artış, enflasyonun frenlenememesi ile vatandaş her geçen gün fakirleşiyor.
Cumhurbaşkanlığı seçiminin yapıldığı mayıs ayından sonra, hükümet faiz politikasını kökten değiştirmiş, yüzde 8,5 olan politika faizi en son toplantıda yüzde 45’e kadar çıkarmıştı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizini şubat ayında değiştirmeyerek yüzde 45’te sabit bıraktı. Haziran 2023’ten bu yana 8 kere yapılan faiz artışı durduruldu. Politika faizinin sabit kalması ve seçim sonrası siyasi atmosferdeki belirsizlikle döviz kurları artmaya devam ediyor.
Genel seçimlerde 20.50 seviyesinde bulunan dolar/TL yerel seçimlere doğru giderken yüzde 50’den fazla artarak 31.38’i gördü. Türk Lirası, dün sabah dolar karşısında 31,38’e yükselerek tarihindeki en düşük seviyeyi gördü. Türk Lirası’ndaki hızlı değer kaybı, artışı durdurulamayan enflasyonla beraber vatandaş her geçen gün biraz daha fakirleşiyor.
Öte yandan döviz kurlarında artış devam ederken Merkez Bankası’nın rezervlerinde de erime sürüyor. Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu dört bankacı bir önceki hafta 28.5 milyar dolar olarak açıklanan net rezervlerde 23 Şubat haftasında 5.8-6 milyar dolar bandında düşüş gerçekleştiğini hesapladı. Buna göre net rezerv yaklaşık 22.5 milyar dolara gerilemiş olacak. Net rezervler Mayıs sonundaki seçimler öncesinde Merkez Bankası’nın uyguladığı negatif reel faizler ve döviz satışları sonucu -5.7 milyar dolar ile tarihi dip seviyeye inmişti.
Döviz rezervlerinde geçen yılın ikinci yarısında ise belirgin toparlanma görüldü. Bu toparlanma Aralık ayının son haftasından itibaren yönünü tersine çevirdi. 22 Aralık’ta 40.09 milyar dolara yükselerek Ocak 2020’den bu yana en yüksek seviyeyi gören net rezervler bankacıların hesaplamaları da dahil edildiğinde geçen iki ayda yaklaşık 17.5 milyar dolar gerilemiş olacak. Bankacıların hesaplamalarına göre TCMB toplam rezervleri ise geçen hafta yaklaşık 2.4 milyar dolar azalışla 132 milyar dolara geriledi.
KKM’DEKİ ERİME DÖVİZ TALEBİNİ ARTIRDI
Kur korumalı TL mevduat ve katılma hesaplarındaki tutar düşüşü sürdü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) haftalık bülteninde yer alan bilgilere göre, kur korumalı TL mevduat ve katılma hesapları 2 trilyon 367,7 milyar TL’den 2 trilyon 343,2 milyar TL’ye geriledi. Uzmanlara göre döviz talebinin sürmesinde, TL kaynaklı kur korumalı mevduat hesaplarının artık açılamaması da etkili oldu. KKM hacmi 123 milyar dolar seviyesinden 9 Şubat itibarıyla 80 milyar dolara geriledi. Kapanan KKM’lerin 24 milyar dolarının TL kaynaklı KKM hesabı olduğu belirtilen analizde, kalan TL KKM bakiyesinin ise 10 milyar dolar seviyesinde olduğu hesaplandı. KKM hacminde yaşanan bu düşüş ise çıkan paranın bir kısmının dövize geçmiş olabileceğini akıllara getirdi. Bu gelişmenin ardından piyasa katılımcıları da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) döviz talebini azaltıcı olası adımlarını beklemeye başladı.
TL’NİN 5 YILLIK DEĞER KAYBI YÜZDE 80’DEN FAZLA
Dolar/TL kuru dün sabah 31,38’e yükselerek tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Euro/TL kuru ilk kez 34’ü aşarken, Sterlin/TL kuru da 39,77’yi gördü. Dolar/TL kuru Salı günü alıcılı bir seyir izleyerek yüzde 0,1 artışla 31,14’e yükselmiş, güne ise 31,16 seviyesinde başlamıştı. 2023’te dolar karşısında yüzde 30’dan fazla eriyen TL’nin son 5 yıldaki değer kaybı ise yüzde 80’den fazla. Geçen yıl iç piyasada yatırımcısına en çok kazandıran yatırım araçlarından olan altında yükseliş devam ediyor. Ons fiyatı yatay seyrederken gram altın dün tarihi zirvesini 2049 liraya taşıdı. Haftanın üçüncü işlem gününe 2033 liradan başlayan gram altın 2049 liraya kadar yükselerek rekor kırdı. Gram altın şu sıralarda 2035 liradan işlem görüyor.
NET ULUSLARARASI REZERVLERDE AZALMA 5.9 MİLYAR DOLAR
Bankacılık sektörü uzmanları net rezerv içinde değerlendirilen yurtiçi bankalarla yapılan swap hacminin 23 Şubat haftasında 1.8 milyar dolar azalmasının geçen hafta net rezervi olumsuz etkilediğini vurgularken altın fiyatlarının yükselmesinin de net rezervde 0.3 milyar dolarlık artışa yol açtığını kaydetti. Kamunun döviz mevduatının 23 Şubat haftasında 0.3 milyar dolar düştüğünü aktaran uzmanlar bu işleklerin net rezervin geçen hafta 1.8 milyar dolar gerilemesine yol açtığına işaret etti. 5.9 milyar dolarlık erimeden 1.8 milyar dolar hariç kalan 4.1 milyar dolarlık gerilemenin büyük kısmı ise ihracat döviz alımları, reeskont kredi ödemeleri, kamu kurumlarına ve piyasaya döviz satışları, yurtdışı bankalarla depo/swap işlemleri nedeniyle yaşandı. Bu 4.1 milyar dolarlık döviz çıkışı olduğunu ortaya koyuyor.
Bankacılık sektörü analistlerinin hesaplamalarına göre Merkez Bankası Aralık 2023’te yabancı fon girişlerinin desteği ile 13.1 milyar dolar net döviz alışı yaptıktan sonra Ocak 2024’te 6.1 milyar dolar, şubat başından 23 Şubat’a kadarki dönemde de 4 milyar dolar döviz satışı gerçekleştirdi. Uzmanlar bu satışların büyük ölçüde kur korumalı mevduat dönüşleriyle ilgili bankacılık sektörünün talebinin karşılanmasından kaynaklandığına işaret etti.
