Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın SGK’ya olan borçları nedeniyle 6 belediyeye haciz uygulayarak personel maaş hesapları dahil tüm hesaplara bloke koydurmasına yönelik tartışmalar devam ederken, Sayıştay’ın son denetim raporunda SGK’nın alacaklarının muhasebe teknikleri ve mali tablo düzenlemelerinde hatalar olduğu tespit edildi.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) borcu bulunan belediyelere yönelik haciz işlemleri başlatmasıyla ilgili tartışmalar devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bu adımın gerekçesi olarak “en fazla prim borcuna sahip belediyeler” vurgusunu yaparken, hedefteki belediye yönetimleri ise borç tutarı ve hukuki işlemlerin şeffaflıktan uzak olduğu gerekçesiyle karara itiraz ediyor.
SGK’NIN ALACAK HESAPLARI ‘HATALI’
Sayıştay’ın 2023 yılı denetim raporu, SGK’nın muhasebe sistemi ve mali tablolarında çok sayıda hata bulunduğuna işaret ediyor. Rapora göre, SGK’nın cari ve geçmiş dönem alacakları tam ve doğru bir şekilde mali tablolara yansıtılmıyor. Tespit edilen başlıca hatalar şunlar:
- Hazine’den tahsil edilen alacakların muhasebe kayıtlarında hatalı yer alması.
- Alacak takibinin yapıldığı yazılımlarda entegrasyon eksikliği.
- Tecil ve taksitlendirme işlemlerinin muhasebe kayıtlarına eksik yansıtılması.
- Tahsilatların emanet hesaplarında izlenmesi.
- Kuruma ait taşınmazların muhasebe kayıtlarında hatalı takip edilmesi.
- Raporda ayrıca, SGK’nın toplam 412,47 milyar TL’lik 4/1-a kapsamında ve 191,85 milyar TL’lik 4/1-b kapsamındaki alacağının önemli bir kısmının mali tablolara yansıtılamadığı belirtiliyor. Bu durumun, SGK’nın hesaplarında şeffaflık ve tutarlılık sorunları yarattığı ifade ediliyor.
Bakanlık, SGK’ya “en fazla prim borcu” bulunan Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Mersin Büyükşehir Belediyeleri ile Şışli Belediyesi’ne yasal takip başlatıldığını duyurdu. Belediyelere ait toplam borç miktarının 20 milyar TL’yi aştığı iddia edilirken, bu rakamın gerçekçiliği belediyeler tarafından sorgulanıyor. İlgili belediyeler, hesaplara bloke koyulmasının kamu hizmetlerini sekteye uğrattığı ve bu durumun “halkı cezalandırma” niteliği taşıdığını savunuyor.
Borç tutarları belediyeler bazında şu şekilde açıklandı:
- Ankara Büyükşehir Belediyesi: 5,7 milyar TL
- İzmir Büyükşehir Belediyesi: 5,3 milyar TL
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi: 3,3 milyar TL
- Adana Büyükşehir Belediyesi: 3 milyar TL
- Şışli Belediyesi: 1,8 milyar TL
- Mersin Büyükşehir Belediyesi: 1 milyar TL
Belediye yönetimleri ise bu rakamların gerçek durumu yansıtmadığını ve SGK verileri ile uyumsuz olduğunu öne sürüyor.
SGK’NIN TOPLAM ALACAĞI
Dünya'da Naki Bakır'ın haberine göre; Sayıştay Raporunda SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünden alınan veriye göre; Kurumun 2023 yılı sonu itibarıyla 4/1-a kapsamında 412 milyar 471 milyon 503 bin 673 TL ve 4/1-b kapsamında 191 milyar 849 milyon 648 bin 739 TL alacağı bulunduğu belirtildi. 4/1-a kapsamında aslı 41 milyar 823 milyon 941 bin 33 TL ve 4/1-b kapsamında aslı 4 milyar 67 milyon 164 bin 639 TL olan Kurum alacağının yapılandırıldığı kaydedildi. Raporda, “Kurum alacağına dönüşen bu tutarlar tam ve doğru olarak mali tablolara yansıtılamamaktadır” tespiti yer alıyor.
ALACAKLARDA HATALI RAPORLAMA
Sayıştay Raporunda yer alan “Kurumun alacaklarına ilişkin işlemlerin tahakkuk esasına göre gerçekleştirilmemesi nedeniyle mali tabloların cari ve geçmiş dönemde Kurum alacağına dönüşmüş tutarları tam olarak yansıtmadığı görülmüştür” ifadesi dikkati çekiyor. Raporda, faaliyet ve alacak hesaplarına ait tahsilatların emanet hesaplarında izlendiğine işaret edilerek, “Kurumun cari yıl prim gelirleri ve geçmiş dönem alacaklarına ait tahsilatların emanet hesaplarında izlenmesi nedeniyle varlık ve yükümlülükler ile faaliyet sonuçlarının hatalı raporlandığı görülmüştür” ifadesine yer veriliyor.
SGK BORÇLULARI 8 YILDIR İLAN ETMİYOR
SGK, 5502 sayılı Kanun gereği her yıl “borçlu işverenler” listesini ilan etmek zorunda. Ancak bu yükümüllük en son 2016 yılında yerine getirildi. Uzmanlara göre, borçlu listesinin açıklanması, “en borçlu belediyeler” iddiasının şeffaf bir zeminde değerlendirilmesini sağlayabilir.
