ABD dünyadan sır gibi sakladığı ‘Yüzyılın Anlaşması’nı adım adım hayata geçiriyor. Trump yönetimi, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak kabul ederek başlattığı süreci 40 yıldır Tel Aviv yönetiminin işgal ettiği Golan’ın ilhakını resmen tanıyarak sürdürdü. Üçüncü hamle Batı Şeria’daki yerleşimler için geldi. ABD’nin Kudüs elçisi “İsrail’in bu bölgeleri ilhak hakkı var” dedi.
Filistin’i yavaş yavaş işgal eden İsrail’in ‘oldu bittisini’ Washington meşrulaştırmaya devam ediyor. Trump’ın Golan imzası sonrası Washington’un İsrail Büyükelçisi “İsrail’in Batı Şeria’nın bir kısmını koruma hakkına sahip” dedi.
BD’nin sınırsız desteğini arkasına alan İsrail’in Filistin’de uyguladığı zulüm kronikleşirken Washington, Tel Aviv’in işgallerine meşrulaştırmaya devam ediyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın Filistin Büyükelçiliği ve Golan kararından sonra Wasgington’un İsrail Büyükelçisi David Friedman İsrail’in Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim birimlerini ilhak hakkı olduğunu söyledi.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Nisan ayındaki seçimler öncesinde Batı Şeria’da bulunan Yahudi yerleşim yerlerini İsrail’e bağlamak istediği yönündeki açıklamlarıyla ilgili New York Times gazetesine konuşan ABD Büyükelçisi Friedman, ilhak süreci başlarsa Washington’un nasıl bir yanıt vereceğini açıkladı. David Friedman New York Times’taki röportajında “Belirli şartlar altında İsrail’in Batı Şeria’nın bir kısmını koruma hakkına sahip olduğunu düşünüyorum. Fakat hepsini değil” dedi. Friedman, “Bütün bunlar, anlamak istediğimiz hususlar, önyargıda bulunmak istemem” ifadelerini de sözlerine ekledi. Friedman’ın bu sözlerinin Washington’un desteklediği Netanyahu’ya 17 Eylül’deki seçimlerde avatndaj sağlayacağı belirtiliyor. ‘İkinci Golan vakası’ olarak yorumlanan Friedman’ın sözlerine Filistin başmüzakerecisi Saed Erakat, Twitter üzerinden “İşgal edilmiş toprakları ilhak etme görüleri, uluslararası hukukta bir savaş suçudur” diyerek yanıt verdi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın talimatıyla damadı ve Beyaz Saray Danışmanı Jared Kushner’ın Filistin sorunu için hazırladığı ve ‘Yüzyılın Anlaşması’ olarak adlandırılan planda da hukuksuz Yahudi yerleşimleri Filistin topraklarında kalmasına rağmen İsrail’e bağlanıyor. İsrail basınına sızan planın ilgili maddesinde “Batı Şeria bölgesindeki büyük Yahudi yerleşimleri İsrail’in elinde kalacak, hatta bu bölgedeki diğer yerleşim yerleriyle bağlantı kurulması için yerleşim alanları daha da genişletilecek” hükmü bulunuyor. Ancak ne Filistinli liderler ne Ürdün ne de diğer Ortadoğu ülkeleri planı kabul etmiyor. Planın kabul edilmeyeceğini ABD Başkanı Trump ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’da Londra ziyereti sırasında yaptıları açıklamlarda bunu itiraf etmişlerdi. Trump ve Pompeo “Anlaşmanın kabul göreceğini sanmıyorum” demişti.
Ayrıca Trump İsrail’in bölgedeki işgallerini meşrulaştırdığı yerler Filistin topraklarıyla da sınırlı değil. Trump, mart ayında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu Beyaz Saray’da ağırladıktan sonra Nisan’da yapılacak seçimlerde Netanyahu’ya büyük avantaj sağlayan (Nisandaki seçimlerde Netanyahu’nun partisi birinci çıktı ancak hükümeti kuramadı) Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanıyan kararnameyi imzalamıştı. İsrail’in 1967’de işgal ettiği ve 1981 yılında da ihak ettiği Suriye toprağında İsrail’in egemenliğini tanıyan Trump’ın ‘oldu bitti’ imzasına dünyadan tepki yağmıştı. Öte yandan nisan ayında İsrail Başbakanı Netanyahu bir radyo programında, Başkan Trump’ın Golan Tepeleri konusundaki tutumunun, kendilerine Batı Şeria’nın da ilhakının olası olduğunu gösterdiğini ve bunu ‘kademeli bir süreç içinde, Amerika’nın tanımasıyla yapmayı tercih edeceğini’ söylemişti.
Bölgede Osmanlı’nın hâkimiyetinin son bulmasından sonra geldiğimiz noktada Filistin, Batı Şeria ile Gazze Şeridi’ne sıkışmış durumda. ‘Nehirden (Batı Şeria) Denize (Akdeniz)’ olarak tabir edilen tarihsel Filistin toprakları küçülürken, İsrail genişliyor.
Barı Şeria ve Kudüs’te 720 bin işgalci
İsrail’in Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim yerleriyle ilgili geçen yıl bir rapor hazırlayan Arap Birliği İsrail’in 1967’den bu yana işgal altında tuttuğu Batı Şeria’da 131, Doğu Kudüs’te 18, Batı Şeria’nın tepelerinde ise 116 yerleşim birimi kurduğunu açıklamıştı. Raporda, ABD’nin teşviki ve uluslararası camianın yapılanlanların hesabını sormaması nedeniyle yerleşim faaliyetlerinin hızla ve Batı Şeria’nın tamamını kapsayacak şekilde genişlediği uyarısı yapıldı. Raporda ayrıca İsrail’in 1967’den bu yana işgal altında tuttuğu Batı Şeria’daki yerleşim yerlerinde 500 bin ve Doğu Kudüs’te 220 bin yerleşimcinin ikamet ettiği, bu yerleşimcilerin sayısının kısa sürede 1 milyona çıkarılacağı belirtiliyor.
Trump’ın İsrail danışmanıydı
“İsrail’in Batı Şeria’nın bir kısmını koruma hakkına sahip” diyen Friedman, İsrail’e yakınlığı ile dikkati çekiyor. Yahudi asıllı olan Friedman, seçim kampanyası boyunca Trump’a, İsrail konusunda danışmanlık yapmıştı. Trump’ın İsrail’e büyükelçi olarak atadığı Friedman, Batı Şeria’ya yeni Yahudi yerleşim birimleri inşa edilmesi ve ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasına destek vermişti. Friedman, bir dönem İsrail’de yayımlanan Yahudi yerleşim birimi yanlısı Siyonist Arutz Sheva ve sağcı Jerusalem Post gazetelerinde de köşe yazarlığı yapmıştı.
