Sosyal medya devi Facebook’un çıkartacağı kripto para Libra, tartışmaları da beraberinde getirdi. Başta ABD olmak üzere bir çok devlet olumsuz tepki gösterdi. Peki Libra neden devletleri rahatsız etti? Tüm mesele sanal paranın kötü amaçlar için kullanılma ihtimali mi?
Facebook’un çıkartmaya hazırlandığı Libra’yı bankacılık sistemine erişimi olmayan milyarlarca insan için alternatif bir hizmet sunacağı için savunanlara karşı, Facebook’a küresel finansal sistem üzerinde büyük bir güç vereceği ve devletlerin bastığı paraların kullanımını azaltacağı için tehdit gözüyle bakanlar da bulunuyor.
Facebook’un kararını açıklamasından kısa bir süre sonra, ABD Kongresi’nin Finansal Hizmetler Komitesi’nden Maxine Waters ve birçok başka kongre üyesi Facebook’a bir mektup yazarak Libra’yı biraz ertelemesi çağrısında bulundu. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg’e hitaben yazılan mektupta siyasi karar vericilerin Libra’yı incelemek için biraz zamana ihtiyacı olduğu belirtildi.
Facebook’un yaklaşık 2,5 milyara yaklaşan kullanıcısı bulunuyor. Şirketin satın aldığı Instagram’ın 1 milyar, WhatsApp’ın da 1,5 milyar kullanıcısı var. Libra’nın çıkması ve kullanılmaya başlaması durumunda dünyada en çok kullanılan para birimi olacağı yorumları yapılıyor.
Perşembe günü de ABD Başkanı Donald Trump, bir tweet atarak Facebook’un Libra’yı çıkartması halinde mevcut bankacılık regülasyonlarının yeni kripto para için de geçerli olacağını ilan etti. “Facebook ya da başka bir firma banka olmak istiyorsa, diğer bankalar gibi bankacılık düzenlemelerine tâbi olmalı” diyen Trump’a karşılık veren Facebook sözcüsü, Libra’nın bankacılık sistemine bir alternatif olmadığını ve bir banka olarak çalışmayacaklarını ifade etti.
LİBRA NEDİR? NASIL ÇALIŞACAK?
Trump’ın tweetinden sonra sadece kripto para meraklılarının değil herkesin gündemine oturan Libra, tıpkı Bitcoin ve Ethereum gibi blokzincir teknolojisi temelinde geliştirilen bir kripto para. Bugüne kadar aralarında Mastercard ve Visa gibi finans kuruluşlarının ve Uber gibi teknoloji şirketlerinin de bulunduğu 28 firma ve kâr gütmeyen sivil toplum kuruluşu Libra’ya destek verdiğini açıkladı. Ancak Facebook’un kripto parasını desteklediğini açıklayan banka henüz bulunmuyor.
Facebook, Libra’yı ve dijital cüzdanını geliştirmek için Calibra adlı yeni bir iştirak kurdu. Dijital cüzdanın Facebook, Messenger ve WhatsApp’ın bünyesinde bir uygulama olarak bulunabileceği gibi münhasır bir uygulama olarak da indirilebileceği açıklandı. Dijital cüzdan sayesinde milyarlarca Facebook kullanıcısı Libra ile alışveriş yapabilecek ve herhangi bir ücret ödemeden para transferi gerçekleştirebilecek. Kullanıcıların gerçek kimlikleri para transferlerinde gizlenebilecek böylece mahremiyet korunmuş olacak. Ancak birçok siyasi (bunlara Trump da dahil) bu tür işlemlerin yasal olmayan işler için de kullanabileceği kaygısını taşıyor.
Hem Libra hem de dijital cüzdan, Libra Derneği tarafından yönetilecek. Merkezi Cenevre’de bulunacak derneğin bünyesinde akademik enstitüler ve STK’lar da bulunacak. Facebook Libra’yı piyasaya çıkartacağı 2020 yılına kadar Libra Derneğinin 100 üyeyi bulmasını amaçlıyor.
FACEBOOK’UN NE KADAR KONTROLÜ OLACAK?
Siberbülten.com sitesinde yer alan haberde, Facebook'un yeni sanal parası üzerindeki kontrolü ve sınırları da ele alındı. Calibra’nın başında bulunan David Marcus, Libra piyasaya sürüldükten sonra Facebook’un para birimi üzerinden herhangi bir kontrolünün olmayacağını savunuyor. Daha açık bir ifadeyle Libra Derneğinin diğer üyelerinin kripto paranın yönetiminde ne kadar söz hakkı varsa, Facebook’un da o kadar söz hakkı olacağı ifade ediliyor. Facebook ile birlikte Libra Derneğinin diğer kurucu üyeleri Libra hisselerinden kâr elde edebilecekler. Libra Reserve’de kripto paranın kullanıcılarının Libra satın almak için ödediği para bulunacak.
Eğer Facebook’un ortaya koyduğu plan işler ve sosyal medya ağındaki milyarlarca insan Libra’yı kullanırsa devletlerin bastığı Dolar ve Euro gibi para birimleriyle yarışacak yeni bir para birimi ve alternatif bir finansal sistemin doğuşuna şahitlik edebiliriz. Devletleri devlet yapan niteliklerden biri olan ‘para basma’ özelliği de belki de insanlık tarihinde ilk kez devlet dışı bir aktör tarafından gerçekleştirilmiş olacak.
Devletlerin bu konudaki rahatsızlığı sadece Trump’ın attığı tweetlerden ibaret değil. Fransız Senatosu’nda konuşan Maliye Bakanı Bruno Le Maire, devletlerin çıkardığı para birimleriyle rekabet haline girecek olan Libra’ya karşı olduğunu belirtti. Avrupa Merkez Bankası üst düzey yetkilisi Benoît Coeuré deLibra’nın bankacılık düzenlemelerinin dışında çalışmasına izin verilmemesi gerektiğini söyledi. İngiltere Finansal İşlemler Merkezi ise yaptığı açıklamada Libra ile ilgili İngiliz Merkez Bankası ve Maliye Bakanlığı ile birlikte çalışma başlattıklarını duyurdu. Geçen sene kripto para ile bankalarda işlem yapılmasını yasaklayan Hindistan, Libra’yı yasaklayabileceğini açıkladı. Türkiye Merkez Bankası ise Libra tartışmalarına girmeden kendi kripto parasını çıkartacağını ilan etti.
