ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, 9 Temmuz Pazar günü İstanbul’daki Dünya Petrol Kongresi’ne katılmak üzere Türkiye’ye gelecek. Görüşmede, Suriye, Gülen'in iadesi ve Katar konularının ele alınacak. Tillerson Ankara'ya, Afrin’e müdahalenin DEAŞ'la savaşta dikkat dağıtacağı uyarısında bulunacak.
Tillerson, iki gün sürecek olan ziyareti sırasında Türk mevkidaşı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başta olmak üzere bir dizi ikili görüşme de yapacak. Tillerson’ın Türkiye’deki öncelikli gündemi Suriye. ABD yönetimi Ankara’nın Rakka’nın düşürülmesi için Suriye Demokratik Güçleri (SDG) içinde savaşan YPG’yi hedef alan eylem ve söylemlerinden kaygılı. Tillerson Türk tarafına, Afrin’e müdahalenin DEAŞ'la savaşta dikkat dağıtacağı uyarısında bulunacak.
Trump yönetimini Ankara’nın itirazlarına rağmen bir yandan Rakka’nın DEAŞ'tan temizlenmesi için YPG’ye ağır silahlar göndermeye devam ederken öte yandan Türkiye’ye PKK ile mücadelede daha fazla destek için formül arayışında. Edinilen bilgilere göre ABD, PKK’nın Batı’daki finans kaynaklarının kesilmesi için bir dizi yeni önlem üzerinde çalışıyor. ABD, YPG’ye gönderilen silahların listesini periyodik olarak Türkiye ile paylaşmaya devam edecek. Türkiye’den beklenti ise Suriye’de Rakka savaşındaki dengeleri değiştirecek yeni bir askeri müdahaleden kaçınması.
Amerikan Dışişleri yetkilileri, ‘Suriye’de son derece karmaşık bir savaşın içindeyiz, dolayısıyla da sahadaki dengeler konusunda müttefiklerimizle yakın koordinasyon içinde olmalıyız. Bizim attığımız ya da onların attıkları adımların sürpriz olmaması için mesajımızı devamlı güçlü olarak veriyoruz’ diyor.
GÜLEN DOSYASINDA GELİŞME YOK
15 Temmuz’un yıldönümünün hemen arifesinde gerçekleşek olan görüşmelerde Türk tarafının Fetullah Gülen’in iadesine ve Gülen’in ABD’deki yapılanmasının soruşturulmasına yönelik talepleri güçlü bir biçimde gündeme getirmesi bekleniyor. Ancak Türkiye’nin iade için gönderdiği dosyalardan henüz ABD’de yargı sürecini başlatacak bir sonuç alınmış değil. Tillerson’ın Türkiye’de beklentileri karşılayacak bir mesaj verme ihtimali düşük.
BÜYÜKELÇİLİK PERSONELİYLE TOPLANTI
Tillerson ABD’nin Ankara’daki Büyükelçiliği’ni ziyaret ederek buradaki personelle de bir araya gelecek. Türkiye’deki ABD temsilcilikleri son olarak buradaki telefonlardan ‘MİT Tırları’ şüphelilerinin arandığı yönündeki iddialarla gündeme gelmişti. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı ABD Büyükelçiliğine belge ve sorular gönderildiğini açıklamıştı.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ TÜRK DEMOKRASİSİNİN SAĞLIĞI İÇİN KRİTİK ÖNEMDE
Öncelikli gündem olmasa da Tillerson’ın Türkiye’de ABD’nin demokrasinin kalitesine ilişkin mutat uyarılarını tekrarlaması muhtemel. Ziyarete ilişkin bilgi veren Amerikan Dışişleri yetkilileri, Tillerson’ın tutuklu gazeteciler ve kapatılan STK’larla ilgili sorunları gündeme getirip getirmeyeceğinin sorulması üzerine ‘Türk hükümeti ile yapılan görüşmelerde şeffaflık ve hukukun üstünlüğü unsurlarını Türk demokrasisinin sağlığı açısından hayati kritik önemde olduğunu açıkça söylüyoruz’ dedi.
KATAR'A ASKER GÖNDERMEK TANSİYONU YÜKSELTİR
Trump yönetiminin Ankara’dan bir diğer önemli beklentisi ise Katar krizinde gerilimi tırmandıracak adımlardan kaçınması. Bu beklenti geçen haftaki 40 dakikalık telefon görüşmesinde ABD Başkanı Trump tarafından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a bizzat iletilmişti. Amerikalı Dışişleri kaynakları, ‘Türkiye’nin tarafların söylemlerini sakinleştirecek ve herkes açısından işleyebilecek bir anlaşmaya varılmasını destekleyen bir rol oynamasını umut ediyoruz’ diyor. ABD açısından en hassas konu Türkiye’den gelen Katar’a askeri birlik gönderileceğine yönelik açıklamalar. Washington’da Türkiye’den bu yönde bir adımın krizi sonlandıracak olası bir uzlaşıyı olumsuz etkileyeceği görüşü hakim.
RUSYA İLE ‘UÇUŞA YASAK BÖLGE’ KONUŞMAYA HAZIRIZ
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın Hamburg’daki G-20 zirvesine hareket etmeden önce yaptığı Suriye açıklamasında sürpriz bir ‘uçuşa yasak bölge’ vurgusu vardı. ABD Başkan Donald Trump’ın zirve sırasında Rusya Devlet Başkanı Putin ile yapacağı görüşmenin öncelikli konusunun Suriye olacağına dikkat çeken Tillerson yazılı açıklamasında Washington’ın pozisyonuna netlik getirdi:
Suriye’deki bütün aktörler şunu unutmamalı; savaşımız IŞİD ile. Dolayısıyla Suriye’de hem rejim ve müttefiklerini, hem de IŞİD’le mücadele koalisyonunda yer alan güçleri birbirleriyle çatışmaktan imtina etmeye ve çatışmasızlık protokollerinde öngörülen kabul edilmiş coğrafi sınırlar içinde kalmaya davet ediyoruz.
RUSYA'NIN KİMYASAL SORUMLULUĞU
ABD ile Rusya’nın bir çok konuda çözümlenmemiş farklılıkları var ancak ortak güvenlik çıkarlarımız için Suriye’de makul bir koordinasyon içinde olma potansiyelimiz var. Esad rejiminin garantörü olan Rusya’nın hiçbir grubun IŞİD’den ve diğer terör örgütlerinden kurtarılan bölgeleri yasa dışı olarak işgal etmemesini temin etmek gibi bir sorumluluğu var. Rusya’nın aynı zamanda Esad rejiminin yeniden kimyasal silah kullanmasını engellemek gibi bir sorumluluğu da var.
Suriye’de ABD ile Rusya arasındaki çatışmasızlık bölgeleri bugüne kadar sahada istenmeyen yan hasarların önlenmesinde başarı sağladı. İstikrarın tesis edilmesi için Rusya ile - uçuşa yasak bölge, sahada ateşkes gözlemcileri ve koordineli insani yardım da dahil olmak üzere - bir dizi ortak mekanizmanın kurulması opsiyonlarını araştırmaya hazırız.
IŞİD KÜLLERİNDEN DOĞMASIN
Rakka operasyonu sürüyor ve IŞİD büyük yara aldı. Eğer bütün taraflar sadece IŞİD’in bitirilmesi hedefine kitlenirse Suriye’de IŞİD’in tamamen bitirilmesi hedefine çok yaklaşmış olacağız. Bu hedefi gerçekleştirmek için uluslararası toplumun, özellikle de Rusya’nın IŞİD’i küllerinden doğuracak adımlardan kaçınması ve istikrara hizmet edecek adımlar atması gerek.
