Hepsine değil ama belirli standartlara göre ciddi olduğunu düşündüğüm bazı kuruluşların anketlerine güveniyorum. Siyasal trendleri ve gidişatı izlemek için takip ettiğim, kulak kabarttığım kamuoyu araştırmalarından yararlanıyorum. Yoğun tartışmalarla geçen günleri, bitmek tükenmek bilmez analizleri ve meraklı tahminleri teyid adına güvenilir çalışmalarla ilgileniyorum.
Sadece merak değil, seçmenin düşüncesi ve eğiliminin hangi istikamette geliştiğini izlemek aynı zamanda işimizin de bir parçasıdır.
Elimde, son dönemde çok değerli çalışmalar yapan yeni bir kuruluşun anketi ve ankete bağlı analizler içeren aylık raporu bulunuyor. Özel abonelerine hizmet veren PANAROMA TR isimli çalışmayı sadece anket sonuçları için değil, buna bağlı siyasal, ekonomik, sosyal ve küresel analizler açısından önemsiyorum. Ayda bir yayınlanan çalışmanın Haziran 2021 raporundan genel rakamlar ve eğilimleri yansıtacağım.
Seçmenin önce, ekonomiden başkanlık sistemine, Sedat Peker’den Kanal İstanbul’a kadar hükümetin aldığı pozisyonlara karşı toplumun ne düşündüğüne bakalım.
Erken Seçim? Seçimini zamanında yapılmasını isteyenler yüzde 42’de kalırken yüzde 46 hemen sandık istiyor. (Not: Bu soruda ve aşağıdakilerde geri kalan kesim ya “fikrim yok” ya da “bilmiyorum” cevabı vermektedir.)
Hükümet Sistemi? Cumhurbaşkanlığı Hükümet (Başkanlık) Sistemi referandumda yüzde 51,4 ile kabul edilmişti. Bugün ise ankete göre durum bir hayli farklı. Başkanlık sistemini desteklerim diyenler yüzde 30’un hemen altında ve parlamenter sistem isteyenlerin oranı ise yüzde 51’e ulaşmış bulunuyor.
Kanal İstanbul? Bu projeyi doğru bulanların oranı yüzde 22, yapılmasını istemeyenler ise yüzde 45’in üzerinde seyrediyor.
Üç konunun özeti hükümetin içinde bulunduğu veya desteklediği konularla halkın tercihleri arasındaki mesafe iyice açılmış durumdadır. Devam edelim…
Ekonomik gidişat? Ekonominin iyiye gittiğini düşünenlerin oranı yüzde 19, kötüye gidiş olduğunu düşünenler ise yüzde 69’da seyrediyor.
İşsizlik? Ailesinde işsiz olmadığını söyleyenler sadece yüzde 39 ama iş arayıp bulamadığını söyleyenler yüzde 48,8 ve artık iş aramaktan vazgeçenler ise yüzde 12’ye ulaşmıştır.
Aynı makas açıklığı; yani iktidar ile seçmenin olup bitenleri değerlendirmekte bakış farkları ekonomide daha bariz görülüyor. Dolayısıyla ekonomide hükümete güven yüzde 31’de kalırken, yüzde 60’ın üzerinde seçmen güvenini kaybetmiş bulunuyor.
Sedat Peker? Önemli bir yarışma da bu konuda yaşanıyor. Seçmenin yüzde 19’dan biraz fazlası Peker’in iddialarını ciddi bulmuyor; yüzde 52’ye yakını ise ciddiye alınması gerektiğini düşünüyor. Devamında bu konuya bağlı olarak yüzde 12,5 iktidarın iddialar karşısında yaptıklarını yeterli bulurken, yüzde 58’i yetersiz görüyor.
PANAROMA TR’nin çok geniş aylık çalışmasından özetin özeti bir kesit aktardım. Çok daha fazla soru ve isimlere dair anket sonuçları da var. Hepsini değil ama her ankette en çok merak edilen “Bugün seçim olsa” sorusunun cevabını da genel hatlarıyla aktarayım: Millet İttifakı ve ittifak dışındaki muhalefet partilerinin toplam oyu yüzde 55’in biraz üzerinde Cumhur İttifakı’nın toplam oyu ise yüz de 45’in biraz altında demirlemiş bulunuyor. Bu tablo da iktidar aleyhine seçimlerden beri görülen en yüksek oy kaybını ifade ediyor.
Esasen şaşırtıcı da değil… Seçim sonuçlarını tahmin eden bu rakamlarla iktidar icraatlarının veya icraat eksikliklerinin değerlendirilmesi arasındaki ilişki barizdir. Seçmenin, yüzde 42,2 olumsuz değerlendirmeye karşı yüzde 49,4’le desteklendiği koronavirüsle mücadele hariç bütün kalemlerde iktidarın güçlü bir onaylanma ve beğenilme eksikliği vardır. Toplumun belirli branşlardaki memnuniyetsizliği kaçınılmaz olarak parti tercihine de yansımaktadır.
Bu ve benzeri çalışmalarda iktidar için, muhalefet için dersler var vardır. Ülkede yaşananların ne anlama geldiğini bilmek isteyenler için de değerli ipuçları…
