AB Genel Verileri Koruma Tüzüğü, izinsiz veri kullanımını engelliyor. Ancak internet kullanıcıları bu hakkını hemen hemen hiç kullanmıyor. Geçtiğimiz yıl bir festivalde alan hizmeti veren bir girişimci anlaşma şartlarına, bölgedeki tuvaletleri temizleme koşulunu da ekledi. Bu anlaşmaya farkında olmadan 22 bin kişi onay verdi.
MİKDAT KARAALİOĞLU / FRANKFURT
Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün (GDPR) uygulamaya sokulmasının üzerinden 100 gün geçti. Ancak bu beklenildiği gibi internet kullanıcılarının verilerin korunması konusundaki davranışının değişmesine fazla katkı sağalmadı. İnternet devlerinin bu yasa dolayısıyla büyük cezalar ödemek zorunda kalacağı tahminleri de gerçekleşmedi. Hiç kimse Genel Anlaşma Şartlarını onaylarken neyi onayladığını bilmiyor. Geçtiğimiz yıl bir festivalde alan hizmeti veren bir girişimci anlaşma şartlarına, bölgedeki tuvaletleri temizleme koşulunu da ekledi. Bu anlaşmaya farkında olmadan 22 bin kişi onay verdi.
HAKLARIMIZIN FARKINDA DEĞİLİZ
Bir işletmecinin genel verilerin korunmasına dikkat çekmek için yaptığı bu uygulama aslında milyarlarca internet kullanıcısının, verilerini bilinçsizce internet devlerinin inisiyatifine terk ettiğinin de ispatı. Oysa yeni GDRP sayesinde kullanıcılar internet devlerine, kendileri hakkında hangi verileri kaydettiklerini sorma ve bu verilerin silinmesini talep etme hakkına sahip.
DEVLER İHMALDEN MİLYARLAR KAZANIYOR
Ancak bu imkanın da kullanım alışkanlıklarında bir değişiklik yaratması beklenmiyor. İnsanlar interneti alışık oldukları şekilde kullanıyor ve bu alışkanlık internet devleri tarafından pervasızca suistimal ediliyor. Google bu verilerle verdiği reklam hizmetlerinden ayda 3 milyar dolar kazanıyor. Facebook ise ayda 2 milyar dolar. Bu rakamlara, reklam müşterileri için şahsa özel reklam yapmak imkanı sağlandığı için ulaşılıyor. Yani kullanıcıların farkında olmadan kullanılmasını izin verdiği veriler aracılığı ile.
Silicon Vadisi’nin yeni mottosu ‚"Kontrol sende. Verilerin sana ait" şeklinde. Teorik olara bu doğru bir ifade ancak uygulamada bu ayrıcalık genelde programcılar, dizayncılar ve IT uzmanları gibi ayrıntılara vakıf bir azınlığa ait. Geriye kalan çoğunluk verileri hakkındaki inisiyatifi bilerek ya da bilmeyerek internet devlerine bırakıyor.
UZUN SÜREÇ
Norveçli tüketiciyi koruma uzmanları Facebook ve Google’nin ön ayarlarının kullanıcıların özel bilgilerini tespit ettiğini söylüyor. GDPR sonrası uygulamaları inceleyen uzmanlar özel verilerini korumak isteyenlerin, aşmaları gereken uzun bir tıklama süreci olduğunu tespit etti. Verileri kullanmak için onay çok basit bir şekilde mümkün olurken, reddetmek uzun ve yorucu bir süreç. Uzmanlar kullanıcıları manipüle eden bir dizaynın da kullanıldığına dikkat çekiyor.
ÇÖZÜM BİRAZ DİKKAT VE ZAMAN AYIRMA
Her kullanıcının kullandığı platformun ayarları ile daha fazla meşgul olması gerekiyor. Apple’de 'Ayarlar-Reklam-Ad Tracking' deaktivasyon sıralaması ile basitçe çözülebilen sorun, Google, Facebook ve Windows’da çok daha karmaşık. Microsoft veriler hakkındaki ayarları 'ayarlar-veri koruma' sıralamasıyla düzenliyor. Facebook’un menüsünde ise özel veriler korumak için 'özel alan', 'yüz tanıma' ve 'reklam alanı' gibi alt menülerde uzun bir tıklama yapmak gerekiyor. Google kullanıcıları ise 'özel alan' kontrolü yapması gerekiyor. Hesaplarım menüsünden, reklam ayarları değiştirilebiliyor. Ancak bu 15 dakika sürüyor.
