ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırımlarına anlam veremeyen ABD’li analistler ve medya, gelişen durumu ekonomik bir mantık çerçevesine sığdıramadı. Analistler özellikle çelik ithalatına getirilen ek verginin yasal bir dayanağının olmadığını söylerken, bunun ABD’li üreticileri de zora sokacağını belirtti. Medya kuruluşları ise alınan kararları bağdaştıramadıklarını sayfalarına taşıdı.
Türkiye ile ABD arasında yaşanan ekonomik gerilim, etkisini hızla arttırıyor. Gümrük tarifelerini tehdit olarak kullanan ABD Başkanı Donald Trump’ın bu kararlarını ABD’li şirketler ve medya tarafı da anlamsız buluyor. Trump’ın, ABD’nin Türkiye’den ithal ettiği çelik ve alüminyum üzerindeki gümrük tarifesi oranlarını iki katına çıkararak bu ürünlere sırasıyla yüzde 50 ve yüzde 20 gümrük vergisi uygulamak için talimat vermesi hakkında konuşan New York’taki finansal danışmanlık ve araştırma şirketi MRV Associates’in Müdürü Mayra Rodriguez Valladares “Trump’ın kararının ekonomik olarak hiçbir anlamı yok. ABD’nin Orta Doğu’da istikrarlı ve yakın bir müttefiki olan Türkiye ile daha iyi ilişkiler kurması için çabalaması gerekiyor” ifadelerini kullandı. ABD’nin Türkiye’den ithal ettiği çelik ve alüminyumun toplam Amerikan tüketimi içindeki payının düşük olduğunu kaydeden Rodriguez Valladares, buna rağmen Trump’ın kararının, Türkiye’den ABD’ye söz konusu ürünleri ithal etmek isteyen Amerikalı üreticileri olumsuz etkileyeceğini vurguladı. Rodriguez Valladares, Trump’ın Türkiye dahil yabancı ülkelere karşı gümrük vergileri uygulayarak ticaret savaşı başlatmasıyla ilgili olarak “Trump, gümrük tarifelerini pazarlık kozu olarak bile kullanmaya çalışmıyor, çünkü pazarlık sunmuyor. Tarifeleri doğrudan tehdit olarak kullanıyor” yorumunu yaptı. Trump’ın tavrının değişken ve güvenilmez olduğunu dile getiren Valladares “Gümrük tarifelerini tehdit olarak kullanan Trump, siyasi ve ekonomik alanlarda zorbalık yoluyla istediğini almaya çalışıyor” dedi. Valladares, Trump’ın başlattığı ticaret savaşı ve gümrük vergileri tehditlerinin küresel ekonomiye zarar verdiğine dikkati çekerek, bu nedenle küresel ekonomiye ek olarak ABD ve Çin’in de büyüme hızlarının yavaşlayacağını ifade etti. Trump’ın gümrük vergisi kararlarının ve ticaret savaşının yükselen piyasalara ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerine de zarar verdiğinin altını çizen Valladares, Trump’ın Türkiye ile ilgili kararının ardından yatırımcılarda tekrar endişe oluştuğunu belirterek, New York borsasında cuma günü büyük kayıplar yaşandığını kaydetti. Ticaret savaşı endişeleriyle yatırımcılar New York borsasında satış pozisyonu alırken, cuma günü endeksler yüzde 0.7 düşüşle, Dow Jones Sanayi Endeksi de 196 puanlık kayıpla haftayı kapattı.
KARAR OLUMSUZ ETKİLEYECEK
Londra’daki Capital Economics Gelişen Piyasalar Uzmanı William Jackson, Türk lirasındaki zayıflamanın Türk ihracatçısının rekabet gücünü artıracağını belirterek Trump’ın Türkiye ile ilgili gümrük tarifleri kararının da bu rekabeti bir ölçüde bastıracağını söyledi. “Trump’ın kararı, Türkiye’den çelik ve alüminyum ithal eden Amerikalı imalatçılar için daha yüksek maliyet anlamına geliyor” ifadelerini kullanan Jackson, düşük Türk lirasından çelik ve alüminyum ithalatı yapan ABD’li şirketlerin Trump’ın kararı nedeniyle olumsuz etkileneceğini belirtti. Jackson, Trump’ın kararıyla ilgili olarak “Türkiye’den çelik ve alüminyum ithal eden ve buna bel bağlayan Amerikalı imalatçıların maliyetleri artacak. Yeni gümrük tarifeleri nedeniyle bu şirketler için ithalat daha pahalı hale gelecek” şeklinde konuştu.
YÖNTEM YANLIŞ VE YASAL DEĞİL
ABD’nin önemli dergilerinden New Yorker’da yer alan ‘Trump’ın Türkiye’ye vergi kararı neden yatırımcıları endişelendiriyor’ başlıklı makalede ise söz konusu ilave vergilerin kayda değer bir gerekçeye dayanmadığı belirtildi. Eric Levitz imzalı makalede, söz konusu kararın, Brunson ile ilgili olduğu ancak Trump yönetiminin bu konuda ekonomik bir aparatı kullanması ‘yanlış yöntem’ şeklinde yorumlandı. Söz konusu yazıda “Fakat bu durum, yine de Trump’ın son ticari adımı için iyi bir gerekçe değil, çünkü bu adım yasal değil. Konuyu ulusal güvenlik gerekçesine bağlamak, Trump’ın ABD kanunlarını ve Dünya Ticaret Örgütünün (DTÖ) kurallarını aşmasının yegâne yoluydu” değerlendirmesinde bulunuldu.
13 AĞUSTOS’TA BAŞLIYOR
ABD Başkanı Donald Trump’ın imzasıyla Beyaz Saray tarafından yapılan yazılı açıklamada “Çelik ithalatını daha da azaltmak ve yerli kapasiteyi arttırmak için 13 Ağustos’tan başlayarak Türkiye’den ithal edilen çelik üzerindeki gümrük tarifesini yüzde 50 oranında uygulamanın gerekli ve uygun olduğunu gördüm” ifadesi kullanıldı. Yayınlanan yazılı açıklama ise şöyle “Ticaret Bakanlığının Ocak 2018 raporunda, Bakan her ülkeye artışı uygulamam yerine bazılarına daha yüksek tarife artırımı uygulamamı önermişti. Bana önerilen ülkelerden birisi de Türkiye Cumhuriyeti’ydi. Bakanın açıkladığı gibi Türkiye, iç tüketim için ABD’ye çelik ihraç ediyor.”
AB MERKEZ BANKASI RİSK GÖRMÜYOR
Türk Lirası’nın hızla değer kaybetmesi Avrupa ekonomi çevrelerinde de huzursuzluk yarattı. Türkiye’nin içinde bulunduğu bu durumdan rahatsız olan Avrupa, Trump’ın tutumunun yanlış olduğunu dile getiriyor. Euro Bölgesi finans piyasasının gözetimi görevini de yürüten Avrupa Merkez Bankası, durumu kritik olarak görmüyor. Financial Times gazetesinde yayımlanan kurdaki artışa karşın İspanyol BBVA, İtalyan UniCredit ve Fransız BNP Paribas’a olası etkilerine odaklanıldığı yönündeki haberi Avrupa borsalarına da yansıdı.
'HERŞEYİ YAPIYOR AMA GERİ DÖNÜŞ OLUMSUZ'
Washington Post gazetesi de ABD yönetiminin Brunson konusunda elini güçlendirmek için her şeyi yaptığı ancak kararın ilişkileri daha da olumsuz etkilemekten başka bir işe yaramayacağı değerlendirmesini yaptı. Makalede ayrıca söz konusu kararın ilgili Amerikalı üreticilere zarar verdiğine ve üreticileri güçlendirmeyi vaat eden Trump yönetiminin bu kararının anlaşılamaz olduğuna işaret edildi.
ABD’NİN TAVRIYLA İLİŞKİ KURMAK İMKANSIZ
Amerikan CNN’de yer alan haberde ise Beyaz Saray’ın konuyla ilgili açıklamasında söz konusu ilave vergi kararının ‘ABD’nin ulusal güvenliği’ ile nasıl ilgili olduğunun izah edilmediğine dikkati çekildi.
