Francis Crick Enstitüsü’nün başlattığı "Rapid" projesi, hava kirliliğinin beyin sağlığı üzerindeki etkilerini araştırarak Alzheimer gibi hastalıklara karşı yeni tedaviler geliştirmeyi hedefliyor. Araştırmacılar, hava kirliliğinin bunamayı tetiklemek için üç farklı yol izleyebileceğini öne sürüyor.
İngiltere’deki Francis Crick Enstitüsü, hava kirliliğinin insan beyni üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak ve bu kirliliğin tetiklediği nörodejeneratif hastalıklara karşı yeni tedaviler geliştirmek amacıyla "Rapid" adlı kapsamlı bir proje başlatıyor.
HEDEF: ALZHEİMER VE DEMANS HASTALIKLARINA KARŞI YENİ TEDAVİLER
Son yıllarda hava kirliliğinin sağlığımız üzerindeki olumsuz etkilerine dair birçok araştırma yapıldı. Bu çalışmalar, kirliliğin kanserden kalp hastalıklarına kadar pek çok ciddi soruna yol açabileceğini ortaya koydu. Rapid projesi ise özellikle bu kirliliğin beyin sağlığı üzerindeki etkilerini inceleyerek, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların nasıl tetiklendiğini anlamayı amaçlıyor. Proje, ünlü yardım kuruluşu "Race Against Dementia" tarafından destekleniyor.
HAVA KİRLİLİĞİ BEYİN SAĞLIĞINI NASIL ETKİLİYOR?
Proje lideri Prof. Charles Swanton, hava kirliliğinin çoğunlukla bunama ile ilişkilendirilmediğini, ancak son araştırmaların bu algıyı değiştirdiğini belirtiyor. Özellikle havada bulunan küçük partiküllerin (PM2.5), beyne ulaşarak ciddi zararlara neden olabileceği düşünülüyor. Bu parçacıklar, beyindeki protein birikimlerini hızlandırarak Alzheimer’a yol açabilir veya beyin iltihabını artırarak nörodejeneratif hastalıkları tetikleyebilir.
KÖK HÜCRE VE HAYVAN DENEYLERİ BAŞLIYOR
Projede, insan kök hücreleri ve hayvanlar üzerinde yapılacak deneyler ile hava kirliliğinin beyin hücrelerine nasıl etki ettiği derinlemesine araştırılacak. Crick ve University College London'daki Nörodejenerasyon Biyolojisi Laboratuvarı başkanı Sonia Gandhi, bu araştırmaların sonuçlarının, hava kirliliğinin olumsuz etkilerini hafifletebilecek yeni ilaçlar geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacağını vurguluyor.
GÖZLE GÖRÜLMEYEN BÜYÜK TEHDİT
Partikül madde 2.5 (PM2.5), bir insan saçından yaklaşık 30 kat daha ince olan küçük katı ve sıvı damlacıklarından oluşuyor. Bu minik parçacıklar, solunduğunda vücuda derinlemesine nüfuz edebiliyor ve beyne ulaşarak nörolojik hasarlara yol açabiliyor. Bu yeni proje, hava kirliliğinin sağlık üzerindeki gizli etkilerini gün yüzüne çıkaracak.
HAVA KİRLİLİĞİ VE DEMANS ARASINDAKİ ÜÇLÜ BAĞLANTI
Araştırmacılar, hava kirliliğinin demansı tetiklemek için üç temel yolu olduğunu düşünüyor: birincisi, beyin proteinlerinin birikimini hızlandırarak Alzheimer’a yol açması; ikincisi, beynin temizlik sistemini bozarak hastalığa neden olan proteinlerin atılmasını engellemesi; üçüncüsü ise, beyin iltihabını artırarak hücre hasarını tetiklemesi.
