ABD, Esad’ı cezalandırmak için yaptığı operasyonu ‘sınırlı’ tutacağını açıklarken, harekatın sonuçları tartışılmaya başlandı. Uzmanlar, üçlü hamlenin Suriye’deki muhtemel etkilerini KARAR’a değerlendirdi.
Karar yazarı ve Al Sharq Forum Araştırma Direktörü Galip Dalay:
ASIL HEDEF İRAN
“ABD geçen yılkinden daha kapsamlı bir saldırı düzenledi. Ancak rejimi çok ciddi şekilde zorlayacak bir mahiyeti yok. Asıl hedefin İran olduğunu düşünüyorum. Rusya’ya da psikolojik bir üstünlük mesajı verildi. Yani pratik sonuçlar açısından, İran’ın etki alanlarını hedef alacak niteliği var. Sonuç olarak Rusya’ya psikoloik üstünlük veren bu saldırı, İran’a da pratik sonuçları olacak mesajlar veriyor. Ayrıca bundan sonra rejim için bir değişime yani Esad’ın gitmesine yönelik adımlar atılması da söz konusu olabilir.”
BİLGESAM Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Ali Semin:
RUSYA'YA MESAJ VERİLDİ
“Temel amaç burada rejimi devirmek değil, kimyasal silahların deposu ile araştırma merkezlerini vurmak. Bu nedenle de ABD tek başına da hareket etmek istemedi. Yani operasyonun temel amacı kimyasal silahlar. ABD açısından kimyasal silah İsrail için bir risk taşıyor. Bu riskte de ABD tek başına saldırıyı düzenlemek istemedi. Saldırının diğer amacı da İran’ın Ortadoğu’daki yayılmacı politikasını önlemek. Rusya’ya da ‘Ortadoğu’da tek başına hareket edemezsin’ mesajı veriyor.”
The German Marshall Funds Ankara Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı:
ASTANA SÜRECİNİ ETKİLEMEZ
“Bu sınırlı bir operasyondu. Suriye’deki stratejik dengeleri değiştirecek potansiyeli yok. Esad rejiminin kimyasal silah kullandığını varsayarak caydırıcı bir tedbir şeklindeydi. Bunun önemli bir özelliği de Trump yakın zamanda Avrupalı müttefiklerin de Suriye’de daha fazla rol oynamalarını istemişti. Dolayısıyla Fransa ve İngiltere’nin saldırıya katılmaları önemli. NATO ve AB’nin de desteklemesi çok önemli. Kapsam sınırlı ve taktik düzeyde olduğu için Rusya ve İran sert demeçler verse de sözde kalması olası görünüyor. Bu açıdan Astana sürecini etkilemez. Türkiye de çok dengeli bir pozisyon aldığı için Astana’nın devamını etkilemeyecektir.”
Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Prof.Dr. Mehmet Akif Okur:
MÜZAKERE İÇİN VURDULAR
Saldırının müzakere için düzenlendiğini görüyorum. Yani bir operasyon yapıldı ama bu operasyonda karşı tarafa cevap vermemesine imkan sağlayacak bazı şeylere dikkat edildi. Can kaybı olmamasına dikkat edildi. Harekat başlarken Rusya’ya haber verilmiş. Yani askeri baskıyla müzakere isteği teyit ediliyor. Bir taraftan askeri bir baskı, diğer taraftan da olayı tırmandırmamak için çaba sarfedilmiş. Burada top Rusya’da artık. Rusya’nın önüne konulan şey şu. Bir taraftan İsrail’in baskısı var Rusya üzerinde. Bir taraftan ABD ve batı grubunun baskısı var. Onlar da Rusya’ya, İran ve Esad’ı devreden çıkaracak bir çözüm formülü bulalım diyorlar.”
Emekli diplomat ve siyasetçi Onur Öymen:
BİRİNCİ FAKTÖR İSRAİL
“Asıl sorulması gereken soru şu; Suriye kimyasal silahların kullanılmasının yasaklanması sözleşmesini imzalamayan 6 devletten biriydi. Baskılar sonucu imzaladı. Esas incelenmesi gereken şu; Suriye anlaşmayı imzalamasına rağmen uyguladı mı uygulamadı mı? Elinde kimyasal var mı yok mu? Araştırılması gerekiyor. ABD’nin Suriye’yi hizaya getirmek istediği açık. Bunun çeşitli nedenleri var. Birincisi İsrail faktörü. İsrail Suriye’nin yeniden eski duruma gelmesini kesinlikle kabul edemeyecek durumda. Suriye İsrail’in en büyük düşmanı. Bu açıdan İsrail her halükarda Suriye hükümetinin gitmesini istiyor. Bunu yapabilecek güç de ABD.”
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın:
TEPKİYİ GÖSTERMEK İÇİN YAPILDI
“Bu operasyon kimyasal silah kullanımına bir uyarı niteliğindeydi ve bir seferlikti. Ancak kimyasal silah kullanımı devam eder ya da ABD veya müttefiklerine karşı bir saldırı söz konusu olursa operasyonun devamı gelir. Bu saldırının yapılacağı bir süredir konuşuluyordu. Hedeflerin yerleri de az çok belliydi ve oralar boşaltılmıştı. Operasyon başlamadan önce Rusya’ya, Suriye hava sahasından çekilmesi için de bilgi verildiği anlaşılıyor. Bu bakımdan bu operasyon sonuç almaktan ziyade durumu kurtarmaya, kimyasal silah kullanımına tepki göstermeye yönelik yapıldı diyebiliriz.”
Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar:
SONUÇ TATMİNKAR DEĞİL
“Atlantik, kendi içerisindeki bütün kırılganlıklara rağmen müşterek bir harekat yaptı. İngiltere’nin, Fransa’nın, ABD’nin, farklı plartformları ve farklı alanları kullanıp ortaya koydukları bir planlama ve harekat söz konusu. Ancak ürettiği sonuçlar askeri anlamda tatminkar değil. Sonuçta baskın tesiri olmayan ve bir şekilde kendi içerisinde danışıklık pozisyonları kokan teknolojik bilek güreşi görüyoruz. Şu çok önemli; Rusya’nın biraz kenara çekildiği ve İran’a yakın olan unsurlar ile rejimin vurulduğu, Sunnilere, Şiilere ve etnik eksenlere göndermelerin yoğun olduğu bir operasyon biçimiydi bu. Yani sahadaki etkiden çok, kullanılan teknolojik güçle beraber bir şov ve güç gösterisi ve etkilenmesi istenen kitleler var."
