Sanayi üretiminde dibin görüldüğünü ifade eden ekonomistler, toparlanma eğiliminin ılımlı olarak arttığını söyledi. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2.2 azaldı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimiyse bir önceki aya göre yüzde 2.1 yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mart ayına ilişkin sanayi üretim endeksi sonuçlarını açıkladı. Buna göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2.2 geriledi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise martta bir önceki aya kıyasla yüzde 2.1 artış kaydetti.
Arındırılmamış sanayi üretim endeksi de martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4.7 düşüş gösterdi. Bu dönemde 115 olarak hesaplanan endeks, geçen yıl martta 120.7 seviyesinde bulunuyordu. Böylece ilk çeyrekte daralma yüzde 5.7 oldu. 2018’in son çeyreğinde bu oran yüzde -7.3 olarak kayıtlara geçmişti. Ekonomistler, arındırılmamış sanayi üretim endeksinin martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.4 azalacağını tahmin etmişti. Martta takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin yıllık bazda yüzde 3.6 azalacağı, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin ise aylık bazda yüzde 1.6 yükseleceği tahminler arasında yer almıştı. Takvim etkilerinden arındırılmış üretim mart ayında yüzde -2.2 daralırken, ilk çeyrekte bu oran yüzde -4.8 oldu. Geçen yılın son çeyreğinde ise üretim yüzde 7.8 daralmıştı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi martta bir önceki aya göre yüzde 4.1, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 2.2 artarken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretim ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0.6 azaldı. Endeks, ara malında yüzde 2.7, dayanıklı tüketim malında yüzde 1.6, dayanıksız tüketim malında yüzde 1.4 ve sermaye malında yüzde 3.4 yükselirken, enerjide yüzde 0.6 geriledi.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörlerine bakıldığında ise madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi, geçen yılın mart ayına göre yüzde 2.2 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 2.6, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0.7 geriledi.
Endeks, ara malında yüzde 5.6, sermaye malında yüzde 3.4 azalırken, dayanıklı tüketim malında yüzde 5.1, dayanıksız tüketim malında yüzde 0.6 ve enerjide yüzde 3.5 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi grupları incelendiğinde, martta bir önceki aya göre en fazla artış yüzde 4.2 ile orta yüksek teknoloji sektöründe gerçekleşti. En fazla düşüş ise 1.8 ile yüksek teknoloji sektöründe görüldü. 2019 yılın birinci çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4.8 azalış kaydetti. Bir önceki çeyreğe göre ise mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi yüzde 1.7 arttığı görüldü.
KAMU BANKALARIYLA YENİ PAKET GELİYOR
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Twitter hesabından, Türkiye İstatistik Kurumunun bugün açıkladığı mart ayı sanayi üretim endeksi verilerini değerlendirdi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak sanayi üretim verileriyle ilgili açıklama yaptı. Bakan Albayrak; “Sanayi üretimindeki pozitif trend devam ediyor. Özellikle kamu bankalarımızla birlikte açıklayacağımız paket ile sektörümüzdeki dengelenmeye büyük katkı sağlayacağız” dedi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da Twitter hesabından, Türkiye İstatistik Kurumunun açıkladığı mart ayı sanayi üretim endeksi verilerini değerlendirdi. Varank “Pozitif seyre katkı sağlayan sermaye malları ve ara malı üretimindeki artışlar, reel sektörümüzün ekonomiye olan güvenini göstermesi açısından önemli” açıklamasını yaptı.
DARALMANIN HIZI DÜŞTÜ
Banu Kıvci Tokalı, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 7.8 daralan sanayi üretiminin, bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 4.8’lik düşüşe işaret ettiğini söyledi. Bu doğrultuda, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3’lük daralma kaydeden ekonominin bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 3-4 bandında küçülme yaşamış olduğunu tahmin ettiklerini dile getiren Tokalı, son dönemde yaşanan finansal dalgalanmanın ve seçim sonrası politik tablonun ekonomik aktivitedeki etkisine bağlı olarak, toparlanma eğiliminin kalıcılığı ve boyutunun ortaya çıkacağını kaydetti. Tokalı, yılın ikinci yarısında yıllık bazda büyüme oranlarına geri dönüleceği ve yılı yüzde 0.5’lik büyüme oranıyla tamamlayabileceğine dair öngörülerini koruduklarını, 2020 yılına ait büyüme tahminlerinin ise yüzde 3.5 seviyesinde bulunduğunu bildirdi. Sektörel bazda toparlanma eğilimini destekleyen unsurların mevcut olduğunu vurgulayan Tokalı, “Güven ortamına dair toparlanma eğilimi, dayanıklı tüketim mallarına ait üretim verilerinin gelişiminde izleniyor. Yatırım eğilimini yansıtan sermaye malları üretiminin yıllık düşüş oranında da ivme kaybı dikkati çekiyor. Yüksek teknoloji ürünleri yıllık bazda yüksek artışlara işaret etmeye devam ediyor” ifadelerini kullandı.
ÜRETİM DİBİ GÖRDÜ TOPARLANMA ILIMLI
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, sanayi üretiminin mart ayında hem düzeltilmiş hem de düzeltilmemiş verilerde beklenenden daha ılımlı yıllık azalışlar kaydettiğine belirtti. Düzeltmemiş verilerde yıllık azalışın yüzde 4.7, düzeltilmiş tarafta yüzde 2.2 seviyesinde gerçekleştiğini anımsatan Tokalı “Ancak, mart ayında pozitif tarafta işleyen iş günü etkisinin nisan ayında negatif tarafta olacağını hatırlatmak isteriz. Yine de ilk tahminlerimize göre yıllık azalış rakamlarındaki ılımlılığın nisan ayında da devam etmesini bekliyoruz. Diğer bir ifadeyle, sanayi üretiminde dibin görüldüğünü, toparlanma eğiliminin ılımlı da olsa belirdiğini düşünüyoruz. Nitekim, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeksin son üç aydır artış yönünde olduğunu görüyoruz” ifadelerini kullandı.
İLK ÇEYREĞE YÜKSELİŞLE BAŞLADI
Ekonomist Haluk Bürümcekçi, mart ayında sanayi üretiminin (arındırılmamış) yıllık bazda yüzde 4.7 düşüşle beklentiden sınırlı gerilediğini belirtti. Mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.6 artış gösterdiğini hatırlatan Bürümcekçi, şöyle devam etti: “Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından izlediğimiz söz konusu endeksin kademeli düşüşü ağustostan itibaren sertleşirken, geçen yılın son beş ayında üst üste düşerek aralık ayında Şubat 2017’den beri en düşük seviyesine inmişti. Ocak ayındaki yüzde 1’lik yükseliş ise dipten dönüldüğüne işaret etmiş, şubatta bunun üzerine yüzde 1.34 artış kaydedilmişti. Martta artış hız keserek de olsa devam etmekte. Çeyrekler bazında bakıldığında geçen yıl ilk çeyrekte yüzde 0.8 artış, ikinci çeyrekte yüzde 0.7 azalış, üçüncü çeyrekte yüzde 0.3 azalış ve son çeyrekte ise yüzde 5.2’lik çok sert düşüş kaydedilmişti. 2019’un ilk çeyreğine ise yüzde 1.7 yükselişle başlandı.”
GSYH AÇISINDAN OLUMSUZ SİNYAL
Haluk Bürümcekçi, gelecek dönem görünümünü ele alındığında öncü göstergelerin milli gelirin 2019’un ilk çeyreğinde daralmaya işaret ettiğini söyledi. Sanayi üretimi ve katma değer arasında önceki çeyreklerde gözlenen ilişki nedeniyle üretimin bu seyrinin GSYH açısından olumsuz sinyal verdiğini belirten Bürümcekçi “Bunun yanı sıra iç talep ve yatırımlarda daralma da devam ettiğinden ilk çeyrekte milli gelirde de yıllık bazda azalışın (yüzde 2-3 aralığında) görülmesi ihtimali yüksektir. 2019 yılı büyümesi için yüzde 1 olan tahminimiz üzerinde risklerin belirgin aşağı yönde devam ettiğini düşünmekteyiz” değerlendirmelerinde bulundu.
