Regaib Kandili, Allah'ın bazı çok özel fiili tecellilerine mazhar olduğu, nurani lütf-u ihsanlara, semavi mevhibelere eriştiği bir gecedir. 'Regaib' kelimesi herhangi 'bir şeyi istemek, arzulama' anlamına gelir. İşte, Regaib Kandili'nin önemi...
Regaip Kandili, 18 Şubat 2021 Perşembe akşamını, 19 Şubat 2021 Cuma gününe bağlayan gece idrak edilecek. Mübarek üç ayların başlaması ile Recep ayının ilk cuma gecesi dinimizde Regaip Kandili gecesi olarak idrak edilir.
Regaip Kandili gecesine dair İslam alimleri tarafından çeşitli rivayetler yer almakla birlikte Regaib gecesi, Kur'an-ı Kerim'de saygı gösterilmesi istenen ve hadislerde (gün belirtilmeden) oruç tutulması tavsiye edilen aylardan Recep ayı içerisinde yer aldığı belirtilir.
Bu gece ile ilgili bilinen yanlışlar arasında yer alan, İslam Peygamberi Hz. Muhammed'in Regaib gecesinde ana rahmine düştüğü, Recep ayının ilk perşembe günü oruç tutup gecesinde Regaib namazı adıyla bir namaz kılmanın sevap olduğu ve bu gecenin birçok faziletinin bulunduğu yönündeki rivayetlerin asılsız olduğu hadis alimlerince açıklandı.
REGAİP NE DEMEK, ANLAMI NEDİR?
Sözlükte 'kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli bağış' anlamındaki 'ragibe'nin çoğulu olan 'regaib' kelimesi, hadis ve fıkıh literatüründe 'bol sevap ve mükafat, faziletli amel', özellikle Maliki fıkıh kaynaklarında sünnetin mukabili olarak 'müstehap, nafile ibadet' manalarında kullanılır.
REGAİP KANDİLİ'NİN ÖNEMİ NEDİR?
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi'ne göre; Regaib gecesiyle ilgili özel ibadet ve kutlamalar 10. yüzyılda ortaya çıkmış olup bu gecenin ilk defa kandil olarak kutlanmasına Kudüs'te 1056, Bağdat'ta 1087 yılında başlanmış, Gazzali de bütün Kudüs halkının bu geceyi ihya ettiğini söylemiştir. Ebu Talib el-Mekki gibi bazı mutasavvıflar Regaib gecesinden söz etmeyip Recep ayının ilk gecesini ihya etmenin müstehap olduğunu belirtseler de bu geceyle ilgili rivayetlerin çok zayıf ya da uydurma olduğu hadis alimlerince tespit edilmiştir.
İslam alimlerinin büyük bir kısmı Hz. Muhammed, sahabe ve tâbiîn dönemlerinde Regaib kandilinin bilinmediğini, kandil geceleri kutlanmasının diğer dinlerin tesiriyle ortaya çıktığını, dolayısıyla bu gecede özel bir ibadet yapmanın dinde yeni ibadet ihdası anlamına geleceğini, Resulü Ekrem tarafından genel olarak bid'atların yasaklanmasının yanı sıra cuma günü ve gecesi özel bir ibadet yapılmasının da yasaklandığını, bu sebeple Regaib günü ve gecesinde muayyen ibadetler yapmanın dinen sakıncalı olduğunu belirtmiştir.
REGAİP KANDİLİ'NDE HANGİ İBADETLER YAPILMALI?
Bir kısım alimler ise genel anlamda fazileti ayet ve hadislerde belirtilen Recep ayının bir gecesi olması dolayısıyla Regaib'in de faziletli gecelerden sayılacağını, namazın en üstün ibadet olup akşamla yatsı arasında nafile namaz kılmanın fazileti hakkında (zayıf da olsa) hadisler, sahabe ve tâbiîn sözleri bulunduğunu, Müslüman toplumlarda özel zaman dilimleri olduğuna inanılan, dini duyguların yoğun biçimde yaşandığı bu geceleri vesile ederek kaza ve nafile namaz kılmanın, Kur'an okumanın, çeşitli hayırlar yaparak Allah'a yaklaşmaya çalışmanın dinen bir sakıncası olmayacağını ifade etmişlerdir.
Bu konuda birinci görüşü savunan Maliki fakihi İzzeddin İbn Abdüsselam ile ikinci görüşü savunan hadis alimi İbnü's-Salah arasında bir münazara gerçekleşmiş, alimlerin birçoğu İbn Abdüsselam'a hak vermiş, bunun üzerine Eyyubi Hükümdarı el-Melikü'l-Kamil, Regaib namazının camilerde kılınmasını ve bu gecenin kutlanmasını yasaklamıştır.
Daha sonraki dönemlerde de benzer tartışma ve olaylar meydana gelmiştir. Osmanlı devrinde Molla Fenari, Regaib gecesi hakkında olumlu görüş belirtmiş, çeşitli dönemlerde bu konuda lehte ve aleyhte risaleler yazılmıştır. Farklı görüş ve uygulamalar günümüzde de varlığını sürdürmektedir.
REGAİB KANDİLİNDE OKUNACAK DUALAR
Regaip Kandil'i Ramazan ayında müjdecisidir. Eller "Bize karşı düşmanlık duygularıyla oturup kalkanların kalplerini yumuşatmak murat ediyorsan, bize ve gönüllüler hareketine karşı onların kalplerini yumuşat ve sinelerini daim bir sevgiyle doldur!" duasıyla açılır. Regaip Kandili önemi bağışlanmak isteyenler acısından büyüktür.
"Ey kalpleri evirip çeviren Sultanlar Sultanı! Bizim kalplerimizi de, onların kalplerini de sevdiğin ve hoşnut olduğun güzelliklere çevir Ya Rabbi! Sen bizlere bizi aşan istidat ve kabiliyetler ver ve lütfedeceğin bu kabiliyetleri senin rızan yolunda kullanmayı bizlere nasip eyle ya Rabbi!"
"Allahım! Senin rızanı umarak camimizde toplandık, huzuruna geldik, boynumuzu büktük, elimizi açtık, bizi kapından boş çevirme. Ey Yüce Rabbimiz! Yüce kitabın Kur'an ile bizleri huzura ve mutluluğa ulaştır. Kur’ân’ı okumayı, anlamayı ve gereği gibi yaşamayı hepimize nasip eyle. Ey Rabbimiz! Yaptığımız hatalara, kusurlara, günahlara pişman olduk, tövbe ediyoruz, bizi bağışla."
"Mescitlerimizde Kur'an okunuyor, minarelerimizden dinin temeli ezanlar yükseliyor; Ve biz mabetlerimizde, mescitlerimizde bülbülü hoş eda nağmeler dinlemeye erdik, sen bu nağmeleri kesip bizi inkisara itme ya Rabbi. Hazret-i Muhammed'i güldüren, Kur'an'ın manasını güldüren, Eslafı, ervahı, eşbahı güldüren bu manzarayı makûs edip bütün bu gülenleri şu mübarek gece hürmetine ağlatma ya Rabbi."
"Dünya ve ukbâ kazancı adına ne ciddî bir hesap ne de tutarlı bir plâna sahibiz. Kazançlar kuşağında sürekli kaybediyoruz; Kaybederken de muhtemel daha kötü durumlarla teselli olmaya çalışıyoruz. Zamanı suçlama, şartlara lânetler yağdırma da ayrı bir avunma yolu. Bütün bunlara rağmen ya Rabb!, Bizi bize bırakmaman en büyük dileğimiz. Kendimiz edip kendimiz bulsak da, Rahmetin, istihkaklarımıza lütuf televvünlü haklar bahşedecek genişlikte. Sen bizlere lütfunla muamelede bulun ya Rabbi!"
