İranlı şair ve bilim insanı Ömer Hayyam, uzun yıllar üzerinde çalıştığı 'Celali takvimi' bir dönem Büyük Selçuklu ve Babür İmparatorluğu'nda tarım ile ekonomi işlerinde kullanıldı. Günlük hayatta ise hiçbir zaman kullanılmadı. İşte, Ömer Hayyam (Celali) takvimi hakkında bilgiler...
Fizik, metafizik, matematik, astronomi ve şiir alanında çalışmalar yapan Ömer Hayyam, yazdığı bilimsel içerikli kitaplar döneminin en önemli bilim insanlarından biridir. Matematik bilgisi ve yeteneği zamanın çok ötesindeydi. Ömer Hayyam'ın edebiyat tarihindeki yerini belirleyen, sonraki yüzyıllarda da İslam dünyasının en büyük şairlerinden biri olarak anılmasına neden olan, yazdığı rubailer oldu.
ÖMER HAYYAM (CELALİ) TAKVİMİ NEDİR?
Ömer Hayyam, yaptığı çalışmaların çoğunu kaleme almadı, fakat kendisi birçok teori ve icadın isimsiz kahramanıdır.
21 Mart 1079 yılında tamamladığı 'Celali takvimi' olarak bilinen takvim için büyük çaba sarf etti. Güneş yılına göre düzenlenen bu takvim 5 bin yılda 1 gün hata verirken, bugün kullandığımız miladi (Gregoryen) takvim 3 bin 330 yılda 1 gün hata verir.
Celal takviminde 15 Mart'a denk gelen 'Nevruz' yılbaşı olarak, 'Hicret' de başlangıç noktası olarak kabul edildi.
Celali takviminde 1 yıl, 365 gün 6 saat olarak kabul edildi. Matematiksel kurallar yerine astronomik hesaplar kullandığı için, ilkbahar ekinoksu başlangıcı tayininde Gregoryen takviminden daha doğru olduğu belirtiliyor.
CELALİ TAKVİMİ NE ZAMAN KULLANILDI?
Ömer Hayyam başkanlığındaki bir kurul tarafından Güneş yılı esasına göre düzenlenen Celali takvimi, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'a sunuldu ve 1079 yılından itibaren kullanıldı. Babür İmparatorluğu da bir dönem Celali takvimini kullandı. Celali takvimi sadece tarım gibi ekonomik işlerin düzenlenmesinde kullanıldı, normal hayatta hicri takvim kullanılmaya devam edildi.
