Enerji projeleri Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkilerde kilit rol oynamaya devam ediyor. TürkAkım doğalgaz boru hattı projesinin deniz bölümü şirketi, vergiye tabi olmayacak. Akkuyu’nun da öncelikli yatırım sayılması ile 20 milyar dolarlık teşvik sağlanmıştı.
Türkiye’de cari açığın en büyük nedeni olarak gösterilen enerji faturasını azaltabilmek için pek çok adım atılıyor. Fakat bu adımlar 2015’in Kasım ayında düşürülen Rus uçağının ardından sekteye uğramıştı. Bu ülke ile yapılan ticaret durma noktasına gelirken projeler de yavaşladı. Fakat Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Başbakanı Vladimir Putin arasındaki görüşmeler ilişkilerin normalleşmesinde kilit rol oynadı. Erdoğan’ın 8 Ağustos 2016’daki Rusya seyahati sonrasında nükleer projeleri ‘stratejik yatırımlar’ kapsamına alındı. 9 Mart 2017’deki ikinci ziyaretin sonrasında ise nükleer enerji santralleri ve lisanslı depoculuk faaliyetlerinin devlet yardımlarından yararlandırılan “öncelikli yatırımlar” arasına alınmasına karar verildi. Bakanlar Kurulu kararıyla, her iki yatırım konusu, yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararın “öncelikli yatırım konuları” başlıklı maddesine eklendi. Bu sayede Akkuyu’ya 76 milyar liralık teşvik verileceği de açıklandı. Bu adımlara bir yenisini ekleyen Türkiye, TürkAkımı projesine vergi muafiyeti getirdi. Maliye Bakanlığı’nın tebliğine göre, projenin deniz bölümü şirketinin mühendislik danışmanlık hizmetleri, inşaat öncesi hizmetleri ve inşaat tesisi işletme hizmetleri, ön tasarım hizmetleri ve tasarım hizmetleri de dahil olmak üzere danışmanlık, hukuk, muhasebat ve mühendislik hizmetlerini katma değer vergisinden istisna tutacak. Bu şirket, gelir üzerinden alınan vergilerden de istisna olacak. Projeye sağlanan diğer kolaylıklar ise şöyle:
* Kara bölümü 1 hariç olmak üzere, projenin uygulanması için gerekli olan taşıma araçları, teknik tesisler, gemiler, borular, diğer ve yedek parçalar da vergi ve gümrük vergilerinden müstesna olacak. Vergi muafiyeti Rus tarafının ilgili mevzuatı hazırlamasının ardından uygulanacak.
* Deniz bölümü şirketi ve kara bölümü 2 şirketi, projenin uygulanması için oluşturulan ya da edinilen mülkler bakımından emlak vergisi ve diğer benzer vergilerden istisna tutulacak.
* Kara bölümü 1 hariç olmak üzere, projenin uygulanması ile bağlantılı inşaat ve onarım işleri ödemelerinde gelir veya kurumlar stopaj vergisi ödenmeyecek.
PETROLDE 82,5 DOLARLIK BEKLENTİ
OPEC öncülüğündeki petrol kesintilerinin piyasalara etkilerine değinen Goldman Sachs, talebin istikrarlı bir şekilde arttığına dikkat çekti. Banka, 2018 için brent petrol fiyatının üç, altı ve 12. ay tahminini, 62 dolardan sırasıyla 75 dolar, 82,5 dolar ve 75 dolara yükseltti. Öte yandan Goldman Sachs, ABD’de kaya petrolü üretimindeki artışa bağlı olarak petrol fiyatlarının yeniden düşüşe geçebileceği uyarısında bulundu. Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, ABD’nin ham petrol üretimi 50 yılın en yüksek seviyesine çıkarak geçen yılın Aralık ayında günlük 9,9 milyon varile ulaştı. ABD böylece Rusya’dan sonra ikinci büyük üretici konumunda bulunan Suudi Arabistan’a yaklaştı. ABD’nin bu yılki beklentisinin ise “günlük 10 milyon varil ham petrol üretimini aşarak, Rusya ile rekabet edecek konuma gelebilmek” olduğuna işaret ediliyor.
AKKUYU ÖNCELİKLİ KABUL EDİLDİ
‘Stratejik yatırım’ kapsamına alınan nükleer enerji projelerinin ‘öncelikli’ de olması ile bazı avantajları daha da cazip hale getirildi. Nükleer proje yatırımlarında azami destek tutarı bu yeni düzenlemenin katkısı ile 50 bin liradan 900 bin liraya çıkmış oldu. Sigorta priminde destek tutarının azami miktarı ise birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde yüzde 15’ten yüzde 35’e yükseldi. Altıncı Bölge’de gerçekleştirilecek yatırımlarda sağlanan iç kredilerdeki faiz desteği de 5 puandan 7’ye çıkarıldı. Öncelikli yatırımlar, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde teşvik araçlarından aynı süre ve oranlarda faydalanabiliyor. Beşinci bölgede organize sanayi bölgesinde yapılan öncelikli yatırımlar ile altıncı bölgede yapılan yatırımlar için daha avantajlı destekler sağlanıyor. Lisanslı depoculuk ve nükleer enerji santrallerinin öncelikli yatırım konuları kapsamına alınmasıyla bu alanlarda yatırım yapan şirketler pek çok destekten de faydalanmış olacak. Öncelikli Yatırımlara Yönelik Teşvik Uygulaması çerçevesinde de vergi indirimi yoluyla sağlanan yatırıma katkı tutarının bir kısmından, yatırım tamamlanmadan önce faydalanılması da mümkün.
S-400’E 2.5 MİLYAR DOLAR
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki ikinci görüşmenin ardından S-400 füzeleri için de imzalar atıldı. Türkiye’nin Rusya’dan alacağı S-400 savunma füzelerinin değerinin 2,5 milyar dolar olduğu belirtildi. Rus devlet şirketi Rosteh Başkanı Sergey Çemezov ilk teslimatın Mart 2020’de gerçekleşeceğini söyledi. Bu anlaşma da enerji yatırımlarının yanı sıra iki ülke ilişkilerine pozitif yönde hizmet eden konuların başında geldi. İki ülke arasındaki ilişkilerin canlanması Türkiye’yi ihracat yönünden de olumlu yönde geliştirdi. Türkiye’nin Rusya’ya yaptığı ihracat 2016’nın Ocak ayında 95 milyon dolarda kalırken bu yılın ilk ayında ise rakam yaklaşık 260 milyon dolara yükseldi. İhracatta yaşanan yüzde 188’lik artışın en büyük nedenlerinden biri yaş sebze ve meyve ticareti. 2016’nın ilk ayında 1 milyar 45 milyon dolar bitkisel ürün ihracatı yapan Türkiye, geçtiğimiz ay ise bu rakamı 1 milyar 308 milyon dolara yükseltti.
