Hollanda’ya seyahat eden ilk Osmanlı tebası Gaspard Kont Testa’nın torunları, Beyoğlu’ndaki Terkos Çıkmazı’nın adının geçmişte Testa Çıkmazı olduğu iddiası ile değiştirilmesini istedi. Dördüncü nesil torunlar Andre ve Patrick Testa, Beyoğlu Belediye Başkanlığı’na gönderdiği dilekçede ailenin Türkiye ile bağına dayanak olarak KARAR’ın haberini de gösterdi. Dr. Mehmet Tütüncü’den de destek alan torunların dilekçeye eklediği dört haritada sokağın adının 1927’ye kadar Testa olduğu görülüyor.
SALİHA SULTAN
Hollanda’ya seyahat eden ilk Osmanlı tebası Gaspard Kont Testa’nın torunları, Beyoğlu’nda Hollanda Konsolosluğu’nun karşısında bulunan Terkos Çıkmazı’nın adının geçmişte Testa Çıkmazı olduğu iddiası ile değiştirilmesini istedi. Kont Testa’nın Hollanda’da ikamet eden dördüncü nesil torunları Andre ve Patrick Testa, Beyoğlu Belediye Başkanlığı’na gönderdiği dilekçede Testa ailesinin Türkiye ile bağına dayanak olarak KARAR’ın 20 Ekim 2023’te yayınladığı ‘Hollanda’ya giden ilk Osmanlı’nın seyahatnamesi’ başlıklı haberi de gösterdi.
Gaspard Kont Testa’nın seyahat günlüğünü Türkçeye aktaran ve söz konusu haberimizde ailenin Osmanlı ile bağlarını aktaran Dr. Mehmet Tütüncü’den de yardım isteyen Andre ve Patrik, dilekçede “Bizler 700 yıl İstanbul’da ikamet etmiş Testa ailesinin Hollanda’da ikamet eden fertleri olarak, Beyoğlu Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden İstiklal Caddesi’nin Terkos Çıkmazı adlı sokağın isminin 1926 yılına kadar devam eden orijinal ismi olan Testa Çıkmazı olarak değiştirilmesini arz ve talep ediyoruz” ifadelerini kullandı. Torunlar, dilekçede ataları hakkında ayrıca şunları yazdı: “Tüm hayatı boyunca Türkiye ile Hollanda arasında önemli ve güvenilir bir köprübaşı olarak hizmet etti. Tüm çabaları için 1840 yılında Sultan tarafından İftihar Nişanı ile ödüllendirildi ve Hollanda Kralı onu Hollanda Aslanı asalet ünvanı ve Baron asalet unvanı ile ödüllendirildi. Gaspard, ilk büyükelçi Cornelis Haga tarafından 1612’ye kadar uzanan karşılıklı kültürler ve tarihi bağlar hakkındaki bilgisini kullanarak iki ülke arasında çeşitli antlaşmaların oluşturulmasında önemli bir rol oynadı. Gaspard daha sonra beşinci olarak onun yerini aldı. 1840’ta Türk-Hollanda ticaret anlaşması arasındaki itici güçtü.”
‘400 YILLIK İLİŞKİMİZİN ANISINA BİR ANIT DA DİKİLEBİLİR’
Testa’nın torunları dilekçelerinde sokağın isminin geçmişte Testa Çıkmazı olduğuna delil olarak Dr. Tütüncü’nün araştırmaları sonucu ortaya çıkan dört haritayı da dikkate sundu. “Yıllar önce İstanbul şehri Gaspard Testa’ya çok minnettardı ve bunu Hollanda elçiliğinin karşısındaki yan sokağa Impasse Testa adını vererek ifade etti. Ne yazık ki Impasse Testa ismi ortadan kalktı ve yerine yeni isim Terkos Çıkmazı’yla değiştirildi” diyen torunlar, 1926 ve 1932 tarihli Pervitisch haritalarında Testa olarak kaydedilen sokak isminin, Osman Nuri Ergin’in 1934 tarihli İstanbul Rehberi haritasında ise Terkos Çıkmazı olarak değiştirildiğinin altını çizdi. Dilekçeye günümüz şehir haritasını da ekleyen torunlar, dilekçenin sonunda şu ifadeleri kullandı: “İki ülke arasındaki 400 yılı aşkın iyi ve dostane ilişkilerin ruhuna ve büyük büyük büyükbabamız Gaspard Testa’ya olan saygımıza binaen, Belediye’nin bu sokağın ismini orijinal ismine, Impasse Baron Testa veya Baron Testa Çıkmazı olarak değiştirilmesini saygıyla arz ederiz.” Torunlar ayrıca Testa ailesinin Türkiye ve İstanbul için önemini vurgulamak için bir anıt dikilmesini de önerdi. Torunların Beyoğlu Belediyesi’ne ‘Sokak İsminin Değiştirilmesi Talebi’ başlıklığı ile gönderdiği dilekçenin ardından İç İşleri Bakanlığı kendilerine dilekçenin 31.10.2024 tarihinde 45278 numarası ile kaydedildiği yönünde mesaj iletti. Testa’nın torunlarının dilekçesinin ardından Terkos Çıkmazı’nın isminde değişiklik yapılıp yapılmayacağı merak konusu. Türkiye’de sokak isimlerini değiştirme yetkisi büyükşehir belediyelerinde bulunuyor.
DR. TÜTÜNCÜ: SOKAĞIN ADI 1927’YE KADAR ‘TESTA ÇIKMAZI’
Testa’nın torunlarının dilekçe süreci hakkında bilgi aldığım Dr. Tütüncü, ailenin Hollanda’da yaşadığını, Türkiye ile halen güçlü bağları olduğunu vurgulayarak, “1927’de sokak isimleri değiştirilmiş, muhtemelen yabancı sokak isimlerini Türkçeleştirmek istemişler ve Testa kelimesi Terkos’a benzediği için böyle değiştirmişler. Testa ailesi biz 800 yıl Osmanlı’da yaşamışız, Latin döneminde belediye başkanlığı yapmışız, Fatih Sultan Mehmet döneminde de bize icazet vermiş, orada kalmışız, Hollanda ve Türkiye arasındaki ilişkilerde önemli rol oynamışız, İstanbul’da bir anımız olsun, ismimiz yaşasın diyorlar. Ben de Testa’nın seyahatini Türkçeye aktardığım ve ailenin geçmişin bildiğim için destek istediler. Bulduğum ve dilekçeye ekledikleri haritalar Testa ailesinin iddiasının doğru olduğunu belgeliyor.”
